«Εις Κερασούντα, εις Γαλλιαίνην Τραπεζούντος(…).Εαν κατάστασις αυτή συνεχισθή, Ελληνισμός Πόντου εξαφανισθήσεται…». Έτσι άρχιζε το τηλεγράφημα της Επιτροπείας των Ποντίων προς τον Ελευθέριο Βενιζέλο προς έκκληση βοήθειας.

Όμως η κατάσταση τελικά, συνεχίστηκε. Και σφαγιάστηκαν.

Τίποτα δεν μπορεί να σβήσει το φως της ιστορίας. Το παρελθόν, πάντα θα μας φέρνει αντιμέτωπους με πραγματικότητες και πληγές που πόνεσαν, πονούν και θα συνεχίσουν να πονούν. Μιλώντας για τη γενοκτονία των Ποντίων από τους Τούρκους, δεν μιλάμε απλά για στατιστικά στοιχεία ούτε για «εθνοκάθαρση» όπως κάποτε υποστήριζαν Υπουργοί Παιδείας. Μιλάμε για μία κοινότητα χιλιάδων ανθρώπων που έχασε τα πάντα.

Η ιστορία των Ποντίων ξεκινά βαθιά μέσα στο χρόνο, με μια λαμπρή κουλτούρα πλούσια σε παραδόσεις, γλώσσα και τέχνη. Όμως, η σκοτεινή σκιά της γενοκτονίας άρχισε να πέφτει στον τόπο τους τον 20ό αιώνα. Με κορύφωση τη θανατηφόρα συμφωνία του Τοπάλ Οσμάν με τον Κεμάλ Ατατούρκ να ρίξουν «τέτοιο θυμίαμα στους Ρωμιούς του Πόντου που όλοι θα πνιγούνε στις σπηλιές σαν σφήκες» . Από το 1914 μέχρι το 1923, περίπου 353.000 Πόντιοι Έλληνες έχασαν τη ζωή τους και άλλοι τόσοι εκτοπίστηκαν. Εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων σφαγιάστηκαν, είδαν τα σπίτια τους να καίγονται, τους γιους τους να βασανίζονται, τις κόρες τους να βιάζονται.

Και αφηγείται ο επιζών:

«Οι αιμοχαρείς εκτελεσταί συνεκέντρωσαν αμέσως όσα γυναικόπαδια και γέροντας παρέμειναν εκεί εις διάφορα μεγάλα σπίτια και ακολούθως παρέδωσαν αυτά εις τας φλόγας.

»Κατά την ώραν που η πυρκαϊά έπαιρνε διαστάσεις, ήρχισαν ν’ ακούωνται οι γοεροί κλαυθμοί και οδυρμόιτων δυστυχισμένων αθώων πλασμάτων, που εζήτουνέλεος και οίκτον, αλλ’ εις μάτην.

»Οι εκτελεσταί όχι μόνον εκώφευον εις τας εκκλήσεις των καιομένων, αλλά και εσκότωναν τις μάννες που αλλόφρονες έτρεχον εις τα παράθυρα με τα μωρά των διά να τα πετάξουν έξω, ελπίζουσαι ότι θα τα διασώσουν.»

Όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν πήραν τον άγνωστο δρόμο της προσφυγιάς, εγκαταλείποντας ό,τι θύμιζε τη ζωή τους, στις λευκές πορείες, από τα παράλια προς την ενδοχώρα της Ανατολίας. Άλλοι εντάχθηκαν στα «ΑμελέΤαμπουρού» τα τάγματα καταναγκαστικής εργασίας, τάγματα εξόντωσης όπου χάθηκαν γενιές Ποντιακών ψυχών. Όσοι προσπαθούσαν να δραπετεύσουν βασανίζονταν μπροστά στα μάτια όλων,μέχρι θανάτου, για παραδειγματισμό. Όσοι έμειναν τελικά στον Πόντο εξισλαμίστηκαν με τη βία ή έκρυβαν σαν επτασφράγιστο μυστικό ότι ήταν Έλληνες και χριστιανοί.

Παρά τις μαρτυρίες των επιζώντων και τις πολλαπλές αποδείξεις, η Τουρκία επιμένει να αρνείται τη γενοκτονία των Ποντίων για πολιτικούς και εθνικιστικούς λόγους και, ακόμη χειρότερα επιμένει να προκαλεί με δηλώσεις του Προέδρου της περί «τρομοκρατών του Πόντου», «εχθρικής κατοχής» και «απελευθερωτικού αγώνα των Τούρκων.»

Μέχρις ότου η Τουρκία αναγνωρίσει επίσημα αυτήν την τραγωδία της γενοκτονίας των Ποντίων, η πληγή στην ιστορική μνήμη, στην αλήθεια και στη διεθνή δικαιοσύνη θα παραμένει μια πληγή ανοιχτή, βαθειά και παλιά. Μια πληγή που δεν επουλώνεται. Μια πληγή που ακόμη κ αν προσπαθούν να την ξεριζώσουν, θα φυτρώνει και θα ξαναφυτρώνει στην αυλή της συνείδησης όλων μας.

Δεν ξεχνάμε.

*Της Τατιάνας Δουβαρά
Εκπροσώπου Τύπου Δημοκράτες-Ανδρέας Λοβέρδος
Ποινικολόγου