∆ουλευταράδες αλλά χωρίς ελεύθερο χρόνο οι Ελληνες - Πρωτιά στις εργατοώρες

Η ισορροπία ανάµεσα στην προσωπική ζωή και την εργασία αποτελεί µια δύσκολη εξίσωση για πάρα πολλούς. Αυτό αποτυπώνεται και στα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τη χώρα: Οι Ελληνες βρίσκονται στην τριάδα των λιγότερο ικανοποιηµένων πολιτών ανάµεσα σε όλους τους Ευρωπαίους, όσον αφορά τον ελεύθερο χρόνο τους, και την ίδια στιγµή αποδεικνύονται οι πιο δουλευταράδες, αφού εργάζονται εβδοµαδιαίως για την κύρια εργασία τις περισσότερες ώρες από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ε.Ε. «Είναι πολύ σηµαντικό για την ψυχική µας υγεία να υπάρχει µια ισορροπία ανάµεσα στην επαγγελµατική και την προσωπική µας ζωή», λέει στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ο ψυχίατρος ψυχοθεραπευτής ∆ηµήτρης Οικονόµου, σηµειώνοντας ότι το να έχουµε ελεύθερο χρόνο µπορεί να συµβάλει στο να είµαστε πιο παραγωγικοί στη δουλειά µας.

Ο κ. Οικονόµου επιβεβαιώνει στην «Κυριακάτικη Α», και από τη δική του σκοπιά ως ειδικός, ότι το τελευταίο διάστηµα γίνεται µεγάλη συζήτηση σχετικά µε τον εργασιακό και τον ελεύθερο χρόνο και τη συσχέτιση µεταξύ τους. «Σίγουρα το να εργάζεται κανείς τον βοηθάει τα µέγιστα στη βελτίωση της ψυχικής του υγείας, αφού ο χρόνος του γεµίζει δηµιουργικά, παράγει χρήµατα και έτσι νιώθει σηµαντικός για τον εαυτό του και την οικογένειά του, ανεβαίνει σηµαντικά η αυτοεκτίµηση και η αυτοπεποίθησή του», αναφέρει ο κ. Οικονόµου. «Οσο αυξάνει από την άλλη πλευρά ο ελεύθερος χρόνος ενός ανθρώπου τόσο καλύτερα αυτός νιώθει», προσθέτει.

Ευχαρίστηση και απόδοση

Στην Ε.Ε. η ικανοποίηση για τον ελεύθερο χρόνο το 2022, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat που δόθηκαν στη δηµοσιότητα πριν από λίγες ηµέρες, ήταν κατά µέσον όρο 6,8 µονάδες, µε βάση µια κλίµακα από το 0 (καθόλου ικανοποιηµένος) έως το 10 (πλήρως ικανοποιηµένος). Η Ελλάδα συγκέντρωσε µόλις 5,5 µονάδες, καταγράφοντας την πιο χαµηλή βαθµολογία σε όλες τις χώρες-µέλη της Ε.Ε. Πιο χαµηλά σε επίπεδο Ευρώπης δήλωσαν οι κάτοικοι του Μαυροβουνίου µε 5,3 µονάδες, ενώ σε καλύτερη µοίρα ήταν οι πολίτες της Βουλγαρίας (5,7) που είναι στην Ε.Ε. Οι τρεις αυτές χώρες είναι οι µόνες που κατατάσσονται στην τελευταία ζώνη µε ικανοποίηση κάτω των 6 µονάδων.

