Πλέγµα µέτρων µε στόχο την ανάσχεση των φαινοµένων βίας ανηλίκων ενεργοποιεί η κυβέρνηση, συνδέοντας τα ακραία περιστατικά του τελευταίου διαστήµατος µε την αλόγιστη χρήση των µέσων κοινωνικής δικτύωσης από την πλειονότητα των ανηλίκων, µε σκοπό να περιοριστούν οι καταστροφικές συνέπειες της χρήσης τους στον ψυχισµό των ανηλίκων.

Οι κυβερνητικές παρεµβάσεις εκτείνονται σε όλες τις εκφάνσεις του πολύπλευρου κοινωνικού προβλήµατος, µε έµφαση στην παραβατικότητα που καταγράφεται στους ανήλικους, αλλά και στην ενίσχυση των φαινοµένων ενδοσχολικής βίας και εκφοβισµού που απορρέει σε µεγάλο βαθµό από τις παραστάσεις που φτάνουν στα µάτια των παιδιών µέσα από τα βίντεο και τις εικόνες που προβάλλονται στα social media. Τα επίσηµα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. για τη νεανική παραβατικότητα προκαλούν έντονο προβληµατισµό, ενώ οι εικόνες και οι ειδήσεις που βλέπουν καθηµερινά το φως της δηµοσιότητας µαρτυρούν πως βρισκόµαστε αντιµέτωποι µε ένα πολυδιάστατο κοινωνικό ζήτηµα, µε πολλές προεκτάσεις, για το οποίο απαιτείται συντονισµένος και πολύπλευρος σχεδιασµός για την αντιµετώπισή του.

Το διάστηµα µεταξύ Ιανουαρίου του 2024 και του Σεπτεµβρίου τις ίδιας χρονιάς καταγράφηκαν 8.442 υποθέσεις στις οποίες εµπλέκονται 10.485 ανήλικοι, µε τους αριθµούς να καταδεικνύουν πως αφενός το έργο της ΕΛ.ΑΣ. στη διαχείριση του φαινοµένου αποδίδει, ωστόσο η κοινωνική διάσταση του προβλήµατος είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Για του λόγου το αληθές, το 2024 οι συλλήψεις ανηλίκων αυξήθηκαν κατά 50% σε σχέση µε την περσινή χρονιά, καθώς το 2023 η Αστυνοµία συνέλαβε 6.157 ανήλικους δράστες, ενώ µέχρι τώρα, το 2024, ο αντίστοιχος αριθµός φτάνει τους 8.978, µε τα καταγεγραµµένα περιστατικά, ωστόσο, να είναι περίπου 20% λιγότερα. Σε αυτό το πλαίσιο, τις επόµενες ηµέρες αναµένεται να τεθεί σε λειτουργία η νέα ψηφιακή εφαρµογή για κινητά τηλέφωνα (smartphones) για τους νέους στα πρότυπα του Panic button, του application µέσω του οποίου θύµατα ενδοοικογενειακής βίας έχουν τη δυνατότητα ειδοποίησης της Ελληνικής Αστυνοµίας σε περίπτωση κινδύνου ή απειλής της ζωής ή της σωµατικής ακεραιότητας του προσώπου που χρησιµοποιεί την εφαρµογή.

Πρόκειται για το application «SafeΥouth», το οποίο σχεδιάζεται από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και µέσω της συγκεκριµένης εφαρµογής κάθε παιδί που αισθάνεται ότι κινδυνεύει (εκτός σχολικού περιβάλλοντος) αλλά και κάθε γονέας θα µπορεί να εγκαθιστά την εφαρµογή στο κινητό του τηλέφωνο, η οποία θα είναι εύκολη στη χρήση της, και ειδικά για τα νέα παιδιά, που έχουν µεγαλύτερη εξοικείωση µε τον κόσµο της τεχνολογίας. Ως προς τον τρόπο που θα λειτουργεί η ψηφιακή εφαρµογή, µετά την εγκατάστασή της στο κινητό τηλέφωνο, ο νέος που βρίσκεται σε κίνδυνο θα πατάει το κουµπί και αυτοµάτως θα ειδοποιείται και θα επεµβαίνει η Αµεση ∆ράση.

