Τουλάχιστον δεκεπέντε περιοχές της Ελλάδας έχουν λειψυδρία φέτος, και το πρόβλημα θα επιδεινωθεί με την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, πολλοί το αντιμετωπίζουν σαν βραχυπρόθεσμο, δηλαδή πρόβλημα το οποίο η αλλαγή των καιρικών συνθηκών του επόμενου έτους θα λύσει. Κάνουν λάθος.

Δυστυχώς η λειψυδρία ήρθε για να μείνει στην Ελλάδα και απαιτείται μακροπρόθεσμος σχεδιασμός. Θα υπάρχουν σκαμπανευάσματα, αλλά η σκληρή αλήθεια είναι ότι η Μεσόγειος θερμαίνεται με διπλάσιο ρυθμό από τον υπόλοιπο κόσμο. Η μακροχρόνια διαχείρηση των υδάτινων πόρων είναι όσο παλιά όσο οι οργανωμένες ανθρώπινες κοινωνίες, σκεφτείτε τα αρχαία και βυζαντινά υδραγωγεία. Ένα από τα θαύματα της αρχαίας μηχανικής είναι το Ευπαλίνειο Όρυγμα στην Σάμο που μετέφερε νερό πίσω από το βουνό Κάστρο στην άλλη πλευρά του βουνού στο Πυθαγώρειο, ένα Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο.

Στην Ελλάδα, οι σχολές πολιτικών μηχανικών διδάσκουν με διαχείρηση υδάτινων πόρων για τουλάχιστον 120 χρόνια. Η τεχνολογία της χρήσης μετρήσεων βροχόπτωσης για τον σχεδιασμό υδραγωγίων, ταμιευτήρων νερού και διαχείρηση πλημμυρών με στοχαστικές μεθόδους που αντικατοπτρίζουν (σε ένα βαθμό) τις ετήσιες καιρικές μεταβολές είναι τουλάχιστον 70 ετών. Εικάζω ότι δεκάδες εκατομμύρια ευρώ έχουν δαπανηθεί σε τέτοιες μελέτες στην χώρα μας. Γιατί λοιπόν βρισκόμαστε σε αυτήν την κατάσταση ?

Η πιο επιεικής εξήγηση για τους υπεύθυνους αλλά και τους "σοφούς" που φαίνεται εκ των πραγμάτων ότι δεν ανέδειξαν το θέμα, ούτε έλαβαν έγκαιρα μέτρα, ούτε πρόσεξαν τις διάφορες κασσανδρικές εκτιμήσεις για τις βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις, που υπήρχαν τουλάχιστον από πέρυσι, είναι η άγνοια των συνεπειών της άγνοιας. Στην χώρα μας επώνυμοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι στην υδραυλική δεν πίστευαν στην κλιματική αλλαγή. Ίσως δεν πίστευαν ούτε στον υπερτουρισμό, ούτε στην αύξηση της κατανάλωσης που συνδέεται με την αύξηση του βιοτικού επιπέδου.

Η κατάσταση δεν αντιμετωπίζεται με επιπολαιότητες και τσιρότα, σαν τις σαχλαμάρες που ακούγονται στον δημόσιο διάλογο. Στην Αττική μόνο τα αποθέματα έχουν περιοριστεί και είναι περίπου στο 60%, σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ, και ήδη προγραμματίζεται η ενεργοποίηση της λίμνης Υλίκης. Η κατάσταση είναι σοβαρή.

Μια αλλαγή στην Ελλάδα που ελπίζω να βοηθήσει είναι η πρόσφατη ενιαία Ρυθμιστική Αρχή, Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων που θα αποφασίζει για την τιμολόγηση των αναγκαίων αυτών αγαθών. Για τους αγρότες δικαιολογούνται εκπτώσεις, αλλά δεν είναι δυνατόν οι καταναλωτές πολίτες να πληρώνουν περισσότερο (μερικές φορές) ή το ίδιο με τις μεγάλες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Δεν είναι επίσης δυνατόν να έχουμε πάνω από 470 διαφορετικές τοπικές αρχές ύδρευσης.

Μακροπρόθεσμος προγραμματισμός διαχείρησης δεν φαίνεται ότι υπάρχει, βασισμένος σε κλιματικά σενάρια μέχρι το 2050. Χρειάζεται επίσης και εμείς σαν πολίτες να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΥΔΑΠ, παρατηρείται μια μέση αύξηση της κατανάλωσης μεγαλύτερη από το 10% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο την προηγούμενη χρονιά, ενώ σε μερικές περιοχές της Αττικής, η αύξηση φτάνει το 40%. Ο άμεσος περιορισμός της σπατάλης είναι απαραίτητος.

* Ο Κώστας Συνολάκης είναι Ακαδημαϊκός και Καθηγητής Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας. 

* Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής