Την προστασία των ασθενών της χώρας μας, προκειμένου αυτοί να διατηρήσουν ή να ανακτήσουν την απρόσκοπτη πρόσβασή τους σε εκατοντάδες παλαιά, δοκιμασμένα και ιδιαιτέρως αποτελεσματικά φαρμακευτικά σκευάσματα, έλαβε αποκλειστικά υπόψη της η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας, κατά την πρόσφατη αναπροσαρμογή προς τα πάνω στις τιμές 577 φαρμακευτικών σκευασμάτων. Αυτό εξηγεί σήμερα, μεταξύ άλλων, αναλυτικά στο parapolitika.gr ο γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού του υπουργείου Υγείας, Άρης Αγγελής.

Η αύξηση στις τιμές των φαρμάκων συμπίπτει χρονικά με μια πληθωριστική κρίση και γενικευμένη ακρίβεια. Όπως είναι αναμενόμενο, έχει προκαλέσει αντιδράσεις και συζητήσεις. Ποια είναι η λογική πίσω από αυτή την κίνηση;

Οι στοχευμένες αυξήσεις στις τιμές ορισμένων φαρμάκων, παρά το ότι συμπίπτει με μια πληθωριστική κρίση και γενικευμένη ακρίβεια, αποτελούν μια απόφαση που βασίζεται σε συγκεκριμένες ανάγκες και κριτήρια. Κύριος στόχος της Πολιτείας είναι η διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης των ασθενών στις αναγκαίες φαρμακευτικές αγωγές, καθώς και η προστασία της δημόσιας υγείας.

Οι ελλείψεις και οι αποσύρσεις φαρμάκων από την αγορά προκαλούν σοβαρά προβλήματα, καθώς όχι μόνο ταλαιπωρούν τους ασθενείς, αλλά επιβαρύνουν και τον κρατικό μηχανισμό, που αναγκάζεται να καλύπτει τις ανάγκες αυτές μέσω αγοράς ακριβότερων προϊόντων και χρονοβόρων διαδικασιών, όπως μέσω εισαγωγής φαρμάκων εξωτερικού από τον ΙΦΕΤ ή την αντικατάσταση παλαιότερων φαρμάκων από νεότερα και πιο ακριβά. Για να αποφευχθούν αυτές οι καταστάσεις, κρίθηκε απαραίτητη η αναπροσαρμογή των τιμών ορισμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Η αναπροσαρμογή αυτή έγινε με αυστηρά κριτήρια, μεταξύ άλλων λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη μοναδικότητα του κάθε σκευάσματος, όσο και τα επίπεδα τιμών σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Βάσει αυτών, η μέγιστη αύξηση καθορίστηκε σύμφωνα με την υπάρχουσα νομοθεσία που προβλέπει τιμολόγηση βάση του μέσου όρου των δύο χαμηλότερων τιμών της Ευρωζώνης, εξασφαλίζοντας ότι οι αυξήσεις παραμένουν διαφανείς και δίκαιες.

Ουσιαστικά, οι τιμές πολλών φαρμάκων είχαν μειωθεί κάτω από τα προβλεπόμενα επίπεδα που ορίζει η νομοθεσία, και σε πολλές περιπτώσεις αρκετά χαμηλότερα από την χαμηλότερη τιμή της Ευρωζώνης.

Συνεπώς, η λογική πίσω από αυτή την κίνηση είναι διττή: αφενός να αποτραπούν οι ελλείψεις και αποσύρσεις φτηνών φαρμάκων διασφαλίζοντας τη διαθεσιμότητά τους στην ελληνική αγορά, και αφετέρου να εξοικονομηθούν πόροι για τη χρηματοδότηση νέων, καινοτόμων θεραπειών που κοστίζουν πιο ακριβά. Αυτή η προσέγγιση, αν και δυσάρεστη σε περίοδο γενικευμένης ακρίβειας, αποσκοπεί τελικά στην προστασία της δημόσιας υγείας, τη βιωσιμότητα του συστήματος υγείας, αλλά και την οικονομική προστασία των πολιτών.

