Η κατάθλιψη είναι µια κοινή πάθηση που θεωρείται ότι επηρεάζει περισσότερους από 264 εκατοµµύρια ανθρώπους παγκοσµίως. Μπορεί να επηρεάσει παιδιά, νέους και ενήλικους. Τα συµπτώµατά της ποικίλλουν από ήπια έως σοβαρά και µπορεί να υποχωρήσουν από µόνα τους ύστερα από σύντοµο χρονικό διάστηµα, υπάρχει πιθανότητα όµως να επηρεάσουν τη σωµατική και ψυχική υγεία µας, καθώς και τον τρόπο µε τον οποίο αλληλεπιδρούµε κοινωνικά.

Τα τελευταία χρόνια πολλοί Ελληνες είναι αντιµέτωποι µε την κατάθλιψη και το άγχος. Στοιχεία που συγκέντρωσε η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» από τα λύµατα, τους φαρµακοποιούς, αλλά και τους ειδικούς ψυχικής υγείας δείχνουν ότι το µεγάλο «µπαµ» έγινε µε την οικονοµική κρίση, ενώ πολλοί ταλαιπωρήθηκαν και κατά τη διάρκεια της πανδηµίας του κορονοϊού.

Η κατάσταση σήµερα φαίνεται να έχει οµαλοποιηθεί, µε αρκετούς να αναζητούν βοήθεια, ενώ παράλληλα επιβεβαιώνεται η ανάγκη για ίδρυση νέων δοµών, που ήδη προχωρά από το υπουργείο Υγείας. «Οι συνθήκες που καθηµερινά βιώνουµε, αλλά και ο εγκλεισµός που επιβλήθηκε στο σύνολο των πολιτών, έφεραν κάποιες διαφοροποιήσεις και οδήγησαν µοιραία στην αύξηση της κατανάλωσης αντικαταθλιπτικών και αγχολυτικών χαπιών», δηλώνει στην «Κυριακάτικη Α» ο γενικός γραµµατέας του Πανελλήνιου Φαρµακευτικού Συλλόγου, Μανώλης Κατσαράκης, σηµειώνοντας ότι και παλαιότερα µπορούσαµε επίσης να αποδώσουµε την αύξηση στην περίοδο των µνηµονίων. «Οι οικονοµικές συνθήκες οδήγησαν πάρα πολλούς συνανθρώπους µας να αναζητήσουν βοήθεια και αυτό να µεταφραστεί σε επισκέψεις σε ιατρεία και σε συνεδρίες συµβουλευτικής. Και µέσα σε αυτή τη βοήθεια ασφαλώς υπήρξαν και συνταγογραφήσεις για σκευάσµατα τα οποία ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες φαρµάκων για την κοινότητα», εξηγεί. Ο γ.γ. του ΠΦΣ επισηµαίνει ότι συγκεκριµένα στοιχεία δεν υπάρχουν, «ωστόσο είµαστε σε θέση να πιστοποιήσουµε και από τον πάγκο του φαρµακείου ότι ήταν και είναι σταθερά υψηλά η ζήτηση και η συνταγογράφηση των φαρµάκων αυτών».

Σε υψηλά επίπεδα


Την παραπάνω εικόνα επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία από τα λύµατα της Αττικής, τα οποία παρουσίασε στην «Κυριακάτικη Α» ο καθηγητής Αναλυτικής Χηµείας του ΕΚΠΑ, Νίκος Θωµαΐδης. Τα αντικαταθλιπτικά παρουσιάζουν µια ραγδαία αύξηση από το 2010, ακολουθώντας αυξητική πορεία έως το 2014. Το επόµενο peak χρήσης τους καταγράφεται το 2018, ενώ µέχρι και το 2022 η κατανάλωση παραµένει αµετακίνητη, αλλά σταθερά σε υψηλά επίπεδα. Αύξηση ρεκόρ καταγράφει και η χρήση βενζοδιαζεπινών, που αποτελούν µια κατηγορία φαρµάκων µε ηρεµιστικές, υπνωτικές και αγχολυτικές ιδιότητες και για τη χορήγησή τους χρειάζεται ειδική ιατρική συνταγή. Από το 2010 έως το 2014 τα στοιχεία από τα λύµατα δείχνουν ότι οι συνταγογραφήσεις έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, ενώ τα επόµενα χρόνια, παρά τις µικρές αυξοµειώσεις, παραµένουν σταθερά σε υψηλά επίπεδα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης και τα ευρήµατα για την κουετιαπίνη, ένα φάρµακο για την αντιµετώπιση σοβαρών ψυχιατρικών διαταραχών που ορισµένες φορές όµως χορηγείται και για τις αϋπνίες. Από το 2019 µέχρι σήµερα η χρήση της έχει αυξηθεί δραµατικά και το 2023 εκτινάχθηκε.

