Στα άδυτα της παραγωγής προϊόντων από φαρμακευτική κάνναβη
Τα στάδια διαδικασίας
Τα ''ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ'' επισκέφθηκαν τις εγκαταστάσεις της Tikun Olam Ελλάδος, της πρώτης εταιρείας φαρμακευτικής κάνναβης στην Ελλάδα
Εδώ και πολλές δεκαετίες συνεχίζεται η δημόσια συζήτηση για την εισαγωγή της φαρμακευτικής κάνναβης στο εγχειρίδιο των ιατρικών πρακτικών ως ενός πολύτιμου εργαλείου, τουλάχιστον για τον περιορισμό της οδύνης που προκαλούν σοβαρότατες ασθένειες. Κανείς δεν θα περίμενε πως στην τράπεζα των κοινωνικών διαπραγματεύσεων η Ελλάδα θα κατείχε όχι μόνο δυνατή φωνή μεταξύ των συνομιλητών, αλλά και τεχνογνωσία και εγκαταστάσεις που κάλλιστα μπορούν να εξανεμίσουν τους όποιους ενδοιασμούς γύρω από το ζήτημα. Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά τις εγκαταστάσεις της Tikun Olam Ελλάδος στην Κόρινθο, της μεγαλύτερης παραγωγικής μονάδας φαρμακευτικής κάνναβης στην Ευρώπη με πιστοποίηση EU-GMP.
Η φαρμακευτική κάνναβη είναι μια υπόθεση που αντιμετωπίζεται με την ύψιστη σοβαρότητα από τα στελέχη της Tikun Olam Ελλάδος. «Οι διαδικασίες που ακολουθούνται συναντώνται στις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες», σχολιάζει η χημικός Πολυξένη Βίλλα, η οποία είναι η υπεύθυνη διασφάλισης ποιότητας, «προαναγγέλλοντας» την αυστηρή διαδικασία που ακολούθησε την πρώτη επιγραμματική παρουσίαση της εταιρείας. Κάθε εργαζόμενος που λαμβάνει μέρος στην παραγωγική διαδικασία ή ακόμα και επισκέπτης καλείται να ενδυθεί με ολόσωμη στολή, προστατευτικά του τριχωτού, είτε κεφαλής είτε ακόμα και για γένια, ενώ δεδομένα είναι τα γάντια και τα ποδονάρια, τα οποία τοποθετούνται ευλαβικά. «Εχουμε ξεπεράσει προ πολλού τις στερεοτυπικές συζητήσεις αναφορικά με την κάνναβη. Στο μυαλό όλων μας υπάρχει μόνο η έννοια της φαρμακευτικής κάνναβης ως φαρμάκου», τονίζει στα «Π» με νόημα η υπεύθυνη μάρκετινγκ, Ντορέτα Δαρμανή.
Αντίστοιχη είναι όμως η εικόνα και σε επίπεδο μέτρων ασφαλείας. Ενας δαιδαλώδης ιστός από κάμερες ασφαλείας, ανιχνευτές μετάλλων, θηριώδεις κρύπτες με πόρτες θησαυροφυλακίου και ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ανδρών ασφαλείας δίνουν την εντύπωση πως εισέρχεται κανείς σε φρούριο. Αλλωστε, η λογική είναι απλή. Δεν έχει να κάνει μονάχα με την αποθάρρυνση των κακοποιών στοιχείων, αλλά και με την προστασία του ευαίσθητου φυτού, το οποίο καλλιεργείται κάτω από τις αυστηρότερα ελεγχόμενες συνθήκες.
Η ξενάγηση ξεκίνησε από το Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου των εγκαταστάσεων. Ο Χρήστος Μπάρας, υπεύθυνος ποιοτικού ελέγχου, περιέγραψε το σύνολο των αναλύσεων που γίνονται στο προϊόν τόσο σε φυσικοχημικό όσο και σε μικροβιολογικό επίπεδο. Το προϊόν ελέγχεται καθ’ όλη την παραγωγική διαδικασία, καθώς οι προδιαγραφές για την επεξεργασία του είναι απόλυτα ορισμένες ανά στάδιο. Ωστόσο, όπως εξήγησε στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», ο ρόλος της εργαστηριακής ομάδας δεν σταματά εκεί, καθώς μέσα από το εργαστήριο περνούν και οι αναλύσεις για την ανάπτυξη νέων προϊόντων.
