"Ζωντανός στη µνήµη και την καρδιά όχι µόνο των οικείων του, αλλά και των αναρίθµητων ευεργετηµένων", άρθρο του Μητροπολίτη Αμφιλόχιου στην Απογευματινή
Πιστός και αταλάντευτος στις αξίες
Άρθρο για τον Βαρδή Βαρδινογιάννη
Ο Βαρδής Ιω. Βαρδινογιάννης υπήρξε άνθρωπος του µέτρου. Στα λόγια του και, κυρίως, στη ζωή του. Μιλούσε λίγο ή µάλλον προτιµούσε να µιλούν τα έργα του και η ζωή του για εκείνον. Αποστρεφόταν τις φιλοφρονήσεις, τις κολακείες, τους επαίνους, την επίδειξη, την προβολή, το φαίνεσθαι.
Γέννηµα και θρέµµα της Κρήτης, γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Επισκοπή Ρεθύµνου, µε ρίζες από τον Αϊ-Γιάννη Σφακίων, κουβαλούσε µέσα του την ψυχή της Κρήτης. Ατόφιος, αληθινός, γνήσιος. Κουβέντες καθαρές, σταράτες. Συµβόλαιο ο λόγος του. ∆εν τον λύγισε ούτε η χούντα των συνταγµαταρχών, που τον έστειλαν εξορία, ούτε η δολοφονική επίθεση της «17 Νοέµβρη» το 1990. Μάλλον πείσµωσε περισσότερο, έγινε πιο δυνατός.
Τι και αν έφτασε στην κορυφή της πυραµίδας των ισχυρότερων και των πλουσιότερων όχι µόνο της Ελλάδας, αλλά του κόσµου, καθώς σύµφωνα µε το «Forbes» επί σειρά ετών είχε κατακτήσει την 1.575η θέση της λίστας µε τους δισεκατοµµυριούχους του πλανήτη; Τι κι αν συµπεριλαµβάνεται στον κατάλογο των ισχυρότερων παραγόντων της παγκόσµιας ναυτιλίας; Στα καύσιµα, την ενέργεια, τις τράπεζες, τα χρηµατοπιστωτικά, τα ΜΜΕ, τον επαγγελµατικό αθλητισµό; Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν άφησε να αγγίξει την ψυχή του. Να αλλοτριώσουν το φρόνηµά του. Πιστός, αταλάντευτος στις αξίες, τα πιστεύω και τα ιδανικά του. Κρήτη, Ελλάδα, πατρίδα, οικογένεια, συγγένεια. «Εµαθα στη ζωή µου να µην ξεχνώ από πού ξεκίνησα», έλεγε σε πολλές κουβέντες που κάναµε κατά καιρούς. Και συνέχιζε: «...για µένα ο µεγαλύτερος πλούτος είναι η οικογένεια».
«Πλούτος» για τον Βαρδή Ιω. Βαρδινογιάννη, τον µεγάλο αυτό άνδρα µε τη γενναιόδωρη καρδιά, δεν ήταν µόνο η οικογένειά του. Πλούτος ήταν και οι συγγενείς του, «το σόι» όπως ο ίδιος έλεγε. «Η συγγένεια είναι ιερή και πρέπει να την τιµάµε. Να βοηθά ο ένας συγγενής τον άλλο». Λόγια που έκανε πράξη. Αναρίθµητοι οι ευεργετηµένοι συγγενείς από την απλοχεριά της αγάπης του, τη µεγαλοσύνη και την αρχοντιά της ψυχής του. Πλουσιοπάροχα, αφειδώλευτα προσέφερε σε συγγενείς και δικούς που του χτυπούσαν την πόρτα. Λίγες µόνο, από το πλήθος των πολλών εµπειριών αυτών, νιώθω την ανάγκη να καταθέσω. Ελάχιστο αντίδωρο ευγνωµοσύνης και ευχαριστίας προς το σεβάσµιο πρόσωπό του.
