"Just Go Zero Tilos": Η προσπάθεια των κατοίκων για μηδενικά απόβλητα ξαναζωντανεύει

H Tήλος είναι ένα πολύ μικρό νησί στα Δωδεκάνησα, όμως έχει καταφέρει να ξεχωρίσει για τις πρωτοποριακές του δράσεις στον τομέα της ανακύκλωσης και της βιώσιμης ανάπτυξης, έχοντας αναδειχτεί πρωτοπόρο σε ζητήματα βιώσιμης διαχείρισης αποβλήτων.

Σήμερα η Τήλος αποτελεί ένα ζωντανό παράδειγμα για το πώς η συνδυασμένη προσπάθεια κατοίκων και ιδιωτικών πρωτοβουλιών μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικά αποτελέσματα στον τομέα της βιωσιμότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος.

Έχει καταφέρει να μηδενίσει την ποσότητα αποβλήτων που καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής. Έχει βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον διεθνών οργανισμών και μέσων ενημέρωσης. Παράλληλα έχει εξελιχθεί σε παράδειγμα προς μίμηση για άλλες κοινότητες που επιδιώκουν να υιοθετήσουν βιώσιμες πρακτικές.


Το πρόγραμμα ξεκίνησε σε συνεργασία με την εταιρεία Polygreen και στόχος ήταν να μετατρέψει την Τήλο στο πρώτο νησί της Μεσογείου που θα επιτύχει μηδενική παραγωγή αποβλήτων. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη συλλογή, διαλογή και ανακύκλωση όλων των αποβλήτων του νησιού, αλλά και ποικίλες δράσεις που ανανεώνονται διαρκώς

Μια από αυτές έλαβε χώρα τον Ιούνιο και ήταν ιδιαίτερα συγκινητική για τους κατοίκους του νησιού, αλλά και για όλους του ανθρώπους που έχουν συμβάλει στα σημαντικά επιτεύγματα που έχουν συντελεστεί μέχρι στιγμής. Με αφορμή την, ήδη, αξιοσημείωτη πρόοδο που υπάρχει στο νησί, η δράση εστίασε στην ανάδειξή της και τη δημιουργία νέων κινήτρων, με τη χρήση ενός πρωτοποριακού εκπαιδευτικού μέσου.

Το project

Τον Ιούνιο, ερευνητές από το Sustainable Business Initiative του INSEAD Business School και το Carlson School of Management του Πανεπιστημίου της Μινεσότα, σε συνεργασία με επιστημονικό προσωπικό της Polygreen, έφτασαν στην Τήλο με συσκευές Εικονικής Πραγματικότητας (Virtual Reality Headsets), στις οποίες προβαλλόταν ένα ειδικά σχεδιασμένο εκπαιδευτικό VR Video, τα περισσότερα γυρίσματα του οποίου πραγματοποιήθηκαν στην Τήλο τον Φεβρουάριο του 2024.

Οι 9 συσκευές που χρησιμοποιήθηκαν παρουσίαζαν ένα VR Video διάρκειας περίπου 8 λεπτών, το οποίο είχε ως αντικείμενο την εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση για την ορθή εφαρμογή του προγράμματος διαλογής στην πηγή οργανικών, ανακυκλώσιμων και μη ανακυκλώσιμων υλικών, το οποίο εφαρμόζεται στο νησί της Τήλου, στο πλαίσιο του προγράμματος "Just Go Zero Tilos”.



Το πρόγραμμα αποτελείται από ειδικά σχεδιασμένο, με την επιστημονική καθοδήγηση των συνεργαζόμενων ερευνητών, βίντεο εικονικής πραγματικότητας, τα οποία επιδείχθηκαν με τη χρήση γυαλιών εικονικής πραγματικότητας στους δημότες του νησιού κατά την περίοδο 23 έως και 28 Ιουνίου 2024.


Η πρωτοβουλία είχε σαν στόχο την ανάδειξη των δυνατοτήτων βελτίωσης και την ενίσχυση των ήδη εντυπωσιακών αποτελεσμάτων ανακύκλωσης που έχει επιδείξει η Τήλος, καθιστώντας την πρωτοπόρο και εμβληματικό παράδειγμα σε θέματα εκπαιδευτικής καινοτομίας.