Η νέα ψηφιακή εφαρµογή, που θα είναι διαθέσιµη εντός του µηνός που διανύουµε, έρχεται σε συνέχεια της λειτουργίας 24ωρης 5ψήφιας τηλεφωνικής γραµµής (10201), όπου µπορεί ο καθένας (ανήλικος και γονέας) να καταγγέλλει ανώνυµα στην Υπηρεσία Ανηλίκων κάποιο περιστατικό βίας. Να σηµειωθεί πως απέναντι στη σκληρή πραγµατικότητα της έξαρσης των φαινοµένων βίας µεταξύ ανηλίκων η ΕΛ.Α.Σ., στο πεδίο των αρµοδιοτήτων της, έχει ήδη προχωρήσει σε χαρτογράφηση των περιοχών αυξανόµενης νεανικής παραβατικότητας, όπου ήδη υλοποιούνται ενισχυµένες δράσεις ήπιας αστυνόµευσης από νέους σε ηλικία αστυνοµικούς χωρίς βαρύ οπλισµό. Παράλληλα, συνεχίζεται η επανεκπαίδευση των αστυνοµικών της οµάδας ∆Ι.ΑΣ., ενώ σηµαντικό µέτρο για την καταπολέµηση του φαινοµένου αποτελούν οι νοµοθετικές ρυθµίσεις, βάσει των οποίων προβλέπεται η σύλληψη των γονέων των παραβατικών ανηλίκων.

Πλατφόρµα για γονικό έλεγχο

Την ίδια ώρα η διαπίστωση πως τα φαινόµενα bullying (είτε ψηφιακά είτε µέσω φυσικής βίας) αποκτούν ψηφιακό αποτύπωµα και εγείρουν ζητήµατα που άπτονται της ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, θέτει στο επίκεντρο του σχεδιασµού για την αντιµετώπιση της έξαρσης της βίας των ανηλίκων τα social media και τις διαδικτυακές πλατφόρµες. Σχεδόν ταυτόχρονα µε την εφαρµογή «SafeYouth», το υπουργείο Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης βγάζει στον «αέρα» ειδική καµπάνια για µια ιστοσελίδα/πλατφόρµα, µέσω της οποίας οι γονείς και κηδεµόνες ανηλίκων θα έχουν τη δυνατότητα να ενηµερωθούν βήµα βήµα για τα Parental Controls. ∆ηλαδή, τα εργαλεία γονικού ελέγχου στις κινητές συσκευές, όπου θα µπορούν να περιορίσουν τη χρήση ή τουλάχιστον να ελέγξουν το περιεχόµενο των βίντεο και των εικόνων µε τις οποίες έρχεται σε επαφή ο ανήλικος χρήστης στα δηµοφιλή µέσα, όπως τα Facebook, Instagram, TikTok, YouTube κ.ο.κ.

Σε αυτό το πλαίσιο να σηµειωθεί πως εντάσσεται και η πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας για καθολική απαγόρευση της χρήσης του κινητού τηλεφώνου εντός των σχολείων, αλλά και η πλατφόρµα stop-bullying.gov.gr που λειτουργεί από την περυσινή σχολική χρονιά για καταγγελίες περιστατικών. Ουσιαστικά, η πολιτεία αναλαµβάνει σε πρώτη φάση να ενηµερώσει τους γονείς για τους γονικούς έλεγχους που είναι διαθέσιµοι στις περισσότερες συσκευές µε δυναλαµβανοµένων υπολογιστών, smartphones, tablets αλλά και σε κονσόλες παιχνιδιών, και αποτελούν ένα «εργαλείο», ώστε να φιλτραριστεί το τοξικό περιεχόµενο µε το οποίο έρχονται οι ανήλικοι σε επαφή. Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα να οριστούν συγκεκριµένα χρονικά όρια για χρήση από το παιδί.