Πριν από µερικά χρόνια, σε µία από τις επισκέψεις µου στο γραφείο του, αφού θέλησε να µάθει για πρόσωπα αγαπηµένα, ρωτά: «Ξέρεις κανέναν συγγενή που χρειάζεται βοήθεια;». «Υπάρχει κάποιος που έχει ανάγκη από δουλειά και περνά δύσκολα», η απάντηση, µε αναφορά στο πρόσωπο και τις δυσκολίες επιβίωσής του. Χωρίς να γνωρίζει το συγκεκριµένο συγγενικό πρόσωπο, καθώς είναι από τη νεότερη γενιά, και χωρίς να ρωτήσει λεπτοµέρειες, τι έκανε; Σηκώνει το τηλέφωνο και δίνει εντολή: «Θα πάρεις µια καρέκλα και ένα γραφείο και θα έρθει την άλλη βδοµάδα ο τάδε να δουλέψει στην εταιρεία». Τις επόµενες ηµέρες το πρόσωπο αυτό ειδοποιήθηκε από την εταιρεία και, µέχρι σήµερα, από εκεί βιοπορίζεται!
«Είστε ο ευεργέτης και ο προστάτης όλης της οικογένειας και εµένα», του είπε ενώπιόν µας άλλο ευεργετηµένο συγγενικό πρόσωπο, εκφράζοντας ευγνωµοσύνη για σωτήρια παρέµβασή του σε οριακή στιγµή της ζωής του. «∆εν χρειάζεται να µε ευχαριστείς. Η συγγένεια είναι ιερή και είµαστε για να βοηθάµε», η απάντηση του µεγάλου αυτού άνδρα, χτυπώντας στοργικά στην πλάτη τον ευεργετηµένο, ο οποίος δεν µπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα της ευχαριστίας και ευγνωµοσύνης προς τον ευεργέτη του. ∆εν προσέφερε όµως χαρά µόνο σε συγγενικά ή γνωστά του πρόσωπα.
Στην ελεήµονα καρδιά του χωρούσαν όλοι. Γνωστοί, άγνωστοι, συγγενείς, φίλοι, ξένοι και δικοί. Βρέφος µε σπάνια ασθένεια, που επειγόντως έπρεπε να µεταφερθεί σε εξειδικευµένο κέντρο του εξωτερικού, κέρδισε τη µάχη για τη ζωή εξ αιτίας της µεγαλοσύνης της ψυχής του. Θυµάµαι, µε συγκίνηση, αρκετό καιρό µετά το γεγονός, σε τηλεφωνική µας επικοινωνία και ενώ ο σκοπός της επικοινωνίας ήταν διαφορετικός, το ενδιαφέρον του: «Τι κάνει το µωρό που πήγε στην Αγγλία;» η ερώτηση. Τόση η διάκρισή του, που δεν είπε «στείλαµε στην Αγγλία», καθώς εκείνος εξ ολοκλήρου το ανέλαβε, αλλά «...πήγε στην Αγγλία». Ευεργέτης και όλης «της µεγάλης οικογένειας», όπως ο ίδιος έλεγε. Των εκατοντάδων, χιλιάδων εργαζοµένων στον Οµιλο Motor Oil και ευρύτερα, που γνώριζαν ότι είχαν στήριγµα στιβαρό και αντιλήπτορα ισχυρό στην όποια δυσκολία-δοκιµασία της ζωής τους. Σε µία από τις επισκέψεις µας, µέσα ∆εκεµβρίου, διανύοντας τον µεγάλο διάδροµο από τον ανελκυστήρα µέχρι το γραφείο του, εντύπωση µου προκάλεσε το πλήθος των πακέτων, σε περιτύλιγµα δώρου, που είχαν κατακλύσει τους διαδρόµους ως και πολλά από τα γύρω γραφεία. «Τι είναι όλα αυτά;» τον ρώτησα µε απορία. «∆ώρα για τους εργαζόµενους», απάντησε, και συνέχισε: «Ηµέρες γιορτινές έρχονται, να δώσουµε χαρά στους ανθρώπους µας». Για εκείνον ήταν «οι άνθρωποί του».
Για τούτο και ετούτη την ώρα που η φωτεινή ψυχή του φτερουγίζει στους Ουρανούς για να συναντήσει την αγαπηµένη σε όλους µας, τη λατρεµένη του σύζυγο, τη Μαριάννα, η οποία, όπως ο ίδιος µε τόση περηφάνια και χαρά έλεγε: «...είναι η µάνα των παιδιών µου, µου χάρισε πέντε παιδιά», ετούτη λοιπόν την ώρα δεν του πρέπουν θρήνοι και µοιρολόγια, γιατί η αγάπη νικά τον θάνατο. Και ο Βαρδής Ιω. Βαρδινογιάννης θα παραµείνει ζωντανός στη µνήµη και την καρδιά όχι µόνο των οικείων και συγγενών του, αλλά και των αναρίθµητων ευεργετηµένων από την ανοιχτοσύνη της δικής του αγάπης. Εξ άλλου, όπως λέει και το τραγούδι, «του αντρειωµένου ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται». Ζωντανός όµως µένει και στη µνήµη του Θεού, καθώς «ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός» (Β' Κορ. θ',7).