Ισως το πιο εντυπωσιακό στάδιο της ξενάγησης, το θερμοκηπιακό, προϊδεάζει όχι μόνο για το εύρος της επένδυσης, αλλά για τη συνέπεια που παρατηρείται στις συγκεκριμένες προδιαγραφές, από την καλλιέργεια του φυτού μέχρι και την τελική του μορφή, που θα φτάσει στα χέρια του ασθενούς. Εκεί μπορεί κανείς να διαπιστώσει τη γενναία προσπάθεια της ανθρώπινης επιστήμης προκειμένου να μετριάσει τη φυσική τυχαιότητα. Σε σημαντικό βαθμό, τα θερμοκήπια στα οποία καλλιεργείται η φαρμακευτική κάνναβη διαφέρουν από αυτά των συμβατικών ή των βιολογικών προϊόντων. Στις εγκαταστάσεις αυτές καλλιεργούνται ταυτοχρόνως έως και 5.000 φυτά, που θα παράγουν περί τους 10 τόνους ξηρού άνθους φυτού κάνναβης ετησίως, οι οποίοι προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες όχι μόνο της εγχώριας αγοράς, αλλά και της Ευρώπης.
Το ύψος των θερμοκηπίων φτάνει στα οκτώ μέτρα και είναι εντυπωσιακό πώς συσκοτίζεται απόλυτα ένας γιγαντιαίος χώρος μέσω των ειδικών blinds, μιας και σε συγκεκριμένο στάδιο της καλλιέργειας το φυτό πρέπει να παραμείνει μακριά από το φως του ήλιου για 12 ολόκληρες ώρες. «Στο τέλος της ημέρας στοχεύουμε στην παραγωγή ενός τελικού προϊόντος φαρμακευτικής κάνναβης μέσω μιας καλλιέργειας που θα έχει μεγαλώσει σε απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες, που θα έχει “τραφεί” βιολογικά. Η πρόληψη για εμάς είναι το νούμερο ένα», σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννόπουλος, γενικός διευθυντής επιχειρήσεων (COO) της Tikun Olam Ελλάδος. Τα παραπάνω παίζουν άλλωστε καθοριστικό ρόλο για την εύρυθμη λειτουργία των επόμενων δύο σταδίων της επεξεργασίας της φαρμακευτικής κάνναβης.
Στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας διαφαίνεται η βαθιά τεχνογνωσία της Tikun Olam Ισραήλ ως προς τη φροντίδα και την περιποίηση του φυτού και των παραγώγων του. Στο στάδιο της μεταποίησης, ο υπεύθυνος επεξεργασίας, Νίκος Κωνσταντινίδης, επιβλέπει βήμα-βήμα το ταξίδι του ανθού από τη συγκομιδή στη ρύθμιση της υγρασίας και την ξήρανση μέχρι και την ωρίμανσή του, που καθορίζει παράγοντες όπως η οσμή και η γεύση την οποία θα βιώσουν οι ασθενείς στο πλαίσιο της θεραπευτικής αγωγής τους κατόπιν των οδηγιών του θεράποντος ιατρού τους.
Και εδώ κάθε στέλεχος του φυτού περνάει μέχρι και από χειροποίητο καλλωπισμό, πέραν της απομάκρυνσης των στοιχείων που μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Είναι άλλωστε μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει από δύο έως και τρεις μήνες μέχρι η πρώτη ύλη να οδηγηθεί στο παραγωγικό στάδιο.
Η παραγωγική διαδικασία είναι το τρίτο και πιο περίπλοκο στάδιο. Εδώ απαιτείται χειρουργική ακρίβεια στη διαχείριση των παραγώγων του φυτού. Σε αυτό το στάδιο ο ξηρός ανθός της κάνναβης οδηγείται για συσκευασία.
