Πολυκέντρα ανακύκλωσης: Η αποκλειστική μέθοδος που επέλεξε η Ε.Ε. για πλαστικά και μεταλλικά υλικά

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνεχίζουν τη νέα τεκμηριωμένη και αναλυτική δημοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, ώστε να εντοπιστούν τα αίτια που η χώρα μας δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης, με αποτέλεσμα τη λήψη προειδοποιητικής επιστολής από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Παράλληλα, παρουσιάζονται οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την προώθηση της ανακύκλωσης, αλλά και η εμπειρία της ανακύκλωσης σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για χρήση αποκλειστικά Πολυκέντρων Ανακύκλωσης

Κατόπιν εισήγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις 24 Απριλίου 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε (με συντριπτική πλειοψηφία 476 ψήφων έναντι μόλις 129) τη νέα νομοθεσία για τις συσκευασίες και τα απόβλητα συσκευασιών. Σύμφωνα με το συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο, όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα χρησιμοποιούν αποκλειστικά τη μέθοδο των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης για τα πλαστικά και μεταλλικά υλικά (εφαρμόζοντας σύστημα επιστροφής εγγύησης), ώστε να επιτύχουν ποσοστό ανακύκλωσης 90% για τα εν λόγω υλικά έως την 1η Ιανουαρίου 2029. Κατά συνέπεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισαν και ψήφισαν ότι τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης αποτελούν τη βέλτιστη μέθοδο ανακύκλωσης, αλλά και τη μοναδική μέθοδο που θα συμβάλλει στην επίτευξη των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης, που αποτελεί ευρωπαϊκή δέσμευση, αλλά και νομική υποχρέωση κάθε κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η μελέτη της Grant Thornton για την ελληνική κυβέρνηση

Όπως είναι ήδη γνωστό, το ελληνικό υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που ήταν αρμόδιο για τη χρηματοδότηση έργων ανακύκλωσης, ανέθεσε, τον Απρίλιο του 2023, στην κορυφαία εταιρεία Grant Thornton την «Εμπειρογνωμοσύνη για την αποτίμηση της αποδοτικότητας της επένδυσης στη συλλογή δημοτικών ανακυκλωσίμων αποβλήτων μέσω Πολυκέντρων Ανακύκλωσης» στην Ελλάδα, ώστε να επιλέξει την πλέον αποδοτική μέθοδο ανακύκλωσης.

Η Grant Thornton, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης αναλυτικής μελέτης, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης είναι η πιο αποδοτική μέθοδος ανακύκλωσης, καθόσον έχει την «καλύτερη σχέση κόστους/οφέλους σε σχέση με άλλες ομοειδείς τεχνολογίες ανακύκλωσης». Παράλληλα, προέκυψαν τα ακόλουθα σημαντικά συμπεράσματα: (α) το Πολυκέντρο Ανακύκλωσης αποτελεί τη μοναδική τεχνολογία ανακύκλωσης που αναγνωρίζει, παραλαμβάνει και καταγράφει διακριτά τα υλικά συσκευασίας και τα λοιπά ανακυκλώσιμα υλικά. (β) Το Πολυκέντρο Ανακύκλωσης είναι η κατάλληλη λύση για μείωση του όγκου στην πηγή των συλλεγόμενων ανακυκλώσιμων αποβλήτων, ενώ δεν υπάρχει αντίστοιχη λύση στις περισσότερες από τις άλλες ομοειδείς τεχνολογίες ανακύκλωσης. (γ) Η εν λόγω τεχνολογία ανακύκλωσης αποτελεί τη βέλτιστη λύση για άμεση επέκταση του δικτύου για διαλογή στην πηγή, καθόσον µπορεί να τοποθετείται άµεσα και να λειτουργεί απευθείας (χωρίς να απαιτείται η ύπαρξη και χρήση κάποιας υποδοµής για την ολοκλήρωση της παραλαβής, αναγνώρισης, διαλογής, επεξεργασίας και αποθήκευσης των συλλεγέντων υλικών, όπως π.χ. ενός Κέντρου ∆ιαλογής Ανακυκλωσίµων Υλικών). (δ) Το Πολυκέντρο Ανακύκλωσης εξασφαλίζει τη βέλτιστη αξιοπιστία των ποσοτικών στοιχείων των συλλεγόµενων ανακυκλώσιµων αποβλήτων λόγω της χρήσης και αξιοποίησης των βέλτιστων διαθέσιµων τεχνολογιών (best available technologies).

Η συγκεκριµένη εµπειρογνωµοσύνη της Grant Thornton για λογαριασµό του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων κατέληξε ως τελικό συµπέρασµα ότι: «Με βάση το σύνολο των δεδοµένων που έχουν αναλυθεί στην παρούσα µελέτη προκύπτει η σκοπιµότητα προµήθειας Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και δύναται να συστηθεί η αξιοποίηση πόρων τόσο του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ όσο και άλλων χρηµατοδοτικών εργαλείων, που ήδη διαθέτει ή θα διαθέτει η Ελλάδα, για την προµήθεια Γωνιών Ανακύκλωσης µε εξοπλισµό Πολυκέντρων Ανακύκλωσης».

