Άγιον Όρος: Σε τρεις πυλώνες οι στόχοι του Αλκιβιάδη Στεφανή
Η δύσκολη εξίσωση της μοναστικής πολιτείας
Η διατήρηση της ηρεµίας και της πνευµατικότητας στις µονές, η αντιµετώπιση της αναταραχής στη Μονή Εσφιγµένου και ο ρωσικός βραχίονας – Ποια η θέση του Φαναρίου
Μια πολυπαραγοντική εξίσωση καλείται να λύσει ο νέος πολιτικός διοικητής του Αγίου Ορους, Αλκιβιάδης Στεφανής, έχοντας πλέον πλήρη εικόνα για την κατάσταση που επικρατεί στη µοναστική πολιτεία του Αθω, τις προκλήσεις που υπάρχουν και τα στοιχήµατα που πρέπει να κερδηθούν. Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Απογευµατινής», κατά τη διάρκεια του ενός µήνα που έχει µεσολαβήσει από την ηµέρα που επισηµοποιήθηκε η τοποθέτησή του στην εν λόγω θέση, ο πρώην αρχηγός ΓΕΣ και πρωην υπηρεσιακός υπουργός Εθνικής Αµυνας έχει δηµιουργήσει σαφή προσωπική εικόνα για το Αγιον Ορος, όχι ως προσκυνητής, αλλά ως νέος πολιτικός διοικητής.Η προσωπική εικόνα την οποία σχηµάτισε ο κ. Στεφανής προκύπτει από τις επισκέψεις που πραγµατοποίησε όλο αυτό το διάστηµα στις 20 µονές του Αγίου Ορους καθώς και στις σκήτες, όπου µίλησε µε τους µοναχούς.
Πληροφορίες από το «περιβόλι της Παναγιάς» κάνουν λόγο για ενθουσιώδη υποδοχή του νέου πολιτικού διοικητή σε κάποιες µονές, ενώ αυτό που επισηµαίνουν εκκλησιαστικοί παρατηρητές είναι πως κάτι ανάλογο γίνεται για πρώτη φορά. Σύµφωνα µε τις ίδιες πληροφορίες, είναι κάτι το οποίο επιδίωξε ο ίδιος ο κ. Στεφανής, έτσι ώστε να έχει ιδία άποψη, πέρα από τη θεσµική ενηµέρωση που λαµβάνει.
Οπως αναφέρουν εκκλησιαστικές πηγές, πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει µακρά εµπειρία στα θέµατα του Αγίου Ορους, καθώς στις 9 Μαρτίου 2022, µε απόφαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε οριστεί σύµβουλος της κυβέρνησης επί θεµάτων ακριτικών περιοχών και Αγίου Ορους, υπογραµµίζοντας ότι το όνοµά του είχε ακουστεί εντόνως πριν από την ανάληψη της θέσης από τον πρέσβη επί τιµή Αναστάσιο Μητσιάλη.
Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Απογευµατινής», οι στόχοι του κ. Στεφανή αρθρώνονται σε τρεις επιµέρους πυλώνες. Απαραίτητη προϋπόθεση που τίθεται για να εκπληρωθούν οι στόχοι αυτοί είναι η προάσπιση της παγκόσµιας ακτινοβολίας και της πνευµατικότητας της αθωνικής πολιτείας.
Ο πρώτος πυλώνας στον οποίο βασίζεται το πλάνο του νέου πολιτικού διοικητή είναι η διατήρηση της ηρεµίας µε γνώµονα την πνευµατικότητα του Αγίου Όρους. Ένα περίγραµµα του πρώτου αυτού πυλώνα είχε δώσει ο ίδιος στη µοναδική δηµόσια τοποθέτησή του από την ηµέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του. Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραµµα της ∆ηµόσιας Ραδιοφωνίας, είχε τονίσει χαρακτηριστικά: «Κυρίαρχη θέση µου για το Ορος είναι να υπάρχει κατ’ αρχάς ηρεµία, έτι ώστε οι άνθρωποι οι οποίοι έρχονται να αναζητήσουν εσωτερικά τον εαυτό τους µέσω της πίστης τους στο Ορος να µπορούν να το κάνουν αυτό µε την ησυχία τους». Η εν λόγω αναφορά συνδέεται µε δύο επιµέρους θέµατα. Από τη µία τη διασφάλιση των παροχών και πάγιων υπηρεσιών της Πολιτείας προς τον Αθω, όπως λειτουργικά και υποδοµές. Σε δεύτερο επίπεδο η έννοια της ηρεµίας αφορά και τις κατά τόπους εστίες που αποκλίνουν από την πνευµατική αποστολή του Όρους.