Συνδέεται η απόφαση για την αύξηση των τιμών με τη μεγάλη έλλειψη σε φάρμακα ευρείας χρήσης, την οποία βιώσαμε τα τελευταία χρόνια; Θα λειτουργήσει ως δικλείδα ασφαλείας ώστε να υπάρξει το επόμενο διάστημα επάρκεια;

Η απόφαση σχετικά με την αναπροσαρμογή τιμών συνδέεται άμεσα με την αντιμετώπιση της αυξητικής τάσης ελλείψεων σε φάρμακα ευρείας χρήσης που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια.

Αρκετές ελλείψεις από αυτές οφείλοταν σε μεγάλο βαθμό στις πολυετείς καθηλώσεις των τιμών και στις υποχρεωτικές επιστροφές (clawback) από τις φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες σε συνδυασμό με αυξημένα κόστη παραγωγής, καθιστούσαν οικονομικά μη βιώσιμη τη διάθεση ορισμένων φαρμάκων στην αγορά. Η αύξηση των τιμών στοχεύει στο να διασφαλίσει ότι τα φάρμακα αυτά θα παραμείνουν διαθέσιμα στην ελληνική αγορά, αποτρέποντας περαιτέρω ελλείψεις. Λειτουργεί ως δικλείδα ασφαλείας, διότι με την αναπροσαρμογή των τιμών, οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν πλέον σημαντικά κίνητρα να συνεχίσουν να διαθέτουν τα προϊόντα τους στην ελληνική αγορά, εξασφαλίζοντας την επάρκεια των φαρμάκων το επόμενο διάστημα.

Έτσι, η αναπροσαρμογή αυτή κρίθηκε απαραίτητη με στόχο τη σταθεροποίηση της αγοράς φαρμάκων και τη συνεχή διαθεσιμότητά τους, συμβάλλοντας στην προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά παράλληλα και στη διασφάλιση της πρόσβασης σε πιο οικονομικά προσιτάμ προϊόντα, εξυπηρετώντας το συμφέρον των ασθενών, αφού σε αντίθετη περίπτωση θα αντικαθίσταντο από ακριβότερες θεραπείες οι οποίες θα συνοδεύονταν από ακόμα μεγαλύτερη συμμετοχή των ασθενών. Θα μπορούσε το υπουργείο να μεριμνήσει έτσι ώστε να μην μετακυλήσει η αύξηση του κόστους των φαρμάκων στους καταναλωτές/ ασφαλισμένους/ ασθενείς;

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, η συμμετοχή των ασθενών για την αγορά των φαρμάκων τους είναι καθορισμένη και ανέρχεται στο 25%, με εξαίρεση ορισμένες παθήσεις, για τις οποίες προβλέπεται μειωμένη συμμετοχή (10%) ή μηδενική συμμετοχή. Το Υπουργείο Υγείας έχει ήδη λάβει πρωτοβουλίες για να διασφαλίσει ότι η αύξηση των τιμών των φαρμάκων δεν θα επιβαρύνει σημαντικά τους ασφαλισμένους πολίτες.

Παρά τις εγκριθείσες αυξήσεις, το Υπουργείο κατέβαλε προσπάθειες ώστε να περιοριστούν στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ανάγκες της αγοράς όσο και την προστασία των πολιτών.

Συγκεκριμένα, από τα 932 αιτήματα για αύξηση τιμής που υποβλήθηκαν, εγκρίθηκαν τα 577, ενώ επηρεάστηκαν επιπλέον 283 σκευάσματα. Αυτό οδήγησε σε μια συνολική μέση αύξηση πουκυμάνθηκε περίπου στο 25%, γεγονός που καταδεικνύει τη συγκρατημένη προσέγγιση του Υπουργείου. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις περιορίστηκαν σε κρίσιμα και μοναδικά φάρμακα, όπου υπήρχε σημαντική απόκλιση μεταξύ της υφιστάμενης τιμής και της τιμής που προέβλεπε η νομοθεσία, εξασφαλίζοντας έτσι τη διαθεσιμότητά τους και αποτρέποντας σοβαρά προβλήματα στην κάλυψη της αγοράς.