Ο κόσµος αναζητά βοήθεια


«Μετά την πανδηµία φαίνεται ότι υπήρξε µια αύξηση των ανθρώπων οι οποίοι αναζήτησαν βοήθεια, καθώς ερχόµασταν σε µια πιο οµαλή περίοδο», δηλώνει ο Παντελεήµων-Βασίλειος Μποζίκας, καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Α». Προσθέτει δε ότι η αύξηση αυτή έχει παραµείνει και, αν και δεν υπάρχουν επίσηµα στοιχεία, εµπειρικά µπορεί να εκτιµηθεί περίπου στο 20% µε 25%. Ο κ. Μποζίκας επιβεβαιώνει ότι οι διαταραχές για τις οποίες ο κόσµος τα τελευταία χρόνια κατά κύριο λόγο αναζητά βοήθεια είναι η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές. «Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει µια µεγάλη προσπάθεια µε µεγάλες κοινοτικές µονάδες, προκειµένου να αντιµετωπιστεί το πρόβληµα της ψυχικής υγείας στη χώρα µας», λέει ο πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας. «Η χώρα µας, λόγω της οικονοµικής κρίσης που κράτησε µια δεκαετία, είχε µείνει αρκετά πίσω στο να συνεχιστεί η ψυχιατρική µεταρρύθµιση, που τώρα έχει κατά βάση έναν κοινοτικό προσανατολισµό. Να υπάρχουν δηλαδή µονάδες, υπηρεσίες, που προσφέρουν στην κοινότητα. Εκεί δηλαδή που δραστηριοποιούµαστε, εργαζόµαστε, µένουµε, κινούµαστε κ.λπ.» εξηγεί, σηµειώνοντας ότι δεν έχει καλυφθεί το πισωγύρισµα της κρίσης, αλλά γίνεται µια προσπάθεια να καλυφθεί ο χαµένος χρόνος.

Γραµµή ανακούφισης και αρωγής


Και όσοι έχουν ανάγκη, πολίτες κάθε φύλου και κάθε ηλικίας, µπορούν να καλέσουν δωρεάν και ανώνυµα όλο το 24ωρο στο 10306. «Θέλουµε να µη νιώσει κανένας αβοήθητος ή µόνος» λέει στην «Κυριακάτικη Α» ο Μενέλαος Θεοδωρουλάκης, υπεύθυνος της τηλεφωνικής γραµµής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και πρόεδρος της Οµοσπονδίας Φορέων Ψυχικής Υγείας «Αργώ».

Η γραµµή ξεκίνησε για την πανδηµία του κορονοϊού, µε µέσο όρο 2.000 κλήσεις την ηµέρα και 260 εξυπηρετητές. Από την πρώτη µέρα λειτουργίας της έχει ανταποκριθεί σε πάνω από 830.000 κλήσεις και σήµερα δέχεται σταθερά κάπου στις 700 ανά ηµέρα. Στο 10306 καλούν αρκετά άτοµα µε αισθήµατα κατάθλιψης και ζητήµατα διαταραχών άγχους, µε κρίσεις πανικού, όπως λέει ο κ. Θεοδωρουλάκης. Βοήθεια επίσης αναζητούν και άλλοι µε πιο σοβαρές ψυχικές ασθένειες, όπως είναι η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή. Οι ειδικοί και οι εθελοντές πίσω από το τηλεφωνικό κέντρο µπορούν να βοηθήσουν ακόµα και στη διαχείριση αυτοκτονικών ιδεασµών, κατάχρησης ουσιών, περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας.

«Παρέχουµε ουσιαστικά πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας µε ανακουφιστική ενεργητική ακρόαση» δηλώνει ο κ. Θεοδωρουλάκης, προσθέτοντας ότι για εκείνους που το επιθυµούν υπάρχει και η δυνατότητα παραποµπής στη διαδικτυακή ψυχοθεραπεία. Παράλληλα διευκολύνεται η πρόσβαση σε ένα ευρύτατο δίκτυο 180 κέντρων ηµέρας και κινητών µονάδων ψυχικής υγείας για διά ζώσης υπηρεσίες, συµπεριλαµβανοµένης της ψυχιατρικής εκτίµησης. «Ηδη έχουµε παραπέµψει πάνω από 4.000 ανθρώπους» αναφέρει, επισηµαίνοντας ότι το 10306 επιδιώκει να λειτουργήσει σαν πύλη εισόδου στο σύστηµα ψυχικής υγείας.