Γέννηµα και θρέµµα της Κρήτης, γεννήθηκε και µεγάλωσε στην Επισκοπή Ρεθύµνου, µε ρίζες από τον Αϊ-Γιάννη Σφακίων, κουβαλούσε µέσα του την ψυχή της Κρήτης. Ατόφιος, αληθινός, γνήσιος. Κουβέντες καθαρές, σταράτες. Συµβόλαιο ο λόγος του. ∆εν τον λύγισε ούτε η χούντα των συνταγµαταρχών, που τον έστειλαν εξορία, ούτε η δολοφονική επίθεση της «17 Νοέµβρη» το 1990. Μάλλον πείσµωσε περισσότερο, έγινε πιο δυνατός.
Τι και αν έφτασε στην κορυφή της πυραµίδας των ισχυρότερων και των πλουσιότερων όχι µόνο της Ελλάδας, αλλά του κόσµου, καθώς σύµφωνα µε το «Forbes» επί σειρά ετών είχε κατακτήσει την 1.575η θέση της λίστας µε τους δισεκατοµµυριούχους του πλανήτη; Τι κι αν συµπεριλαµβάνεται στον κατάλογο των ισχυρότερων παραγόντων της παγκόσµιας ναυτιλίας; Στα καύσιµα, την ενέργεια, τις τράπεζες, τα χρηµατοπιστωτικά, τα ΜΜΕ, τον επαγγελµατικό αθλητισµό; Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν άφησε να αγγίξει την ψυχή του. Να αλλοτριώσουν το φρόνηµά του. Πιστός, αταλάντευτος στις αξίες, τα πιστεύω και τα ιδανικά του. Κρήτη, Ελλάδα, πατρίδα, οικογένεια, συγγένεια. «Εµαθα στη ζωή µου να µην ξεχνώ από πού ξεκίνησα», έλεγε σε πολλές κουβέντες που κάναµε κατά καιρούς. Και συνέχιζε: «...για µένα ο µεγαλύτερος πλούτος είναι η οικογένεια».
«Πλούτος» για τον Βαρδή Ιω. Βαρδινογιάννη, τον µεγάλο αυτό άνδρα µε τη γενναιόδωρη καρδιά, δεν ήταν µόνο η οικογένειά του. Πλούτος ήταν και οι συγγενείς του, «το σόι» όπως ο ίδιος έλεγε. «Η συγγένεια είναι ιερή και πρέπει να την τιµάµε. Να βοηθά ο ένας συγγενής τον άλλο». Λόγια που έκανε πράξη. Αναρίθµητοι οι ευεργετηµένοι συγγενείς από την απλοχεριά της αγάπης του, τη µεγαλοσύνη και την αρχοντιά της ψυχής του. Πλουσιοπάροχα, αφειδώλευτα προσέφερε σε συγγενείς και δικούς που του χτυπούσαν την πόρτα. Λίγες µόνο, από το πλήθος των πολλών εµπειριών αυτών, νιώθω την ανάγκη να καταθέσω. Ελάχιστο αντίδωρο ευγνωµοσύνης και ευχαριστίας προς το σεβάσµιο πρόσωπό του.
Πριν από µερικά χρόνια, σε µία από τις επισκέψεις µου στο γραφείο του, αφού θέλησε να µάθει για πρόσωπα αγαπηµένα, ρωτά: «Ξέρεις κανέναν συγγενή που χρειάζεται βοήθεια;». «Υπάρχει κάποιος που έχει ανάγκη από δουλειά και περνά δύσκολα», η απάντηση, µε αναφορά στο πρόσωπο και τις δυσκολίες επιβίωσής του. Χωρίς να γνωρίζει το συγκεκριµένο συγγενικό πρόσωπο, καθώς είναι από τη νεότερη γενιά, και χωρίς να ρωτήσει λεπτοµέρειες, τι έκανε; Σηκώνει το τηλέφωνο και δίνει εντολή: «Θα πάρεις µια καρέκλα και ένα γραφείο και θα έρθει την άλλη βδοµάδα ο τάδε να δουλέψει στην εταιρεία». Τις επόµενες ηµέρες το πρόσωπο αυτό ειδοποιήθηκε από την εταιρεία και, µέχρι σήµερα, από εκεί βιοπορίζεται!
