Πώς κρατάς ζωντανή τη μνήμη ενός αγαπημένου σου προσώπου όταν φεύγει από τη ζωή; Ήταν ένα βασανιστικό ερώτημα που απασχόλησε για μεγάλο διάστημα τον Τζέιμς Βλάχο, όταν έμαθε ότι θα «έχανε» τον πατέρα του, τον Τζον. Κι αυτό ήταν τελικά που τον οδήγησε να δημιουργήσει την… τεχνητή αθανασία! Ο θάνατος του πατέρα του κινητοποίησε το βετεράνο δημοσιογράφο τεχνολογίας, ωθώντας τον να δημιουργήσει ένα chatbot ως… υποκατάστατο του πατέρα του.

«Αγαπούσα τον πατέρα μου και τον έχανα» περιγράφει ο ίδιος για τη στιγμή που πληροφορήθηκε πως ο πατέρας του έπασχε από καρκίνο τελικού σταδίου. Αποφάσισε να αξιοποιήσει το χρόνο που απέμενε: «Άρχισα ένα προφορικό εγχείρημα με τον πατέρα μου, περνώντας ώρες επί ωρών καταγράφοντας την ιστορία της ζωής του».

Η συγκυρία της ασθένειας συνέπεσε με την εποχή που ο Τζέιμς Βλάχος άρχισε να κάνει τα πρώτα του βήματα με μια νέα καριέρα στο πεδίο της τεχνητής νοημοσύνης. «Σκέφτηκα μήπως θα μπορούσε να βγει κάτι διαδραστικό απ’ όλο αυτό» θυμάται ο ίδιος.

O πατέρας του πέθανε το 2017. Όμως, ο Τζέιμς είχε μετατρέψει όλα όσα είχε ηχογραφήσει από εκείνον σε ένα chatbot, που μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις για τη ζωή του πατέρα του, με τη φωνή του πατέρα του.

Μέχρι πρότινος, η επαναφορά στη «ζωή» ανθρώπων νεκρών μέσω τεχνητής νοημοσύνης ήταν προσφιλές θέμα βιβλίων και ταινιών επιστημονικής φαντασίας. Ωστόσο, η καλπάζουσα ανάπτυξη της τεχνολογίας κατέστησε εφικτή την εξέλιξη αυτή, με τον Τζέιμς να δημιουργεί, το 2019, την εφαρμογή λογισμικού «HereafterAI», που έδινε τη δυνατότητα και σε άλλους χρήστες να «ανασταίνουν» τους νεκρούς τους και, μέσω της τεχνολογίας, να αλληλεπιδρούν με οικείους τους που δεν ήταν πια στη ζωή.


Και σε άβαταρ

Σήμερα ο Τζέιμς Βλάχος, ο οποίος ζει στην Καλιφόρνια, μπορεί να μιλήσει με τον πατέρα του Τζον ανά πάσα στιγμή στο κινητό τηλέφωνο για διάφορα αγαπημένα τους θέματα. Κι ενώ οι χρήστες του «HearafterAI» μπορούν να «ανεβάζουν» φωτογραφίες των αγαπημένων τους, ώστε να εμφανίζονται στην οθόνη, όταν χρησιμοποιούν την εφαρμογή, μια άλλη startup, που επίσης μετατρέπει τους ανθρώπους σε AI chatbots, προχωρά περαιτέρω. Η νοτιοκορεατική DeepBrain AI δημιουργεί ένα άβαταρ ενός ανθρώπου, που βασίζεται σε ώρες βιντεοσκόπησης και ηχογράφησης, ώστε να καταγραφούν το πρόσωπο, η φωνή, οι κινήσεις, οι τρόποι και το ύφος του.

«Κλωνοποιούμε στο 96,5% την ομοιότητα του αρχικού ατόμου» λέει ο Μάικλ Τζουνγκ, οικονομικός διευθυντής της DeepBrain. «Έτσι, ως επί το πλείστον, η οικογένεια δεν αισθάνεται άβολα να μιλάει με το αποθανόν μέλος της, παρότι πρόκειται για ένα άβαταρ τεχνητής νοημοσύνης» προσθέτει.
Η εταιρεία θεωρεί πως μια τέτοια τεχνολογία μπορεί να αποτελέσει σημαντικό μέρος της ανάπτυξης μιας κουλτούρας «καλού θανάτου», όπου προετοιμαζόμαστε για το θάνατό μας εκ των προτέρων, κληροδοτώντας οικογενειακές ιστορίες και αναμνήσεις μας στο πλαίσιο μιας «ζωντανής κληρονομιάς».

Η διαδικασία, ωστόσο, κάθε άλλο παρά οικονομική είναι. Οι χρήστες που δεν μπορούν να δημιουργήσουν μόνοι τους ένα άβαταρ καλούνται να καταβάλουν πάνω από 50.000 δολάρια για τη διαδικασία βιντεοσκόπησης και τη «γέννηση» του ψηφιακού alter ego τους.


Υποκατάστατο της ανθρώπινης επαφής;

Ο Τζέιμς Βλάχος παραδέχεται πως το chatbot δεν μειώνει την οδύνη της απώλειας, όμως ουσιαστικά προσφέρει «περισσότερα απ’ όσα θα είχα διαφορετικά». «Απλώς έχω αυτό το υπέροχο, διαδραστικό σύμπαν, στο οποίο μπορώ να καταφύγω» λέει. «Θα πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή όταν χρησιμοποιείται τέτοια “τεχνολογία πένθους” σε περιόδους έντονων συναισθημάτων» προειδοποιεί η ψυχολόγος Λαβέρν Άντρομπας.
«Η απώλεια είναι κάτι που μας αιφνιδιάζει. Μπορεί να νομίζεις ότι τείνεις να είσαι καλά, αλλά μετά να πισωγυρίσεις. Η ιδέα ότι μπορεί στη συνέχεια να έχεις την ευκαιρία να ακούσεις τη φωνή τους ή και τους ίδιους να μιλούν μέσω άβαταρ ίσως να προκαλέσει σύγχυση» προσθέτει.

Ωστόσο, η Άντρομπας προειδοποιεί πως, όταν πρόκειται για πένθος, δεν υπάρχει υποκατάστατο της ανθρώπινης υποστήριξης και επαφής. Στις περιπτώσεις αυτές, ο συνάνθρωπος είναι αναντικατάστατος. «Δεν μπορώ να φανταστώ ότι η τεχνολογία θα μπορούσε να υποκαταστήσει τις πιο παραδοσιακές πτυχές του πένθους, οι οποίες έχουν να κάνουν με την επαφή με ανθρώπους, με την αίσθηση πως κάποιος νοιάζεται για εσένα, πως σε εκτιμά» καταλήγει.

Δημοσιεύθηκε στην Ontime