Παραδείγματα ενδεικτικών αυξήσεων τιμών συμπεριλαμβάνουν φάρμακα όπως το αντιβιοτικό Augmentin (Amoxicilin και clavulanic acid), με αύξηση της λιανικής τιμής κατά 0,41€ (13%), το αντιβιοτικό Zinadol (cefuroxime), με αύξηση κατά 0,79€ (16%), και το αντιπηκτικό Sintrom (acenocucoumarol), με αύξηση κατά 0,11€ (6%). Αντίστοιχα, παραδείγματα κατ’ εξαίρεση υψηλότερων αυξήσεων σε κρίσιμα προϊόντα με σοβαρό πρόβλημα στην κάλυψη της αγοράς αφορούν φάρμακα όπως το Etoposide (etoposide) για την αντιμετώπιση νεοπλαστικών παθήσεων, με αύξηση της λιανικής τιμής κατά 21,35€ (182%), το Milithin (lithium) για την αντιμετώπιση της μανίας και της διπολικής διαταραχής, με αύξηση κατά 3,86€ (94%), και το Edicot (hydrocortisone) για την αντιμετώπιση αλλεργιών, με αύξηση κατά 1,03€ (30%).

Υπάρχει σκέψη να προστατευθούν ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες, όπως οι καρκινοπαθείς, που συμπληρωματικά με τις θεραπείες τους, που τους χορηγούνται δωρεάν, μπορεί να λαμβάνουν και άλλα σκευάσματα;

Στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης προσπάθειας για την προστασία των ιδιαίτερα ευάλωτων ομάδων και τη διασφάλιση της έγκαιρης πρόσβασής τους στα φάρμακά τους, έχουν ήδη προβλεφθεί ή δρομολογηθεί σχετικές ενέργειες.

Σύμφωνα με την υπ' αριθμόν Φ.42000/οικ.2555/353 απόφαση, έχει προβλεφθεί μειωμένη συμμετοχή (10%) για τους ασφαλισμένους που πάσχουν από συγκεκριμένες παθήσεις, όπως η Νόσος του Parkinson και οι δυστονίες, ο Άποιος διαβήτης, η Χρόνια ρευματική βαλβιδοπάθεια και άλλες βαλβιδοπάθειες, η Χρόνια πνευμονική καρδιοπάθεια και η συγγενής καρδιοπάθεια, ο Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η σκληροδερμία, ο δερματομυοσίτης, οι αγγειΐτιδες, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η αγκυλοποιητική σπονδυλοαρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα, η Οστεοπόρωση και η νόσος του Paget, η Μυασθένεια, η Φυματίωση, η Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, το Κληρονομικό αγγειοοίδημα, το Αδένωμα υπόφυσης, η Ελκώδης κολίτιδα, η νόσος του Crohn, το σύνδρομο βραχέος εντέρου, η Κίρρωση του ήπατος, η Συγγενής ιχθύαση, η Νόσος του Wilson και ο Σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ.