Τα αποτελέσματα του προγράμματος αυτού θα φανούν σε βάθος χρόνου, από το ποσοστό ανακύκλωσης του νησιού, την περίοδο μετά την προβολή του εκπαιδευτικού βίντεο.

Συγκίνηση και περηφάνια για τις αλλαγές στην Τήλο

Από τις πιο συγκινητικές στιγμές της πρωτοβουλίας ήταν όταν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της μεγάλης προσπάθειας που συντελείται στο νησί της Τήλου μπόρεσαν να ξαναζήσουν τις στιγμές του παρελθόντος και να δουν τα αποτελέσματα των δράσεων τους και των αλλαγών στην καθημερινότητά τους.

To Video παρακολούθησαν περισσότεροι από 350 κάτοικοι του νησιού καθώς και ορισμένοι επισκέπτες, οι οποίοι γνώριζαν το πρόγραμμα Just Go Zero και ενημερώθηκαν σχετικά με την εξέλιξή του.



Ήταν μια ζωντανή "παράσταση". Η ομάδα των ερευνητών τους συνάντησε σε πλατείες, παραλίες και σε κεντρικά σημεία του νησιού, ενώ υπήρχαν και επισκέψεις σε σπίτια και αυλές των κατοίκων – οι οποίοι έχουν υιοθετήσει την αλλαγή στον τρόπο ζωής τους και στηρίζουν όλο τον χρόνο με τη συμμετοχή τους το πρόγραμμα διαλογής στην πηγή.

Τα συναισθήματα ήταν ανάμεικτα. Από έκπληξη για την πρόοδο που έχει γίνει, το θυμό και τη λύπη για τις πρακτικές του παρελθόντος, χαρά, συγκίνηση, περηφάνια, αλλά και μεγάλος ενθουσιασμός, με τον κόσμο να μιλάει για το πόσο τον ενέπνευσε αυτό που είδε, ότι αντιλήφθηκε το καλό που κάνει αυτό το πρόγραμμα και στο τώρα και για τις μελλοντικές γενιές.

Τι γίνεται στο νησί της Τήλου

Η επιτυχία του VR Video αναμένεται να επιβεβαιωθεί από τα ποιοτικά αποτελέσματα και χαρακτηριστικά της διαλογής και από τα δεδομένα που συλλέγονται, τα οποία θα είναι ενδεικτικά της βελτίωσης που έχει προκύψει μετά την "έκθεση" του πληθυσμού στο περιεχόμενο του VR video.

Σε συνέχεια της προβολής αυτής, τα δεδομένα από τις μετρήσεις που γίνονται σε καθημερινή βάση στο πλαίσιο του Just Go Zero Tilos, θα αναλυθούν ώστε να εντοπιστούν και να παρουσιαστούν τα αποτελέσματα που μπορεί να επιφέρει ένα τέτοιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα στις συνήθειες των κατοίκων. Το πανεπιστήμιο INSEAD θα αναλάβει μεταξύ άλλων τη διαχείριση και παρατήρηση των αποτελεσμάτων, καθώς επίσης και την έκδοση επιστημονικών δημοσιεύσεων.



Με το πρόγραμμα "Just Go Zero - Tilos" οι κάτοικοι του νησιού έχουν εκπαιδευτεί να διαχωρίζουν τα απόβλητα τους σε διάφορες κατηγορίες (π.χ. οργανικά, πλαστικά, μέταλλα, χαρτί), στα ειδικά σημεία χωριστής συλλογής που υπάρχουν σε κεντρικά σημεία του νησιού.

Το νησί διαθέτει το Κέντρο Κυκλικής Καινοτομίας, μια εγκατάσταση διαχείρισης στην οποία τα ανακυκλώσιμα υλικά επεξεργάζονται και προετοιμάζονται για μεταφορά σε εργοστάσια ανακύκλωσης και οι οργανικές ύλες μετατρέπονται σε κομπόστ για γεωργική χρήση.

Επίσης πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού και τρέχουν καμπάνιες ευαισθητοποίησης που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή όλων στις δράσεις ανακύκλωσης.