Στην τελική ευθεία για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις - Ποια είναι τα "μυστικά" της Έκθεσης
Τι να προσέξουν οι υποψήφιοι
Λίγο πριν την έναρξη των πανελλαδικών εξετάσεων, τα «Παραπολιτικά», με τη βοήθεια του έμπειρου καθηγητή Ηρακλή Ζωγράφου, επισημαίνουν στους υποψήφιους τα σημεία-κλειδιά που πρέπει να προσέξουν, καθώς και κάποια θέματα που θεωρούνται «SOS»
Ισμηνη Χαραλαμποπουλου
Τις τελευταίες επαναλήψεις, πριν από την πρώτη µεγάλη «µάχη» της ζωής τους, κάνουν οι υποψήφιοι των φετινών Πανελλαδικών Εξετάσεων, οι οποίες ξεκινούν στις 31 Μαΐου για τους αποφοίτους Γενικών Λυκείων και µία ηµέρα νωρίτερα, στις 30 Μαΐου, για τους προερχόµενους από τα ΕΠΑ.Λ. Το πρώτο µάθηµα στο οποίο εξετάζονται όλοι οι υποψήφιοι είναι η Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία. Πρόκειται για το παλαιό µάθηµα της Εκθεσης, όπως έχει µετεξελιχθεί και εµπλουτιστεί εδώ και πολλά χρόνια, που είναι κοινό για όλα τα επιστηµονικά πεδία και αποτελεί σηµαντικό «κλειδί» για την επιτυχία.
Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», που βρίσκονται πάντα δίπλα στους υποψηφίους και τις οικογένειές τους, παρουσιάζουν τα τρία µυστικά για την άριστη επίδοση, µε τη βοήθεια του έµπειρου καθηγητή, φιλολόγου και ιστορικού Ηρακλή Ζωγράφου, που δίνει τις συµβουλές του στους υποψηφίους. Όπως λέει ο καθηγητής, ο οποίος διατηρεί φροντιστήριο στην Ξάνθη, «οι περισσότεροι µαθητές αντιµετωπίζουν δυσκολία στην κατανόηση κειµένου».
Και συµπληρώνει: «Οι σηµερινοί µαθητές δεν έχουν µάθει να διαβάζουν πέραν των σχολικών τους µαθηµάτων». Ο κ. Ζωγράφος τονίζει ότι «το µάθηµα της Εκθεσης είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που ξέρουν και θυµούνται οι γονείς των υποψηφίων. Είναι ένα µάθηµα απαιτητικό, καθώς διαθέτει θεωρία και πράξη. Το διαγώνισµα είναι χωρισµένο σε τρία κοµµάτια: το κοµµάτι της θεωρίας, που θα πρέπει να το εφαρµόσουν µε βάση τα κείµενα, ένα κοµµάτι που θα βασίζεται σε λογοτεχνικό κείµενο, πεζό ή ποίηµα, και θα πρέπει να το ερµηνεύσουν εφαρµόζοντας τη θεωρία και ένα κείµενο που θα απαντά σε ένα ή δύο ερωτήµατα».
Το κείµενο που καλούνται να γράψουν οι µαθητές έχει όριο 350-400 λέξεις. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, «το µάθηµα της Έκθεσης απευθύνεται σε µια γενιά που δεν έχει µάθει να διαβάζει και αντιµετωπίζει πολύ µεγάλη δυσκολία στην κατανόηση του γραπτού κειµένου. Για τον λόγο αυτόν οι βαθµολογίες κινούνται τα τελευταία χρόνια σε χαµηλό επίπεδο. ∆εν είναι ότι το µάθηµα είναι δυσκολότερο, απλώς έχουν άλλες δεξιότητες οι µαθητές και όχι αυτή στην παραγωγή ελληνικού λόγου. Είναι πιο αδύναµοι απ' ό,τι 30 χρόνια πίσω και αντιµετωπίζουν δυσκολίες, καθώς στην πλειονότητά τους δεν αγαπούν το γράψιµο».
Σε ό,τι αφορά την προετοιµασία, ο κ. Ζωγράφος σηµειώνει ότι οι µαθητές «δεν θα µάθουν σε 20 ηµέρες ό,τι δεν έχουν ήδη µελετήσει. Μπορούν να κάνουν µια πολύ καλή επανάληψη στη θεωρία που έχουν διδαχθεί και τα τρία χρόνια στο Λύκειο, καθώς εξετάζεται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλη η ύλη, και µετά να δουν και τα θέµατα που έχουν µπει σε παλαιότερες εξετάσεις, καθώς και τα θέµατα προσοµοίωσης της ΟΕΦΕ».
1. Να δουν στις απαντήσεις τους πώς εφαρµόζεται η θεωρία σε µία απάντηση και να βελτιώσουν τον τρόπο που απαντούν.
2. Να κάνουν επανάληψη της θεωρίας της Λογοτεχνίας µέσα από τα λυµένα θέµατα, για να δουν τη δοµή της απάντησης και να προσπαθήσουν να εφαρµόσουν αυτά που έχουν διαβάσει, ενώ πολύ σηµαντικό είναι η επανάληψη στους κειµενικούς δείκτες που αφορούν στο λογοτεχνικό κείµενο. Επίσης, να επαναλάβουν διάφορα σχεδιαγράµµατα και ιδέες από τα βιβλία τους, ενώ το «µυστικό» είναι να έχουν από πριν αποσαφηνίσει τα ζητούµενα της Εκθεσης πριν ξεκινήσουν να γράψουν και να έχουν ξεκαθαρίσει το επικοινωνιακό πλαίσιο που καλούνται να γράψουν, είτε δηλαδή είναι επιστολή, άρθρο, κείµενο σε ιστοσελίδα, οµιλία ή εισήγηση αυτό που τους ζητείται, γιατί το καθένα θέλει διαφορετικό τρόπο δουλειάς.
Από άποψη βαθµολόγησης, το µάθηµα της Έκθεσης, όπως έχει διαµορφωθεί τα τελευταία χρόνια, είναι πιο βοηθητικό για τον µαθητή, καθώς υπάρχουν πολλά ερωτήµατα και όχι µόνο ένα θέµα, όπως παλαιότερα. Ωστόσο, εδώ και χρόνια το ποσοστό των αριστούχων είναι χαµηλότερο, ενώ είναι το µάθηµα που παραδοσιακά έχει τις περισσότερες αναβαθµολογήσεις. Οι θεµατικές ενότητες στις οποίες εξετάζονται οι υποψήφιοι ανέρχονται στις 35 µε 40, καθώς το µάθηµα είναι κοινό και στις τρεις τάξεις του Λυκείου. Είναι το µάθηµα που καλλιεργεί τον προβληµατισµό, την όρεξη για συζήτηση, την κριτική σκέψη. Τα τελευταία χρόνια, τα θέµατα στα οποία διαγωνίζονται οι υποψήφιοι από τα ΓΕΛ δεν εγείρουν σχόλια και αντιδράσεις. Το 2020 αφορούσαν στη φιλαναγνωσία, το 2021 στην τεχνολογία και το 2022 στον ρόλο της Ιστορίας.
Θέµατα που διδάσκονται αυτή τη στιγµή στα φροντιστήρια αφορούν στην αξιοκρατία, την αξία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη συµµετοχή των νέων στην κοινωνική ζωή, τους εθισµούς πάσης φύσεως, µε αφορµή και την Παγκόσµια Ηµέρα κατά του Καπνίσµατος, το περιβάλλον, το δικαίωµα του αυτοπροσδιορισµού, τον εθελοντισµό και τις ηθικές αξίες.
*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 18 Μαΐου
Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», που βρίσκονται πάντα δίπλα στους υποψηφίους και τις οικογένειές τους, παρουσιάζουν τα τρία µυστικά για την άριστη επίδοση, µε τη βοήθεια του έµπειρου καθηγητή, φιλολόγου και ιστορικού Ηρακλή Ζωγράφου, που δίνει τις συµβουλές του στους υποψηφίους. Όπως λέει ο καθηγητής, ο οποίος διατηρεί φροντιστήριο στην Ξάνθη, «οι περισσότεροι µαθητές αντιµετωπίζουν δυσκολία στην κατανόηση κειµένου».
Και συµπληρώνει: «Οι σηµερινοί µαθητές δεν έχουν µάθει να διαβάζουν πέραν των σχολικών τους µαθηµάτων». Ο κ. Ζωγράφος τονίζει ότι «το µάθηµα της Εκθεσης είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που ξέρουν και θυµούνται οι γονείς των υποψηφίων. Είναι ένα µάθηµα απαιτητικό, καθώς διαθέτει θεωρία και πράξη. Το διαγώνισµα είναι χωρισµένο σε τρία κοµµάτια: το κοµµάτι της θεωρίας, που θα πρέπει να το εφαρµόσουν µε βάση τα κείµενα, ένα κοµµάτι που θα βασίζεται σε λογοτεχνικό κείµενο, πεζό ή ποίηµα, και θα πρέπει να το ερµηνεύσουν εφαρµόζοντας τη θεωρία και ένα κείµενο που θα απαντά σε ένα ή δύο ερωτήµατα».
Το κείµενο που καλούνται να γράψουν οι µαθητές έχει όριο 350-400 λέξεις. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, «το µάθηµα της Έκθεσης απευθύνεται σε µια γενιά που δεν έχει µάθει να διαβάζει και αντιµετωπίζει πολύ µεγάλη δυσκολία στην κατανόηση του γραπτού κειµένου. Για τον λόγο αυτόν οι βαθµολογίες κινούνται τα τελευταία χρόνια σε χαµηλό επίπεδο. ∆εν είναι ότι το µάθηµα είναι δυσκολότερο, απλώς έχουν άλλες δεξιότητες οι µαθητές και όχι αυτή στην παραγωγή ελληνικού λόγου. Είναι πιο αδύναµοι απ' ό,τι 30 χρόνια πίσω και αντιµετωπίζουν δυσκολίες, καθώς στην πλειονότητά τους δεν αγαπούν το γράψιµο».