Πίσω από το στάδιο αυτό βρίσκεται το Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης, που έχει ορίσει τη διαδικασία, καθώς είναι εκείνο που αναλαμβάνει τη μελέτη για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Η υπεύθυνη έρευνας και ανάπτυξης, Φένια Φωστιέρη, ηγείται των διεργασιών για το λανσάρισμα της φαρμακευτικής κάνναβης σε μορφή ελαίου (σε διαδικασία κατάθεσης φακέλου προς τον ΕΟΦ). Πέραν σαφώς της εφαρμογής των εργαστηριακών μελετών, διαχειρίζεται τεχνικό εξοπλισμό δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, που θα δώσει το απόσταγμα κάνναβης, την ύλη για την παραγωγή του ελαίου. «Υπάρχει ένας αστάθμητος παράγοντας και αυτός θα είναι πάντα το φυτό. Οσο κι αν ακολουθήσει κανείς συγκεκριμένες προδιαγραφές κατά την καλλιέργειά του, δεν παύει να είναι ένας οργανισμός. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση: να “απορροφήσουμε” τη διακύμανση που έχει εκ των πραγμάτων ένα φυτό», σημειώνει.
Τα τελικά εγκεκριμένα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης που είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμα στα φαρμακεία από την Tikun Olam Ελλάδος είναι σε μορφή ξηρού άνθους.
Πρόκειται για το επεξεργασμένο στέλεχος του φυτού, το οποίο υπερθερμαίνεται μέσω ειδικής προτεινόμενης ιατροτεχνολογικής συσκευής, καθιστώντας εισπνεόμενες τις ευεργετικές ουσίες της φαρμακευτικής κάνναβης. Η Tikun Olam Ελλάδος, που ανήκει στον επιχειρηματία Βασίλη Μηλιώνη, επέλεξε αυτή τη διαδικασία με βάση επιστημονικές μελέτες, που εκτιμούν πως η επίδραση της φαρμακευτικής κάνναβης διά της εισπνοής είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος χορήγησης. Τα τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης (κατόπιν συνταγογράφησης), όπως και τα συμπληρώματα διατροφής της Tikun Olam Ελλάδος διατίθενται και προ[1]ωθούνται στα φαρμακεία μέσω των εταιρειών ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ Hellas και Lavipharm. Οσον αφορά στην ειδική, προτεινόμενη ιατροτεχνολογική συσκευή (γνωστοποιημένη στον ΕΟΦ), είναι διαθέσιμη στα ελληνικά φαρμακεία.
Η εφαρμογή της φαρμακευτικής κάνναβης και οι ευεργετικές ιδιότητές της καθορίζονται μέρα με τη μέρα, με διαφορετικούς ρυθμούς ανά τον πλανήτη. Στην παρούσα φάση, η Ελλάδα έχει θεσμοθετήσει τη συνταγογράφηση φαρμακευτικής κάνναβης μέσω συγκεκριμένων ιατρικών ειδικοτήτων για την ανακούφιση συμπτωμάτων ασθενειών και τη θεραπεία τους, όπως η ηπατίτιδα, ο χρόνιος νευροπαθητικός πόνος και η σκλήρυνση κατά πλάκας, ενώ μπορεί να λειτουργήσει ως ορεξιογόνο σε ασθενείς με καρκίνο ή AIDS.