Επιπλέον, τα Parental Controls προσφέρουν δυνατότητα ελέγχου και αποκλεισµού παιχνιδιών στα οποία µπορεί να έχει πρόσβαση το παιδί. Παρ’ όλ’ αυτά, το γεγονός πως το ζήτηµα του εθισµού των νέων στην οθόνη δεν αποτελεί ελληνικό φαινόµενο, αλλά διεθνές, φανερώνει πως αποτελεί επιτακτική ανάγκη για την πλήρη εφαρµογή, από τις µεγάλες πλατφόρµες, των µέτρων που απορρέουν εκ της ευρωπαϊκής νοµοθεσίας για τις ψηφιακές υπηρεσίες. Πρόκειται για τον Κανονισµό 2022/2065 της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός ως «Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες» ή «Digital Services Act» (DSA) και έχει ενσωµατωθεί στην ελληνική νοµοθεσία από τον Απρίλιο του 2024. Υπό αυτό το πρίσµα, ο πρωθυπουργός, ο οποίος παρουσιάζει προσωπικό ενδιαφέρον για το ζήτηµα του εθισµού των εφήβων στις κοινωνικές πλατφόρµες και τις παρενέργειες για τις ζωές των εφήβων, αναµένεται να αναλάβει ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για το µείζον ζήτηµα, αντίστοιχη µε εκείνες της ελληνικής πλευράς για τα θέµατα της πανδηµίας, του Μεταναστευτικού, του Ταµείου Ανάκαµψης και της ακρίβειας.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η πρόταση του Κ. Μητσοτάκη στην Ε.Ε. θα περιλαµβάνει µέτρα για την αυστηροποίηση της ταυτοποίησης της ηλικίας του χρήστη για την εγγραφή του στο εκάστοτε µέσο, αλλά και πρωτοβουλίες για stop στην αναπαραγωγή ακατάλληλου περιεχοµένου, ιδίως όταν απέναντι από την οθόνη βρίσκεται ανήλικος χρήστης, δηλαδή να µπανάρονται από τους αλγόριθµους που έχουν στη διάθεσή τους οι εταιρείες τα βίντεο και οι εικόνες που προβάλλουν βίαιο ή γενικώς ακατάλληλο περιεχόµενο. Αλλωστε, βάσει του DSA οι κολοσσοί του Internet θα πρέπει πλέον να αναλάβουν σοβαρές πρωτοβουλίες για την προστασία των ανήλικων χρηστών, ενώ για τη «δικαιολογία» ότι οι νέοι µπορούν να ξεγελάσουν τον αλγόριθµο αλλάζοντας την ηλικία τους κατά την εγγραφή, η απάντηση είναι πως οι αλγόριθµοι µπορούν να «αντιληφθούν» βάσει των δεδοµένων την ηλικία του ατόµου που προσπαθεί να συνδεθεί, συνεπώς η αυστηροποίηση της ταυτοποίησης είναι καθόλα εφικτή.

Να τονίσουµε ότι έως σήµερα έχουν οριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 22 µεγάλες πλατφόρµες και µηχανές αναζήτησης και συγκεκριµένα οι εξής: Alibaba Ali Express, Amazon Store, Apple AppStore, Pornhub, Booking.com, Google Search, Google Play, Google Maps, Google Shopping, YouTube, Instagram, Facebook, LinkedIn, Pinterest, Snapchat, Stripchat, TikTok, X (πρώην Twitter), XVideos, Wikipedia, Zalando, Bing, που υπάγονται στην «Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες».

Δημοσιεύτηκε στην ''Κυριακάτικη Απογευματινή'' στις 13/10