Οι δύο επόµενοι πυλώνες αφορούν τις παραπάνω εστίες. Η αναταραχή που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια µε την παράνοµη κατάληψη της Μονής Εσφιγµένου από σχισµατικούς αποτελεί ένα από τα θέµατα τα οποία αναπόφευκτα απασχολούν τον Αλκιβιάδη Στεφανή, πάντα µε τη διαφύλαξη της ηρεµίας να είναι προτεραιότητα. Για τον λόγο αυτόν διαψεύστηκαν δηµοσιεύµατα που έκαναν λόγο για κατάρτιση σχεδίων επέµβασης στη Μονή Εσφιγµένου. Ακραίοι κύκλοι, δε, συσχέτισαν µε το παραπάνω σενάριο την επίσκεψη της ηγεσίας των Ενόπλων ∆υνάµεων στο Αγιον Ορος, η οποία έγινε για πρώτη φορά στην Ιστορία. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός ∆ηµήτριος Χούπης, ΓΕΣ, αντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης, ΓΕΝ, αντιναύαρχος ∆ηµήτριος-Ελευθέριος Κατάρας, και ΓΕΑ, αντιπτέραρχος ∆ηµοσθένης Γρηγοριάδης, βρέθηκαν στη µοναστική πολιτεία µε σκοπό να επισκεφθούν τη Μονή Σίµωνος Πέτρας, ενώ γευµάτισαν µε τον νέο διοικητή του Αγίου Ορους στη Μονή Βατοπαιδίου.
Ο τρίτος πυλώνας έχει σαφές γεωπολιτικό πρόσηµο, καθώς η Ρωσία επιχειρεί εδώ και αιώνες να καταστήσει τη µοναστική πολιτεία γεωπολιτικό βραχίονά της µέσω του Πατριαρχείου Μόσχας. Σύµφωνα µε πληροφορίες, ο Αλκιβιάδης Στεφανής έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης, όπως ισχύει σήµερα, καθώς µεταξύ των 20 µονών υπάρχουν η ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήµονος, η σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όπως και η βουλγαρική Μονή Ζωγράφου, καθώς και η ρουµανική Σκήτη Τιµίου Προδρόµου Μεγίστης Λαύρας. Η ροή εξωχώριων κεφαλαίων προς τις παραπάνω µονές είναι κάτι το οποίο γνωρίζει ο νέος πολιτικός διοικητής και θα βρίσκεται υπό την εποπτεία του.
Το Αγιον Ορος αποτελεί αυτοδιοίκητο τµήµα του ελληνικού κράτους και υπάγεται πνευµατικά στη δικαιοδοσία του Οικουµενικού Πατριαρχείου, κάτι που σηµαίνει ότι για την επιλογή του προσώπου υπάρχει συναίνεση του Φαναρίου.
Πρόκειται για κάτι που ισχύει παραδοσιακά, αν και στο παρελθόν υπήρξε περίπτωση που δεν δόθηκε η συγκατάθεση, δηµιουργώντας διάσταση στις σχέσεις Αθήνας και Φαναρίου.
Η πρόθεση να υπάρχει αγαστή συνεργασία µε το Οικουµενικό Πατριαρχείο αποτυπώθηκε και στις πρώτες δηλώσεις του κ. Στεφανή στις Καρυές, όπου ανέφερε: «∆εσµεύοµαι ότι θα συνεργαστώ µε την Ιερά Κοινότητα και τον πνευµατικό ηγέτη, τον Παναγιώτατο Οικουµενικό Πατριάρχη, µε σεβασµό στο απ' αιώνων καθεστώς και στην αποστολή του Αγίου Ορους».
Πληροφορίες από το «περιβόλι της Παναγιάς» κάνουν λόγο για ενθουσιώδη υποδοχή του νέου πολιτικού διοικητή σε κάποιες µονές, ενώ αυτό που επισηµαίνουν εκκλησιαστικοί παρατηρητές είναι πως κάτι ανάλογο γίνεται για πρώτη φορά. Σύµφωνα µε τις ίδιες πληροφορίες, είναι κάτι το οποίο επιδίωξε ο ίδιος ο κ. Στεφανής, έτσι ώστε να έχει ιδία άποψη, πέρα από τη θεσµική ενηµέρωση που λαµβάνει.
Οπως αναφέρουν εκκλησιαστικές πηγές, πρόκειται για έναν άνθρωπο που έχει µακρά εµπειρία στα θέµατα του Αγίου Ορους, καθώς στις 9 Μαρτίου 2022, µε απόφαση του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε οριστεί σύµβουλος της κυβέρνησης επί θεµάτων ακριτικών περιοχών και Αγίου Ορους, υπογραµµίζοντας ότι το όνοµά του είχε ακουστεί εντόνως πριν από την ανάληψη της θέσης από τον πρέσβη επί τιµή Αναστάσιο Μητσιάλη.
Σύµφωνα µε πληροφορίες της «Κυριακάτικης Απογευµατινής», οι στόχοι του κ. Στεφανή αρθρώνονται σε τρεις επιµέρους πυλώνες. Απαραίτητη προϋπόθεση που τίθεται για να εκπληρωθούν οι στόχοι αυτοί είναι η προάσπιση της παγκόσµιας ακτινοβολίας και της πνευµατικότητας της αθωνικής πολιτείας.