Ισως το επόμενο διάστημα η χώρα μας να ακολουθήσει άλλες ευρωπαϊκές χώρες που συνταγογραφούν φαρμακευτική κάνναβη σε ασθενείς με επιληψία, αυτισμό και νόσο του Crohn. Οι εξελίξεις οδηγούνται και από τους ασθενείς, οι οποίοι στην ανάγκη τους να νιώσουν καλύτερα φτάνουν να είναι πιο ενημερωμένοι από τους γιατρούς τους. Αλλωστε, η εμπειρία των παρενεργειών από μια άκρως παρεμβατική, αλλά αναγκαία θεραπεία (π.χ. χημειοθεραπεία) είναι τόσο διαδεδομένη στις μέρες μας, που κάθε ένεση ηθικού στους παθόντες, προκειμένου να συνεχίσουν τον αγώνα τους, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενη. Τούτη τη στιγμή εκτιμάται πως υπάρχουν 6 εκατομμύρια ασθενείς στον κόσμο που αναζητούν ανακούφιση μέσω τέτοιων φαρμάκων.
Οι εποχές που η κάνναβη παρουσιαζόταν ως «μέσο» εκφυλισμού έχουν παρέλθει. Παρά τα δεδομένα άλματα της ιατρικής επιστήμης, καθίσταται οδυνηρά σαφές πως πολλές φορές ο δρόμος προς την ίαση είναι κακοτράχαλος ή, δυστυχώς, απλώς δεν υφίσταται. Εκεί βρίσκεται το σημείο όπου η φαρμακευτική κάνναβη μπορεί να αποτελέσει στήριγμα στους ασθενείς που υποφέρουν από τις οδύνες και τις παρενέργειες κάποιας βαριάς θεραπείας ή να δώσει την ευκαιρία σε μη λειτουργικούς ασθενείς να αποκτήσουν και πάλι μέρος της λειτουργικότητάς τους.
Η χρήση κανναβινοειδών δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πως είναι το μέλλον. Αυτό το πιστοποιεί βεβαίως η αλματώδης αύξηση στον αριθμό των επιστημονικών δημοσιεύσεων, καθώς τα τελευταία χρόνια η εν λόγω κοινότητα έχει ρίξει μεγάλο βάρος στη μελέτη του φυτού και την αδιαμφισβήτητη συμβατότητα του ανθρώπινου οργανισμού με τα κανναβινοειδή. Ισως εντέλει να μην είναι τυχαίο πως το εβραϊκό «tikun olam» σημαίνει «επιδιορθώνοντας τον κόσμο».
Παρά το γεγονός πως πρόκειται για φράση με θρησκευτικό υπόβαθρο, άρα και με πολλαπλές αναγνώσεις, η κυριολεκτική εκφορά έχει και αυτή τη δική της σημειολογία.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
Η φαρμακευτική κάνναβη είναι μια υπόθεση που αντιμετωπίζεται με την ύψιστη σοβαρότητα από τα στελέχη της Tikun Olam Ελλάδος. «Οι διαδικασίες που ακολουθούνται συναντώνται στις μεγαλύτερες φαρμακευτικές εταιρείες», σχολιάζει η χημικός Πολυξένη Βίλλα, η οποία είναι η υπεύθυνη διασφάλισης ποιότητας, «προαναγγέλλοντας» την αυστηρή διαδικασία που ακολούθησε την πρώτη επιγραμματική παρουσίαση της εταιρείας. Κάθε εργαζόμενος που λαμβάνει μέρος στην παραγωγική διαδικασία ή ακόμα και επισκέπτης καλείται να ενδυθεί με ολόσωμη στολή, προστατευτικά του τριχωτού, είτε κεφαλής είτε ακόμα και για γένια, ενώ δεδομένα είναι τα γάντια και τα ποδονάρια, τα οποία τοποθετούνται ευλαβικά. «Εχουμε ξεπεράσει προ πολλού τις στερεοτυπικές συζητήσεις αναφορικά με την κάνναβη. Στο μυαλό όλων μας υπάρχει μόνο η έννοια της φαρμακευτικής κάνναβης ως φαρμάκου», τονίζει στα «Π» με νόημα η υπεύθυνη μάρκετινγκ, Ντορέτα Δαρμανή.
