Προτάσεις για ένα κραταιό Πανεπιστήµιο: Προδηµοσίευση αποσπασµάτων του νέου βιβλίου του Οδυσσέα Ζώρα - Τι λέει ο Κυριάκος Πιερρακάκης στον πρόλογο

Καρπός της πάγιας αντίληψής του, ότι η σύγχρονη εποχή απαιτεί την ύπαρξη ενός ισχυρού, κραταιού Πανεπιστηµίου, είναι το βιβλίο του τέως γενικού γραµµατέα Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, Οδυσσέα-Ιωάννη Ζώρα, «Κραταιό Πανεπιστήµιο. ∆ιαχρονία και µεταρρυθµιστικές προτάσεις», στο οποίο γίνεται ιστορική αναδροµή στη λειτουργία του Πανεπιστηµίου, αλλά και διατυπώνονται προτάσεις για µια µεταρρύθµιση που θα αφορά έναν νέο τρόπο εισαγωγής των υποψηφίων στα Πανεπιστήµια.

Με διαδροµή συνδεδεµένη µε τις µεταρρυθµίσεις στην Παιδεία, από τις θέσεις του πρύτανη του Πανεπιστηµίου Κρήτης, του προέδρου του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου και έως πρόσφατα του γενικού γραµµατέα Ανώτατης Εκπαίδευσης, ο Οδυσσέας Ζώρας «υπήρξε πάντα πρωτοπόρος και οραµατιστής», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στον πρόλογο του βιβλίου, που υπογράφει, ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, τονίζοντας ότι «το βιβλίο του Οδυσσέα Ζώρα αγγίζει την ψυχή της ανώτατης εκπαίδευσης. Εκκινεί από τις απαρχές της ιδέας και του θεσµού του Πανεπιστηµίου, συνεχίζει µε µία διαδροµή στον ευρωπαϊκό χρόνο, για να καταλήξει σε µία αναλυτική περιγραφή του ελληνικού Πανεπιστηµίου και της εξέλιξής του από το 1836 έως σήµερα».

Οδυσσέας Ζώρας: Την Πέµπτη η παρουσίαση του βιβλίου του «Κραταιό Πανεπιστήµιο. ∆ιαχρονία και µεταρρυθµιστικές προτάσεις»

Η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» εξασφάλισε την προδηµοσίευση αποσπασµάτων του βιβλίου του Οδυσσέα Ζώρα, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Gutenberg, και το οποίο θα παρουσιαστεί στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής την Πέµπτη 3 Οκτωβρίου, στις 7.00 µ.µ., µε οµιλητές τον Ιωάννη Σαρµά, επίτιµο πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τέως πρωθυπουργό, τον καθηγητή Ευάγγελο Βενιζέλο, πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, τον καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, γενικό γραµµατέα της Ακαδηµίας Αθηνών, και τον πρύτανη του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών, Γεράσιµο Σιάσο.

Όπως σηµειώνει στο βιβλίο του ο Οδυσσέας Ζώρας:

«Σε καµία προηγµένη χώρα δεν απαγορεύεται η ίδρυση µη κρατικών Πανεπιστηµίων. Η απαγόρευση του άρθρου 16 διέπει σαφέστατα τη σύσταση σχολών από ιδιώτες, όχι την εγκατάσταση παραρτηµάτων Πανεπιστηµίων άλλης χώρας, η δε νοµική προσωπικότητα δηµοσίου δικαίου προβλέπεται µόνο για όσα Πανεπιστήµια ιδρύονται αυτοτελώς στην Ελλάδα».

«Ο νόµος για τα µη κρατικά Πανεπιστήµια (που δεν είναι πείραµα, καθώς βασίζεται σε διεθνώς δοκιµασµένα µοντέλα µη κερδοσκοπικών, µη κρατικών Πανεπιστηµίων) ελευθερώνει όχι µόνο την ιδιωτική (όπως θέλει η παραπληροφόρηση), αλλά και τη δηµόσια Τριτοβάθµια Παιδεία, µε προγράµµατα που υπερβαίνουν το 1 δισ. ευρώ».

«Η συνύπαρξη δηµόσιων και µη κρατικών Πανεπιστηµίων ωφελεί και τα πρώτα, αµβλύνοντας σηµαντικά τις κοινωνικοοικονοµικές ανισότητες και ενισχύοντας τον ανταγωνισµό».

