Κάθε χρόνο πολλοί πιστοί ανεβαίνουν στον Ψηλορείτη με προορισμό το γραφικό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού που γιορτάζει σήμερα 14 Σεπτεμβρίου και βρίσκεται στην κορυφή του βουνού. Η ανάβαση πραγματοποιείται την παραμονή της γιορτής του Τιμίου Σταυρού.
Ο Ψηλορείτης (ή οροσειρά Ίδης) είναι το πιο ψηλό βουνό της Κρήτης με 2456 μέτρα ύψος. Βρίσκεται περίπου στο μέσον του Νησιού, και απλώνεται στους δύο Νομούς, Ηρακλείου και Ρεθύμνου, και κυρίως στην Επαρχία Μυλοποτάμου. Από την κορφή του Ψηλορείτη, απολαμβάνει ο ορειβάτης, αξέχαστο θέαμα: μπορεί να δει ολόκληρη σχεδόν την Κρήτη, μεγάλη έκταση από το Λυβικό πέλαγος προς τα νότια, και το Κρητικό πέλαγος προς τα βόρεια. Πολλά από τα νησιά του Αιγαίου Πελάγου και προ πάντων η Σαντορίνη φαίνονται καθαρά, καθώς και οι νότιες ακτές της Πελοπονήσου (οΤαΰγετος), αν είναι καθαρή η ατμόσφαιρα.
Η πρόσβαση στις κορυφές γίνεται από αρκετά μονοπάτια. Το πιο συνηθισμένο και καλά σημαδεμένο μονοπάτι (Ε4) είναι από το οροπέδιο της Νίδας (η πεζοπορία υπολογίζεται στις 5 ώρες περίπου).Το οροπέδιο Νίδα είναι μια εύφορη πεδιάδα σε ύψος 1.400 μέτρα πάνω στον Ψηλορείτη κι απέχει 24 χιλιόμετρα από τα Ανώγεια, 78 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο και 60 χιλιόμετρα από το Ηράκλειο. Χρησιμοποιείται ως θερινός βοσκότοπος.
Η ανάβαση στην κορυφή γίνεται κυρίως το καλοκαιρινό τρίμηνο Ιούνη – Ιούλη – Αύγουστο. Ως ευκολότερη χαρακτηρίζεται η ανάβαση από την επαρχία Αμαρίου (Κουρούτες, Βυζάρι, Νίθαυρη, Βισταγή κλπ.) και από την επαρχία Μυλοποτάμου (Ανώγεια, Λειβαδιά, Ζωνιανά, Αξός).
Τα 2.456 μέτρα υψόμετρο, το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού διαιωνίζει την πανάρχαια συνήθεια λατρείας των Ιερών Κορυφής. Το ξερολιθικό κτίσμα που αποτελείται από δύο κυκλικής κάτοψης χώρους, για τη διαμονή των προσκυνητών και τον κυρίως χώρο λατρείας, έχει σε κάτοψη το σχήμα θήκης βιολιού.
Είναι μετόχι της Μονής Δισκουρίου (ανήκει στο Δήμο Κουλούκωνα) που βρίσκεται στη ρίζα της βόρειας πλαγιάς του Ψηλορείτη, και γιορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία προσκυνητές από ολόκληρη την Κρήτη ανεβαίνουν για προσκύνημα.
Το εκκλησάκι κατά τη διάρκεια του χειμώνα σκεπάζεται από χιόνι, ενώ κατά τους θερινούς μήνες μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν προσωρινό καταφύγιο για διανυκτέρευση.
Στο πλάτωμα γύρω από το εκκλησάκι και ειδικά στην νότια προστατευμένη πλευρά του υπάρχει η δυνατότητα για υπαίθρια διανυκτέρευση, αλλά απαιτείται κατάλληλος εξοπλισμός εξαιτίας των χαμηλών θερμοκρασιών που αναπτύσσονται την νύχτα.