Αντίστοιχη είναι όμως η εικόνα και σε επίπεδο μέτρων ασφαλείας. Ενας δαιδαλώδης ιστός από κάμερες ασφαλείας, ανιχνευτές μετάλλων, θηριώδεις κρύπτες με πόρτες θησαυροφυλακίου και ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ανδρών ασφαλείας δίνουν την εντύπωση πως εισέρχεται κανείς σε φρούριο. Αλλωστε, η λογική είναι απλή. Δεν έχει να κάνει μονάχα με την αποθάρρυνση των κακοποιών στοιχείων, αλλά και με την προστασία του ευαίσθητου φυτού, το οποίο καλλιεργείται κάτω από τις αυστηρότερα ελεγχόμενες συνθήκες.
Η ξενάγηση ξεκίνησε από το Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου των εγκαταστάσεων. Ο Χρήστος Μπάρας, υπεύθυνος ποιοτικού ελέγχου, περιέγραψε το σύνολο των αναλύσεων που γίνονται στο προϊόν τόσο σε φυσικοχημικό όσο και σε μικροβιολογικό επίπεδο. Το προϊόν ελέγχεται καθ’ όλη την παραγωγική διαδικασία, καθώς οι προδιαγραφές για την επεξεργασία του είναι απόλυτα ορισμένες ανά στάδιο. Ωστόσο, όπως εξήγησε στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», ο ρόλος της εργαστηριακής ομάδας δεν σταματά εκεί, καθώς μέσα από το εργαστήριο περνούν και οι αναλύσεις για την ανάπτυξη νέων προϊόντων.
Οι ιδανικές συνθήκες
Ισως το πιο εντυπωσιακό στάδιο της ξενάγησης, το θερμοκηπιακό, προϊδεάζει όχι μόνο για το εύρος της επένδυσης, αλλά για τη συνέπεια που παρατηρείται στις συγκεκριμένες προδιαγραφές, από την καλλιέργεια του φυτού μέχρι και την τελική του μορφή, που θα φτάσει στα χέρια του ασθενούς. Εκεί μπορεί κανείς να διαπιστώσει τη γενναία προσπάθεια της ανθρώπινης επιστήμης προκειμένου να μετριάσει τη φυσική τυχαιότητα. Σε σημαντικό βαθμό, τα θερμοκήπια στα οποία καλλιεργείται η φαρμακευτική κάνναβη διαφέρουν από αυτά των συμβατικών ή των βιολογικών προϊόντων. Στις εγκαταστάσεις αυτές καλλιεργούνται ταυτοχρόνως έως και 5.000 φυτά, που θα παράγουν περί τους 10 τόνους ξηρού άνθους φυτού κάνναβης ετησίως, οι οποίοι προορίζονται να καλύψουν τις ανάγκες όχι μόνο της εγχώριας αγοράς, αλλά και της Ευρώπης.Το ύψος των θερμοκηπίων φτάνει στα οκτώ μέτρα και είναι εντυπωσιακό πώς συσκοτίζεται απόλυτα ένας γιγαντιαίος χώρος μέσω των ειδικών blinds, μιας και σε συγκεκριμένο στάδιο της καλλιέργειας το φυτό πρέπει να παραμείνει μακριά από το φως του ήλιου για 12 ολόκληρες ώρες. «Στο τέλος της ημέρας στοχεύουμε στην παραγωγή ενός τελικού προϊόντος φαρμακευτικής κάνναβης μέσω μιας καλλιέργειας που θα έχει μεγαλώσει σε απόλυτα ελεγχόμενες συνθήκες, που θα έχει “τραφεί” βιολογικά. Η πρόληψη για εμάς είναι το νούμερο ένα», σημειώνει ο Δημήτρης Γιαννόπουλος, γενικός διευθυντής επιχειρήσεων (COO) της Tikun Olam Ελλάδος. Τα παραπάνω παίζουν άλλωστε καθοριστικό ρόλο για την εύρυθμη λειτουργία των επόμενων δύο σταδίων της επεξεργασίας της φαρμακευτικής κάνναβης.