(Πηγή: https://www.mindev.gov.gr/ wp-content/uploads/2023/04/ΕΥΡΕΙΑ-ΠΕΡΙΛΗΨΗ-Εµπειρογνωµοσύνηγια-την-αποτίµηση-της-αποδοτικότηταςτης-επένδυσης-Πολυκέντρων-Ανακύκλωσης_GRANT-THORNTON.pdf).

Η οικονοµική προσφορά της TOMRA για Πολυκέντρα Ανακύκλωσης, κατ’ αποκλειστικότητα

Αναφορικά µε το κόστος των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και µε στόχο την ύπαρξη διαφάνειας και αποδοτικότητας στη διαχείριση των δηµόσιων πόρων, τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αποκάλυψαν, κατ’ αποκλειστικότητα, την οικονοµική προσφορά που κατέθεσε η νορβηγική εταιρεία TOMRA Systems ASA, η οποία συµµετείχε στους διεθνείς δηµόσιους διαγωνισµούς που προκηρύχθηκαν από Φορείς ∆ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ∆ΣΑ) και δήµους της χώρας µας.

Όπως προκύπτει από την υπογεγραµµένη και κατατεθειµένη οικονοµική προσφορά της νορβηγικής εταιρείας TOMRA Systems ASA, η προσφερόµενη τιµή µονάδας είναι 267.800 ευρώ ανά Πολυκέντρο Ανακύκλωσης (πλέον ΦΠΑ), δηλαδή είναι ίδιας τάξης µεγέθους (που αντιστοιχεί σε µια διαφορά µόλις 9%) από την προσφερόµενη τιµή της ελληνικής εταιρείας που ανακηρύχθηκε ανάδοχος στους εν λόγω διεθνείς διαγωνισµούς. Τονίζεται ότι η TOMRA Systems ASA αποκλείστηκε από τους διεθνείς δηµόσιους ανοικτούς ηλεκτρονικούς διαγωνισµούς στους οποίους συµµετείχε στην Ελλάδα λόγω προβληµάτων που είχε στις εγγυητικές επιστολές συµµετοχής που προσκόµισε.

Η αδυναµία κατάθεσης του µετοχικού κεφαλαίου της TOMRA Collection Greece

Η TOMRA Systems έχει ιδρύσει θυγατρική στην Ελλάδα, µε την επωνυµία TOMRA Collection Greece Μονοπρόσωπη Ανώνυµη Εταιρεία, µε µετοχικό κεφάλαιο 25.000 ευρώ. Βέβαια, το Γενικό Εµπορικό Μητρώο (ΓΕΜΗ) του Εµπορικού και Βιοµηχανικού Επιµελητηρίου Αθηνών (ΕΒΕΑ) διαπίστωσε ότι η TOMRA Collection Greece δεν κατέβαλε εµπροθέσµως το µετοχικό κεφάλαιο των 25.000 ευρώ. Ως συνέπεια, σύµφωνα µε τα οριζόµενα στον νόµο, το ΓΕΜΗ µε την υπ’ αριθµ. πρωτ. 3527824/2023 απόφαση προχώρησε σε αναστολή καταχώρισης των δεδοµένων της συγκεκριµένης εταιρείας, λόγω µη καταβολής του µετοχικού κεφαλαίου.

Η συγκεκριµένη αδυναµία καταβολής 25.000 ευρώ από την TOMRA αλλά και οι συνεχείς εκτός προδιαγραφών εγγυητικές επιστολές συµµετοχής δηµιουργούν πολλά ερωτήµατα για τα επιχειρηµατικά ήθη και τις δυνατότητες της συγκεκριµένης νορβηγικής εταιρείας.

Η TOMRA στη Μάλτα, η δολοφονία δηµοσιογράφου και η φυλάκιση για διαφθορά

Αναζητώντας περισσότερα στοιχεία για τη νορβηγική εταιρεία TOMRA, πραγµατοποιήθηκε ταξίδι στη Μάλτα, καθόσον υπήρξαν πολλές φήµες για τη δραστηριότητά της στη συγκεκριµένη ευρωπαϊκή χώρα.