«∆εν είναι µυστικό το γεγονός ότι ο ελεύθερος χρόνος βελτιώνει την ψυχική υγεία του ανθρώπου», λέει στην «Κυριακάτικη Α» ο κ. Οικονόµου, επισηµαίνοντας ωστόσο ότι σε αυτό υπάρχει ένα όριο. «Ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος σχετίζεται σηµαντικά µε µεγαλύτερη ψυχική ικανοποίηση, αλλά από ένα σηµείο και µετά ο υπερβολικά πολύς ελεύθερος χρόνος παύει να αυξάνει την ευχαρίστηση και µπορεί να βιωθεί ακόµη και ως κάτι κακό, που µπορεί να γίνει αφετηρία αρνητικών συναισθηµάτων και κατόπιν µειωµένης αυτοεκτίµησης», εξηγεί ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής και προσθέτει: «Μόνο όταν ο παραπανίσιος ελεύθερος χρόνος αξιοποιείται σε παραγωγικές δραστηριότητες µπορεί να αυξήσει περαιτέρω την ψυχική ευηµερία των ανθρώπων, κάτι που πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη από τους συνταξιούχους ώστε να προσπαθούν είτε να αργούν όσο γίνεται να βγουν στη σύνταξη είτε να προσπαθούν να συνδυάζουν τη χρονική περίοδο της σύνταξης µε παράλληλες δραστηριότητες». Οι πιο ικανοποιηµένοι πάντως µε τον ελεύθερο χρόνο, όπως φαίνεται από την έρευνα της Eurostat, είναι τα νοικοκυριά χωρίς παιδιά, τα άτοµα από την κατώτερη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση και οι ηλικιωµένοι.

Συγκεκριµένα, τα νοικοκυριά της Ε.Ε. χωρίς εξαρτώµενα παιδιά ήταν πιο ικανοποιηµένα µε τον ελεύθερο χρόνο τους (7,0 µονάδες) από τα νοικοκυριά µε εξαρτώµενα παιδιά (6,4), πράγµα αναµενόµενο. Τα άτοµα από την κατώτερη ∆ευτεροβάθµια Εκπαίδευση (επίπεδα 0-2) κατέγραψαν υψηλότερο επίπεδο ικανοποίησης (6,9), ακολουθούµενα από τα άτοµα µε ανώτερη ∆ευτεροβάθµια και Μεταδευτεροβάθµια µη Τριτοβάθµια Εκπαίδευση (επίπεδα 3-4), µε 6,8 βαθµούς. Σε ό,τι αφορά την ηλικία, το υψηλότερο ποσοστό ικανοποίησης από την ποσότητα χρήσης του ελεύθερου χρόνου καταγράφηκε στους ηλικιωµένους (65 ετών και άνω) µε 7,6 βαθµούς και ακολουθεί η νεότερη οµάδα (16-24 ετών), µε 7,1. Τα άτοµα ηλικίας 25 έως 64 ετών ήταν λιγότερο ικανοποιηµένα από τον ελεύθερο χρόνο τους (6,4). Τόσο το 2018 όσο και το 2022, που πραγµατοποιήθηκε η εν λόγω έρευνα της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας, άνδρες και γυναίκες έχουν το ίδιο επίπεδο ικανοποίησης από τον ελεύθερο χρόνο τους, κατά µέσον όρο 6,8.

Σκληρά εργαζόµενοι

Η Eurostat αναφέρει επίσης ότι οι Ελληνες κρατούν τα σκήπτρα όσον αφορά τις ώρες που εργάζονται, συγκριτικά µε τους υπόλοιπους Ευρωπαίους εργαζόµενους. Με βάση τα στοιχεία της ευρωπαϊκής στατιστικής υπηρεσίας για το 2023, οι άνδρες µε πλήρη απασχόληση εργάστηκαν κατά µέσον όρο 39,8 ώρες την εβδοµάδα, µε τις γυναίκες να εργάζονται κατά µέσον όρο 37,8 ώρες. Σε ό,τι αφορά τους άνδρες, σε 7 ευρωπαϊκές χώρες προκύπτει εργασιακή εβδοµάδα άνω των 40 ηµερών, µε την Ελλάδα να βρίσκεται στην πρώτη θέση µε 42,5 ώρες εργασίας. Ακολουθούν η Κύπρος (41,3 ώρες) και η Πολωνία (41,1 ώρες). Τις λιγότερες ώρες, από την άλλη, φαίνεται να έχουν εργαστεί σε Φινλανδία και Λουξεµβούργο (38,4 ώρες), αλλά και σε Ολλανδία και Σουηδία (38,8 ώρες). Σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, οι περισσότερες ώρες εργασίας σε εβδοµαδιαία βάση καταγράφονται στη Ρουµανία (39,5 ώρες), ενώ ακολουθούν η Λιθουανία (39,4 ώρες) και η Ελλάδα (39,3 ώρες). Στον αντίποδα, τις λιγότερες ώρες δούλεψαν οι γυναίκες στην Ολλανδία (35,2 ώρες την εβδοµάδα), στη Φινλανδία (35,7 ώρες) και στην Ιρλανδία (36,5 ώρες).