Παράλληλα, προβλέπεται μηδενική συμμετοχή για τους ασθενείς που πάσχουν από Νεοπλάσματα όλων των συστημάτων και λευχαιμιών, Σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, Ψυχώσεις, Επιληψία και άλλες επιληπτικές καταστάσεις, Μεσογειακή αναιμία, δρεπανοκυτταρική και μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, ομόζυγη μεσογειακή αναιμία, ενδιάμεση μεσογειακή αναιμία και ομόζυγη δρεπανοκυτταρική αναιμία, Ιδιοπαθή αιμολυτική αναιμία - θρομβοπενική πορφύρα, Νυχτερινή παροξυσμική αιμοσφαιρινουρία, Αιμορροφιλία (αντιαιμορροφιλικοί παράγοντες), Υποφυσιογενή νανισμό (αυξητική ορμόνη), Κυστική ίνωση, Αγγειοπάθεια Burger, Άνοια, νόσο του Alzheimer και νόσο Charcot, Χρόνια ηπατίτιδα Β και C, Νόσο Wilson, Γλυκογονίαση τύπου ΙΒ, Νόσο Gaucher, Έλλειψη ορνιθο-καρβαμυλο-τρανσφεράσης, Πνευμονική υπέρταση, Χρόνια νεφρική νόσο σταδίου 3 και 4, Νεφρική ανεπάρκεια που απαιτεί αιμοκάθαρση, Νόσο NiemannPick τύπου C, Υπερφαινυλαλανιναιμία και Σκλήρυνση κατά πλάκας. Επιπλέον, μηδενική συμμετοχή προβλέπεται και για τους μεταμοσχευθέντες συμπαγών ή ρευστών οργάνων και ιστών, τους παραπληγικούς και τετραπληγικούς, καθώς και τους πάσχοντες από σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS) για τα αντιρρετροϊκά φάρμακα.

Επιπλέον, σύμφωνα με το νόμο 4549/2018 (Α' 105), οι ασθενείς που ανήκουν σε ομάδες με μειωμένη συμμετοχή 10% δεν καταβάλλουν καμία συμμετοχή εάν επιλέξουν τη χρήση γενόσημου φαρμάκου.

Τέλος, για την περαιτέρω ενίσχυση της προστασίας των ευάλωτων ομάδων, το Υπουργείο Υγείας προγραμματίζει τη σύσταση Ομάδας Εργασίας σε συνεργασία με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.) και τον ΕΟΠΥΥ που θα αναλάβει το έργο της επαναξιολόγησης των ενδείξεων και της αντίστοιχης συμμετοχής των ασθενών, με σκοπό την περαιτέρω διευκόλυνση των ευάλωτων ομάδων και των ασφαλισμένων γενικότερα.

Υπάρχει σκέψη για τροποποιήσεις στη λίστα των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων;

Στο πλαίσιο της διαρκούς βελτίωσης της φαρμακευτικής πολιτικής της χώρας, το Υπουργείο Υγείας επανεξετάζει συνεχώς το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της λίστας μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, λαμβάνοντας υπόψη τις πρακτικές που ακολουθούνται σε  άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η πρωτοβουλία αποσκοπεί στην αποτελεσματικότερη διαχείριση της φαρμακευτικής δαπάνης, καθώς και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των ασθενών.

Συγκεκριμένα, μια σχετική αξιολόγηση εστιάζει σε σκευάσματα που, σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, έχουν ήδη καταταχθεί ως μη συνταγογραφούμενα, με σκοπό την ενίσχυση της αυτοφροντίδας και την εναρμόνιση της πολιτικής μας με τις πρακτικές των υπολοίπων κρατών-μελών της Ε.Ε.

Η δυνατότητα πρόσβασης των ασθενών σε συγκεκριμένα φάρμακα χωρίς την ανάγκη συνταγογράφησης συνεπάγεται σημαντικό όφελος για τους ασθενείς, καθώς εξαλείφεται η ανάγκηm για επίσκεψη στον γιατρό αποκλειστικά για τη συνταγογράφηση αυτών των σκευασμάτων. Με αυτόν τον τρόπο, διευκολύνεται η άμεση πρόσβαση στη θεραπεία, εξοικονομείται πολύτιμος χρόνος για τους ασθενείς και σημειώνεται σημαντική μείωση στα έξοδά τους, σε συνδυασμό με μείωση της κρατικής δαπάνης.