«Η Ελλάδα µπορεί να γίνει πόλος έλξης για χιλιάδες ξένους και Ελληνες φοιτητές, µε άµεσα και ορατά οφέλη για την έρευνα (διεθνείς συνεργασίες, υψηλές προδιαγραφές, διαφάνεια, αξιοποίηση) και την οικονοµία µας (δαπάνες διαβίωσης φοιτητών, δηµιουργία θέσεων εργασίας, ανάπτυξη αγοράς ακινήτων/κατασκευών, εκπαιδευτικός τουρισµός φοιτητών, φορολόγηση, ανάσχεση εκπατρισµού/επαναπατρισµός επιστηµόνων, επενδύσεις στην εκπαίδευση/έρευνα). ∆ηµιουργείται, δηλαδή, ένα συνολικά κραταιό -και όχι απλώς κρατικόΠανεπιστήµιο στην Ελλάδα, τη χώρα που γέννησε την Παιδεία».

«Στην Ελλάδα, θα ήταν νοητή η ίδρυση κρατικών Πανεπιστηµίων, για παράδειγµα από την Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία είναι νοµικό πρόσωπο δηµοσίου δικαίου , δηλαδή κρατικός θεσµός. ∆εν είναι τυχαίο ότι σε όλη την Ευρώπη (αλλά και στις ΗΠΑ και αλλού) οι κατά τόπους Εκκλησίες ιδρύουν Πανεπιστήµια και πανεπιστηµιακά νοσοκοµεία, τα οποία αναδεικνύονται σε κορυφαίες θέσεις διεθνώς».

Ακαδηµαϊκά κριτήρια

Με το βιβλίο του ο κ. Ζώρας τάσσεται υπέρ της κατάργησης των Πανελλαδικών Εξετάσεων: «Τα παιδιά µας εισάγονται µε τη σειρά τους στα Πανεπιστήµια µε αυτή τη λειψή προπαίδεια και χωρίς καµία ικανότητα κριτικής και µεθοδικής σκέψης. Ξαναρχίζουν λοιπόν αυτόν τον φαύλο κύκλο σε ακόµα χαµηλότερο επίπεδο ποιότητας. Ορισµένοι γίνονται µε τη σειρά τους καθηγητές και δάσκαλοι στις επόµενες γενιές µαθητών. Ετσι, το σύστηµα αναπαράγεται και το πρόβληµα διαιωνίζεται χειροτερεύοντας διαρκώς από γενιά σε γενιά». Προτείνει «να επιτραπεί σε κάθε πανεπιστηµιακό ίδρυµα να αποφασίζει, µε αµιγώς ακαδηµαϊκά κριτήρια, ποια από τα τµήµατά του δύνανται να δεχθούν την εισαγωγή υπεράριθµων φοιτητών, ο οποίοι ενδεχοµένως να είναι οι επόµενοι στη λίστα των εισακτέων. Οι παραπάνω υπεράριθµοι φοιτητές θα µπορούν, προαιρετικά, να εισαχθούν στα τµήµατα που οι ίδιοι είχαν επιλέξει αρχικά, χρηµατοδοτώντας τις σπουδές τους µε τη µορφή διδάκτρων».

Κατά τον κ. Ζώρα, «ένα είναι βέβαιο: αν πράγµατι µπορεί να επιτευχθεί κοινωνική συναίνεση υπέρ µιας αλλαγής στο ελληνικό -τουλάχιστον- Πανεπιστήµιο, η κατάλληλη ιστορική στιγµή για να συµβεί είναι τώρα. ∆ιότι µόνο τώρα τέθηκαν επί τάπητος σοβαρά ζητήµατα που αφορούν την Τριτοβάθµια Εκπαίδευση, όπως αφενός η δυνατότητα λειτουργίας µη κρατικών µη κερδοσκοπικών Πανεπιστηµίων στην Ελλάδα, οι νέες δυνατότητες και η δηµοκρατικά ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση που παρέχονται από την ψηφιακή τεχνολογία, η ανάγκη προαγωγής και ποιοτικής βελτιστοποίησης της επιστηµονικής έρευνας στη χώρα µας και, αφετέρου, η ανάγκη ανασυγκρότησης και οικονοµικής ενίσχυσης του δηµοσίου Πανεπιστηµίου, ώστε να µπορεί να υπάρξει υγιής ανταγωνισµός τόσο ανάµεσα στα ίδια τα κρατικά Πανεπιστήµια όσο ανάµεσα και στα τελευταία και τα µη κρατικά».

Ως κατακλείδα µεταξύ άλλων αναφέρεται στο βιβλίο:

«Αυτό που απαιτείται είναι µάλλον ένας συνδυασµός των καλύτερων χαρακτηριστικών όλων των τύπων Πανεπιστηµίου ή εναλλακτικά, η λειτουργία Πανεπιστηµίων περισσότερων τύπων παράλληλα, αλλά οπωσδήποτε µε κοινά κριτήρια αξιολόγησης της ποιότητας της παρεχόµενης εκπαίδευσης».

*Δημοσιεύθηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»