Η TOMRA ανέθεσε την επίσηµη αντιπροσωπεία της στη Μάλτα στον κύριο Malcolm Scerri, που ήταν ο επιχειρηµατικός συνεταίρος, αλλά και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας που ανήκε στον κύριο Keith Schembri, που ήταν ο διευθυντής (Chief of Staff ) του πρωθυπουργού της Μάλτας, κυρίου Joseph Muscat. Η εταιρεία του κυρίου Malcolm Scerri, που ανέλαβε επίσηµος αντιπρόσωπος της TOMRA, ήταν η Acumen Projects Limited, η οποία ιδρύθηκε το 2014. Σηµειώνεται ότι ο κύριος Keith Schembri είχε ήδη αναλάβει χρέη διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου από 11 Μαρτίου 2013. Την ίδια περίοδο, η κυβέρνηση της Μάλτας αποφάσισε ότι θα εφαρµόσει εθνικό σύστηµα επιστροφής εγγύησης µε την τοποθέτηση κέντρων ανακύκλωσης, όπως αυτά που κατασκευάζει η νορβηγική εταιρεία TOMRA, αλλά και η αµερικανική εταιρεία ENVIPCO. Ολοι τότε στη Μάλτα θεώρησαν ότι ως αποκλειστικός προµηθευτής του εξοπλισµού ανακύκλωσης θα αναδειχθεί, προφανώς, η TOMRA µέσω του τοπικού επίσηµου αντιπροσώπου της. Επειδή όλα τα παραπάνω φαντάζουν σχεδόν εξωπραγµατικά για να συµβαίνουν σε µια ευρωπαϊκή χώρα, η δηµοσιογραφική αποστολή από τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» αναζήτησε την επαλήθευση των δεδοµένων αυτών σε MME της Μάλτας. Πράγµατι, οι εν λόγω πληροφορίες επαληθεύτηκαν από πληθώρα πηγών από τοπικά ΜΜΕ. Το έγκριτο µαλτέζικο Μέσο µε την επωνυµία «Times of Malta» έχει αναλυτικές πληροφορίες για το συγκεκριµένο θέµα (Πηγή: https://timesofmalta.com/article/ keith-schembri-plays-down-links-to-newrecycling-venture.669870).

Ενώ όλοι στη Μάλτα ήταν πεπεισµένοι ότι η TOMRA θα κέρδιζε τον διαγωνισµό για την τοποθέτηση κέντρων ανακύκλωσης, ένα απρόσµενο, αλλά και σοκαριστικό, γεγονός άλλαξε την ιστορία. Το γεγονός ήταν η δολοφονία της Μαλτέζας δηµοσιογράφου και ακτιβίστριας κυρίας Daphne Caruana Galizia, στις 16 Οκτωβρίου 2017, όταν ανατινάχθηκε από εκρηκτικό µηχανισµό, εν κινήσει, το αυτοκίνητό της. Η συγκεκριµένη δηµοσιογράφος πραγµατοποιούσε εκτενή έρευνα για τα περιβόητα Panama Papers και είχε εµπλέξει µε αυτά τον πανίσχυρο (τότε) διευθυντή του Πρωθυπουργικού Γραφείου, κύριο Keith Schembri. Η αστυνοµική έρευνα οδήγησε στη σύλληψη τριών ατόµων ως φυσικών εκτελεστών της δολοφονίας, ενώ ο κύριος Keith Schembri κατονοµάστηκε (από τους συλληφθέντες) ως ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας. Κατόπιν αυτού, ο κύριος Keith Schembri παραιτήθηκε από διευθυντής του Πρωθυπουργικού Γραφείου και ξεκίνησε µια εκτενής αστυνοµική έρευνα για τον βίο και την πολιτεία του, που κατέληξε στη φυλάκισή του για διαφθορά, απάτη και ξέπλυµα παράνοµου χρήµατος. Συγκατηγορούµενός του σε διάφορες υποθέσεις ήταν ο Malcolm Scerri (ο επίσηµος αντιπρόσωπος της TOMRA), που ήταν ο επιχειρηµατικός συνεταίρος, αλλά και διευθύνων σύµβουλος της εταιρείας που ανήκε στον κύριο Keith Schembri (Πηγές: https:// timesofmalta.com/article/keith-schembriothers-in-prison-as-unprecedentedcorruption-cases.859279,https://www. maltatoday.com.mt/news/court_and_ police/108747/live_compilation_of_ evidence_against_keith_schembri_and_ associates_continues_2, https://lovinmalta. com/news/keith-schembri-is-officiallyunder-investigation-for-murder-and5-other-takeaways-from-todays-courtsitting/κ.α.).

Βέβαια, έπειτα από αυτές τις συνταρακτικές εξελίξεις, η TOMRA, προφανώς, δεν κέρδισε τον διαγωνισµό για τα κέντρα ανακύκλωσης του εθνικού συστήµατος επιστροφής εγγύησης της Μάλτας. Το 100% της συγκεκριµένης προµήθειας κέρδισε η αµερικανική εταιρεία ENVIPCO.

Τα «Π» συνεχίζουν τη δηµοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, τις συνθήκες ανταγωνισµού στην ελληνική αγορά, ενώ θα διερευνηθεί περισσότερο και η εταιρεία TOMRA, ώστε να γίνουν ευρέως γνωστά στο ελληνικό κοινό τα έργα και οι δράσεις της, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθόσον σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά καταβάλλοντας το αναγκαίο µετοχικό κεφάλαιο (έστω και εκπρόθεσµα).