Η διαδικασία της μεταποίησης
Στο δεύτερο στάδιο της διαδικασίας διαφαίνεται η βαθιά τεχνογνωσία της Tikun Olam Ισραήλ ως προς τη φροντίδα και την περιποίηση του φυτού και των παραγώγων του. Στο στάδιο της μεταποίησης, ο υπεύθυνος επεξεργασίας, Νίκος Κωνσταντινίδης, επιβλέπει βήμα-βήμα το ταξίδι του ανθού από τη συγκομιδή στη ρύθμιση της υγρασίας και την ξήρανση μέχρι και την ωρίμανσή του, που καθορίζει παράγοντες όπως η οσμή και η γεύση την οποία θα βιώσουν οι ασθενείς στο πλαίσιο της θεραπευτικής αγωγής τους κατόπιν των οδηγιών του θεράποντος ιατρού τους.Και εδώ κάθε στέλεχος του φυτού περνάει μέχρι και από χειροποίητο καλλωπισμό, πέραν της απομάκρυνσης των στοιχείων που μπορεί να επηρεάσουν το τελικό αποτέλεσμα. Είναι άλλωστε μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει από δύο έως και τρεις μήνες μέχρι η πρώτη ύλη να οδηγηθεί στο παραγωγικό στάδιο.
Η παραγωγική διαδικασία είναι το τρίτο και πιο περίπλοκο στάδιο. Εδώ απαιτείται χειρουργική ακρίβεια στη διαχείριση των παραγώγων του φυτού. Σε αυτό το στάδιο ο ξηρός ανθός της κάνναβης οδηγείται για συσκευασία.
Πίσω από το στάδιο αυτό βρίσκεται το Τμήμα Ερευνας και Ανάπτυξης, που έχει ορίσει τη διαδικασία, καθώς είναι εκείνο που αναλαμβάνει τη μελέτη για την ανάπτυξη νέων προϊόντων. Η υπεύθυνη έρευνας και ανάπτυξης, Φένια Φωστιέρη, ηγείται των διεργασιών για το λανσάρισμα της φαρμακευτικής κάνναβης σε μορφή ελαίου (σε διαδικασία κατάθεσης φακέλου προς τον ΕΟΦ). Πέραν σαφώς της εφαρμογής των εργαστηριακών μελετών, διαχειρίζεται τεχνικό εξοπλισμό δεκάδων ή και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ, που θα δώσει το απόσταγμα κάνναβης, την ύλη για την παραγωγή του ελαίου. «Υπάρχει ένας αστάθμητος παράγοντας και αυτός θα είναι πάντα το φυτό. Οσο κι αν ακολουθήσει κανείς συγκεκριμένες προδιαγραφές κατά την καλλιέργειά του, δεν παύει να είναι ένας οργανισμός. Αυτή είναι και η μεγαλύτερη πρόκληση: να “απορροφήσουμε” τη διακύμανση που έχει εκ των πραγμάτων ένα φυτό», σημειώνει.
Το ξηρό άνθος
Τα τελικά εγκεκριμένα προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης που είναι αυτή τη στιγμή διαθέσιμα στα φαρμακεία από την Tikun Olam Ελλάδος είναι σε μορφή ξηρού άνθους.Πρόκειται για το επεξεργασμένο στέλεχος του φυτού, το οποίο υπερθερμαίνεται μέσω ειδικής προτεινόμενης ιατροτεχνολογικής συσκευής, καθιστώντας εισπνεόμενες τις ευεργετικές ουσίες της φαρμακευτικής κάνναβης. Η Tikun Olam Ελλάδος, που ανήκει στον επιχειρηματία Βασίλη Μηλιώνη, επέλεξε αυτή τη διαδικασία με βάση επιστημονικές μελέτες, που εκτιμούν πως η επίδραση της φαρμακευτικής κάνναβης διά της εισπνοής είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος χορήγησης. Τα τελικά προϊόντα φαρμακευτικής κάνναβης (κατόπιν συνταγογράφησης), όπως και τα συμπληρώματα διατροφής της Tikun Olam Ελλάδος διατίθενται και προ[1]ωθούνται στα φαρμακεία μέσω των εταιρειών ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ Hellas και Lavipharm. Οσον αφορά στην ειδική, προτεινόμενη ιατροτεχνολογική συσκευή (γνωστοποιημένη στον ΕΟΦ), είναι διαθέσιμη στα ελληνικά φαρμακεία.