Η ευτυχία της δουλειάς

Οταν δουλεύουµε υπό φυσιολογικές συνθήκες, δεν εξασφαλίζουµε µόνο τη διαβίωσή µας, αλλά ενισχύουµε και την ψυχική µας υγεία. «Η εργασία σχετίζεται άµεσα και θετικά µε τη γενικότερη ευεξία του ανθρώπου και αποτελεί µεγάλο κοµµάτι της ταυτότητάς του», αναφέρει ο κ. Οικονόµου. «Μπορεί να του παρέχει ένα αίσθηµα επάρκειας, το οποίο συνεισφέρει στην ευηµερία. Επιπλέον, η εργασία φαίνεται πως µας κάνει πιο ευτυχισµένους ακόµα και σε περιπτώσεις που θα προτιµούσαµε να έχουµε ελεύθερο χρόνο. Η ιδέα ότι η δουλειά ή η προσπάθεια για διάφορες εργασίες συνεισφέρει στη γενικότερη ευηµερία του ανθρώπου σχετίζεται στενά µε την ψυχολογική θεωρία της ευδαιµονικής ευτυχίας, δηλαδή της ευτυχίας που προέρχεται από τη βέλτιστη λειτουργικότητα και τη συνειδητοποίηση των δυνατοτήτων µας», εξηγεί ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. «Ερευνες έχουν δείξει ότι η εργασία και η προσπάθεια αποτελούν κεντρικές έννοιες της ευδαιµονικής ευτυχίας, εξηγώντας την ικανοποίηση και την περηφάνια που αισθανόµαστε όταν ολοκληρώνουµε µια δύσκολη εργασία», προσθέτει.

«Κλειδί» η ισορροπία

Ο κ. Οικονόµου, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Α», δίνει ακόµη µια ενδιαφέρουσα διάσταση για τη σηµασία διατήρησης των ισορροπιών µεταξύ προσωπικής ζωής και δουλειάς. «Ο ελεύθερος χρόνος µπορεί να µειώσει το άγχος των ανθρώπων και να τους κάνει πιο ευτυχισµένους και κατά συνέπεια πιο παραγωγικούς στην εργασία τους. Οι άνθρωποι, λοιπόν, που έχουν ως προτεραιότητα την αποδοτικότητά τους στον εργασιακό τους χώρο µπορούν απλά να εκµεταλλευτούν τον ελεύθερο χρόνο για να φτάσουν ευκολότερα τους στόχους τους και να γίνουν πιο ευτυχισµένοι στη ζωή τους», αναφέρει ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής. Επισηµαίνει δε ότι «έχει µεγαλύτερη σηµασία η ποιότητα του ελεύθερου χρόνου και όχι η ποσότητα. Με αυτόν τον τρόπο είναι εφικτό στη δύσκολη καθηµερινή πραγµατικότητα της εποχής να γίνεται επένδυση στον ποιοτικότερο ελεύθερο χρόνο. Είναι πολύ σηµαντικό για την ψυχική µας υγεία να υπάρχει µια ισορροπία ανάµεσα στην επαγγελµατική και την προσωπική µας ζωή. ∆εν πρέπει σε καµία περίπτωση να αµελούµε την προσωπική µας ζωή προς όφελος της επαγγελµατικής». Και καταλήγει λέγοντας πως «η καλή προσωπική ζωή είναι βασικό συστατικό της ευµάρειας».