Σε ό,τι αφορά την προετοιµασία, ο κ. Ζωγράφος σηµειώνει ότι οι µαθητές «δεν θα µάθουν σε 20 ηµέρες ό,τι δεν έχουν ήδη µελετήσει. Μπορούν να κάνουν µια πολύ καλή επανάληψη στη θεωρία που έχουν διδαχθεί και τα τρία χρόνια στο Λύκειο, καθώς εξετάζεται στις Πανελλαδικές Εξετάσεις όλη η ύλη, και µετά να δουν και τα θέµατα που έχουν µπει σε παλαιότερες εξετάσεις, καθώς και τα θέµατα προσοµοίωσης της ΟΕΦΕ».
Τα δύο βήματα
Εφαρµόζοντας δύο βήµατα, ο εκπαιδευτικός θεωρεί πως η τελική απάντηση θα είναι πολύ καλύτερη απ' ό,τι περιµένουν οι υποψήφιοι, οι οποίοι θα πρέπει:1. Να δουν στις απαντήσεις τους πώς εφαρµόζεται η θεωρία σε µία απάντηση και να βελτιώσουν τον τρόπο που απαντούν.
2. Να κάνουν επανάληψη της θεωρίας της Λογοτεχνίας µέσα από τα λυµένα θέµατα, για να δουν τη δοµή της απάντησης και να προσπαθήσουν να εφαρµόσουν αυτά που έχουν διαβάσει, ενώ πολύ σηµαντικό είναι η επανάληψη στους κειµενικούς δείκτες που αφορούν στο λογοτεχνικό κείµενο. Επίσης, να επαναλάβουν διάφορα σχεδιαγράµµατα και ιδέες από τα βιβλία τους, ενώ το «µυστικό» είναι να έχουν από πριν αποσαφηνίσει τα ζητούµενα της Εκθεσης πριν ξεκινήσουν να γράψουν και να έχουν ξεκαθαρίσει το επικοινωνιακό πλαίσιο που καλούνται να γράψουν, είτε δηλαδή είναι επιστολή, άρθρο, κείµενο σε ιστοσελίδα, οµιλία ή εισήγηση αυτό που τους ζητείται, γιατί το καθένα θέλει διαφορετικό τρόπο δουλειάς.
Από άποψη βαθµολόγησης, το µάθηµα της Έκθεσης, όπως έχει διαµορφωθεί τα τελευταία χρόνια, είναι πιο βοηθητικό για τον µαθητή, καθώς υπάρχουν πολλά ερωτήµατα και όχι µόνο ένα θέµα, όπως παλαιότερα. Ωστόσο, εδώ και χρόνια το ποσοστό των αριστούχων είναι χαµηλότερο, ενώ είναι το µάθηµα που παραδοσιακά έχει τις περισσότερες αναβαθµολογήσεις. Οι θεµατικές ενότητες στις οποίες εξετάζονται οι υποψήφιοι ανέρχονται στις 35 µε 40, καθώς το µάθηµα είναι κοινό και στις τρεις τάξεις του Λυκείου. Είναι το µάθηµα που καλλιεργεί τον προβληµατισµό, την όρεξη για συζήτηση, την κριτική σκέψη. Τα τελευταία χρόνια, τα θέµατα στα οποία διαγωνίζονται οι υποψήφιοι από τα ΓΕΛ δεν εγείρουν σχόλια και αντιδράσεις. Το 2020 αφορούσαν στη φιλαναγνωσία, το 2021 στην τεχνολογία και το 2022 στον ρόλο της Ιστορίας.
Θέµατα που διδάσκονται αυτή τη στιγµή στα φροντιστήρια αφορούν στην αξιοκρατία, την αξία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη συµµετοχή των νέων στην κοινωνική ζωή, τους εθισµούς πάσης φύσεως, µε αφορµή και την Παγκόσµια Ηµέρα κατά του Καπνίσµατος, το περιβάλλον, το δικαίωµα του αυτοπροσδιορισµού, τον εθελοντισµό και τις ηθικές αξίες.
Καθαρό Γραπτό
Η εικόνα ενός καθαρού γραπτού, κυρίως στις πρώτες σελίδες, παίζει µεγάλο ρόλο, καθώς, όπως λέει ο καθηγητής και στους µαθητές του, «δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία για να κάνεις πρώτη εντύπωση». Οπως τονίζει χαρακτηριστικά, «οι περισσότεροι µαθητές δεν κάνουν πλέον καλά γράµµατα, ενώ δεν κρατούν όλοι µε τον ίδιο τρόπο το στυλό». Ο εκπαιδευτικός τονίζει ότι «ο βαθµολογητής θα είναι ευνοϊκά διακείµενος αν δει ένα καθαρογραµµένο γραπτό, µε καλά γράµµατα, γιατί οι µουντζούρες και το κακογραµµένο κείµενο, στο οποίο ο διορθωτής δεν βγάζει τα γράµµατα, µαρτυρά προχειροδουλειά».*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 18 Μαΐου