Που βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. ως προς τις τιμές των εν λόγω φαρμάκων; Παραμένει- μετά την αύξηση- χάσμα στις τιμές πώλησης;

Παρά τις πρόσφατες αυξήσεις, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει χαμηλότερες τιμές φαρμάκων σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Το χάσμα στις τιμές πώλησης παραμένει, με τη χώρα μας να διατηρεί πιο προσιτές τιμές, διασφαλίζοντας έτσι την προσβασιμότητα των πολιτών στα απαραίτητα φάρμακα και τη διαθεσιμότητά τους σε λογικό κόστος.

Μιλώντας με αριθμούς, εξηγήστε μας, πώς μεταφράζεται αυτή η μεγάλη αλλαγή. Τι σημαίνει για τις εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες, το υπουργείο και τους ασφαλισμένους.

Η πρόσφατη αναπροσαρμογή των τιμών των φαρμάκων μεταφράζεται σε συγκεκριμένα αριθμητικά δεδομένα που έχουν επιπτώσεις στις εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες, το Υπουργείο Υγείας και τους ασφαλισμένους. Αρχικά, από τα 932 αιτήματα αύξησης τιμής που υποβλήθηκαν, εγκρίθηκαν 577, ενώ άλλα 283 φάρμακα επηρεάστηκαν έμμεσα από τις αλλαγές αυτές, συνολικά 860 αυξήσεις. Ο μέσος όρος αύξησης τιμής για τα αιτούμενα φάρμακα ήταν 20%, ενώ συνολικά η μέση αύξηση διαμορφώθηκε στο 25%.

Για τις εγχώριες φαρμακοβιομηχανίες, αυτή η αναπροσαρμογή τιμών σημαίνει βελτίωση της οικονομικής τους βιωσιμότητας. Οι φαρμακευτικές εταιρείες είχαν αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις τα προηγούμενα χρόνια λόγω των καθηλωμένων τιμών και των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback). Η αύξηση των τιμών προσφέρει στις εταιρείες μεγαλύτερο περιθώριο για την παραγωγή και διάθεση φαρμάκων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των επενδύσεων, της έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων, καθώς και στη διατήρηση ή και δημιουργία θέσεων εργασίας στον κλάδο. Για το Υπουργείο Υγείας, η αναπροσαρμογή αποτελεί ένα εργαλείο για να διασφαλιστεί η απρόσκοπτη διάθεση φαρμάκων στην αγορά, αποτρέποντας ελλείψεις που ταλαιπωρούν ασθενείς και επιβαρύνουν το σύστημα υγείας.

Παράλληλα, οι αυξήσεις των τιμών επιτρέπουν καλύτερο έλεγχο της φαρμακευτικής δαπάνης, καθώς περιορίζεται η ανάγκη εισαγωγής ακριβότερων φαρμάκων μέσω χρονοβόρων διαδικασιών. Για τους ασφαλισμένους, αν και οι αυξήσεις αυτές προκαλούν ανησυχία, το Υπουργείο έχει λάβει μέτρα ώστε η οικονομική επιβάρυνση να είναι όσο το δυνατόν μικρότερη. Συνολικά, αυτή η αλλαγή αποτελεί μια ισορροπημένη προσπάθεια να υποστηριχθεί η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, να διατηρηθεί η σταθερότητα της αγοράς φαρμάκων και να προστατευθούν οι ασφαλισμένοι από υπερβολικές αυξήσεις στο κόστος της θεραπείας τους.

Εν κατακλείδι, οι συγκεκριμένες αναπροσαρμογές τιμών έχουν ως βασικό στόχο τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας μέσω της αποφυγής φαρμακευτικών ελλείψεων και ταυτόχρονα την εξοικονόμηση των οικονομικών πόρων μέσω της επίτευξης επάρκειας φθηνότερων προϊόντων και την αποφυγή αντικατάστασής τους από νέα ακριβότερα.