Ο πρώτος πυλώνας στον οποίο βασίζεται το πλάνο του νέου πολιτικού διοικητή είναι η διατήρηση της ηρεµίας µε γνώµονα την πνευµατικότητα του Αγίου Όρους. Ένα περίγραµµα του πρώτου αυτού πυλώνα είχε δώσει ο ίδιος στη µοναδική δηµόσια τοποθέτησή του από την ηµέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του. Μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραµµα της ∆ηµόσιας Ραδιοφωνίας, είχε τονίσει χαρακτηριστικά: «Κυρίαρχη θέση µου για το Ορος είναι να υπάρχει κατ’ αρχάς ηρεµία, έτι ώστε οι άνθρωποι οι οποίοι έρχονται να αναζητήσουν εσωτερικά τον εαυτό τους µέσω της πίστης τους στο Ορος να µπορούν να το κάνουν αυτό µε την ησυχία τους». Η εν λόγω αναφορά συνδέεται µε δύο επιµέρους θέµατα. Από τη µία τη διασφάλιση των παροχών και πάγιων υπηρεσιών της Πολιτείας προς τον Αθω, όπως λειτουργικά και υποδοµές. Σε δεύτερο επίπεδο η έννοια της ηρεµίας αφορά και τις κατά τόπους εστίες που αποκλίνουν από την πνευµατική αποστολή του Όρους.
Οι δύο επόµενοι πυλώνες αφορούν τις παραπάνω εστίες. Η αναταραχή που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια µε την παράνοµη κατάληψη της Μονής Εσφιγµένου από σχισµατικούς αποτελεί ένα από τα θέµατα τα οποία αναπόφευκτα απασχολούν τον Αλκιβιάδη Στεφανή, πάντα µε τη διαφύλαξη της ηρεµίας να είναι προτεραιότητα. Για τον λόγο αυτόν διαψεύστηκαν δηµοσιεύµατα που έκαναν λόγο για κατάρτιση σχεδίων επέµβασης στη Μονή Εσφιγµένου. Ακραίοι κύκλοι, δε, συσχέτισαν µε το παραπάνω σενάριο την επίσκεψη της ηγεσίας των Ενόπλων ∆υνάµεων στο Αγιον Ορος, η οποία έγινε για πρώτη φορά στην Ιστορία. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός ∆ηµήτριος Χούπης, ΓΕΣ, αντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης, ΓΕΝ, αντιναύαρχος ∆ηµήτριος-Ελευθέριος Κατάρας, και ΓΕΑ, αντιπτέραρχος ∆ηµοσθένης Γρηγοριάδης, βρέθηκαν στη µοναστική πολιτεία µε σκοπό να επισκεφθούν τη Μονή Σίµωνος Πέτρας, ενώ γευµάτισαν µε τον νέο διοικητή του Αγίου Ορους στη Μονή Βατοπαιδίου.
Ο τρίτος πυλώνας έχει σαφές γεωπολιτικό πρόσηµο, καθώς η Ρωσία επιχειρεί εδώ και αιώνες να καταστήσει τη µοναστική πολιτεία γεωπολιτικό βραχίονά της µέσω του Πατριαρχείου Μόσχας. Σύµφωνα µε πληροφορίες, ο Αλκιβιάδης Στεφανής έχει πλήρη εικόνα της κατάστασης, όπως ισχύει σήµερα, καθώς µεταξύ των 20 µονών υπάρχουν η ρωσική Μονή του Αγίου Παντελεήµονος, η σερβική Μονή Χιλανδαρίου, όπως και η βουλγαρική Μονή Ζωγράφου, καθώς και η ρουµανική Σκήτη Τιµίου Προδρόµου Μεγίστης Λαύρας. Η ροή εξωχώριων κεφαλαίων προς τις παραπάνω µονές είναι κάτι το οποίο γνωρίζει ο νέος πολιτικός διοικητής και θα βρίσκεται υπό την εποπτεία του.
Πρόκειται για κάτι που ισχύει παραδοσιακά, αν και στο παρελθόν υπήρξε περίπτωση που δεν δόθηκε η συγκατάθεση, δηµιουργώντας διάσταση στις σχέσεις Αθήνας και Φαναρίου.
Η πρόθεση να υπάρχει αγαστή συνεργασία µε το Οικουµενικό Πατριαρχείο αποτυπώθηκε και στις πρώτες δηλώσεις του κ. Στεφανή στις Καρυές, όπου ανέφερε: «∆εσµεύοµαι ότι θα συνεργαστώ µε την Ιερά Κοινότητα και τον πνευµατικό ηγέτη, τον Παναγιώτατο Οικουµενικό Πατριάρχη, µε σεβασµό στο απ' αιώνων καθεστώς και στην αποστολή του Αγίου Ορους».