Η χορήγηγη της φαρμακευτικής κάνναβης
Η εφαρμογή της φαρμακευτικής κάνναβης και οι ευεργετικές ιδιότητές της καθορίζονται μέρα με τη μέρα, με διαφορετικούς ρυθμούς ανά τον πλανήτη. Στην παρούσα φάση, η Ελλάδα έχει θεσμοθετήσει τη συνταγογράφηση φαρμακευτικής κάνναβης μέσω συγκεκριμένων ιατρικών ειδικοτήτων για την ανακούφιση συμπτωμάτων ασθενειών και τη θεραπεία τους, όπως η ηπατίτιδα, ο χρόνιος νευροπαθητικός πόνος και η σκλήρυνση κατά πλάκας, ενώ μπορεί να λειτουργήσει ως ορεξιογόνο σε ασθενείς με καρκίνο ή AIDS.Ισως το επόμενο διάστημα η χώρα μας να ακολουθήσει άλλες ευρωπαϊκές χώρες που συνταγογραφούν φαρμακευτική κάνναβη σε ασθενείς με επιληψία, αυτισμό και νόσο του Crohn. Οι εξελίξεις οδηγούνται και από τους ασθενείς, οι οποίοι στην ανάγκη τους να νιώσουν καλύτερα φτάνουν να είναι πιο ενημερωμένοι από τους γιατρούς τους. Αλλωστε, η εμπειρία των παρενεργειών από μια άκρως παρεμβατική, αλλά αναγκαία θεραπεία (π.χ. χημειοθεραπεία) είναι τόσο διαδεδομένη στις μέρες μας, που κάθε ένεση ηθικού στους παθόντες, προκειμένου να συνεχίσουν τον αγώνα τους, είναι κάτι παραπάνω από καλοδεχούμενη. Τούτη τη στιγμή εκτιμάται πως υπάρχουν 6 εκατομμύρια ασθενείς στον κόσμο που αναζητούν ανακούφιση μέσω τέτοιων φαρμάκων.
Οι εποχές που η κάνναβη παρουσιαζόταν ως «μέσο» εκφυλισμού έχουν παρέλθει. Παρά τα δεδομένα άλματα της ιατρικής επιστήμης, καθίσταται οδυνηρά σαφές πως πολλές φορές ο δρόμος προς την ίαση είναι κακοτράχαλος ή, δυστυχώς, απλώς δεν υφίσταται. Εκεί βρίσκεται το σημείο όπου η φαρμακευτική κάνναβη μπορεί να αποτελέσει στήριγμα στους ασθενείς που υποφέρουν από τις οδύνες και τις παρενέργειες κάποιας βαριάς θεραπείας ή να δώσει την ευκαιρία σε μη λειτουργικούς ασθενείς να αποκτήσουν και πάλι μέρος της λειτουργικότητάς τους.
Η χρήση κανναβινοειδών δεν είναι υπερβολή να ισχυριστεί κανείς πως είναι το μέλλον. Αυτό το πιστοποιεί βεβαίως η αλματώδης αύξηση στον αριθμό των επιστημονικών δημοσιεύσεων, καθώς τα τελευταία χρόνια η εν λόγω κοινότητα έχει ρίξει μεγάλο βάρος στη μελέτη του φυτού και την αδιαμφισβήτητη συμβατότητα του ανθρώπινου οργανισμού με τα κανναβινοειδή. Ισως εντέλει να μην είναι τυχαίο πως το εβραϊκό «tikun olam» σημαίνει «επιδιορθώνοντας τον κόσμο».
Παρά το γεγονός πως πρόκειται για φράση με θρησκευτικό υπόβαθρο, άρα και με πολλαπλές αναγνώσεις, η κυριολεκτική εκφορά έχει και αυτή τη δική της σημειολογία.
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»