«Είστε ο ευεργέτης και ο προστάτης όλης της οικογένειας και εµένα», του είπε ενώπιόν µας άλλο ευεργετηµένο συγγενικό πρόσωπο, εκφράζοντας ευγνωµοσύνη για σωτήρια παρέµβασή του σε οριακή στιγµή της ζωής του. «∆εν χρειάζεται να µε ευχαριστείς. Η συγγένεια είναι ιερή και είµαστε για να βοηθάµε», η απάντηση του µεγάλου αυτού άνδρα, χτυπώντας στοργικά στην πλάτη τον ευεργετηµένο, ο οποίος δεν µπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα της ευχαριστίας και ευγνωµοσύνης προς τον ευεργέτη του. ∆εν προσέφερε όµως χαρά µόνο σε συγγενικά ή γνωστά του πρόσωπα.
Eτήσιες υποτροφίες του «Βαρδινογιάννειου Ιδρύµατος»
Προσέφερε ευκαιρίες ζωής και σε παντελώς άγνωστά του πρόσωπα. Μέσω των ετήσιων υποτροφιών του «Βαρδινογιάννειου Ιδρύµατος», σπούδασε πλήθος παιδιών, αρκετά από τα οποία δεν πληρούσαν επακριβώς τις προϋποθέσεις που όριζε το Ιδρυµα. Είχαν όµως ανάγκη. Παιδιά πολύτεκνων οικογενειών, µε µεγάλες οικονοµικές δυσκολίες κ.ά. Ενέτασσε σε υποτροφίες, καθ’ υπέρβασιν των όρων του Ιδρύµατος, πολλές τέτοιες περιπτώσεις παιδιών-φοιτητών που, χωρίς τη δική του παρέµβαση, ούτε υποτροφία θα λάµβαναν ούτε θα είχαν τη δυνατότητα να σπουδάσουν. «Οποιος έχει ζήσει τη φτώχεια ξέρει τι σηµαίνει», µας είχε πει σε συγκεκριµένες περιπτώσεις φοιτητών που µεσολαβήσαµε να λάβουν, καθ’ υπέρβασιν, υποτροφία.Στην ελεήµονα καρδιά του χωρούσαν όλοι. Γνωστοί, άγνωστοι, συγγενείς, φίλοι, ξένοι και δικοί. Βρέφος µε σπάνια ασθένεια, που επειγόντως έπρεπε να µεταφερθεί σε εξειδικευµένο κέντρο του εξωτερικού, κέρδισε τη µάχη για τη ζωή εξ αιτίας της µεγαλοσύνης της ψυχής του. Θυµάµαι, µε συγκίνηση, αρκετό καιρό µετά το γεγονός, σε τηλεφωνική µας επικοινωνία και ενώ ο σκοπός της επικοινωνίας ήταν διαφορετικός, το ενδιαφέρον του: «Τι κάνει το µωρό που πήγε στην Αγγλία;» η ερώτηση. Τόση η διάκρισή του, που δεν είπε «στείλαµε στην Αγγλία», καθώς εκείνος εξ ολοκλήρου το ανέλαβε, αλλά «...πήγε στην Αγγλία». Ευεργέτης και όλης «της µεγάλης οικογένειας», όπως ο ίδιος έλεγε. Των εκατοντάδων, χιλιάδων εργαζοµένων στον Οµιλο Motor Oil και ευρύτερα, που γνώριζαν ότι είχαν στήριγµα στιβαρό και αντιλήπτορα ισχυρό στην όποια δυσκολία-δοκιµασία της ζωής τους. Σε µία από τις επισκέψεις µας, µέσα ∆εκεµβρίου, διανύοντας τον µεγάλο διάδροµο από τον ανελκυστήρα µέχρι το γραφείο του, εντύπωση µου προκάλεσε το πλήθος των πακέτων, σε περιτύλιγµα δώρου, που είχαν κατακλύσει τους διαδρόµους ως και πολλά από τα γύρω γραφεία. «Τι είναι όλα αυτά;» τον ρώτησα µε απορία. «∆ώρα για τους εργαζόµενους», απάντησε, και συνέχισε: «Ηµέρες γιορτινές έρχονται, να δώσουµε χαρά στους ανθρώπους µας». Για εκείνον ήταν «οι άνθρωποί του».
Βαρδής Βαρδινογιάννης: Φτώχυνε η Ελλάδα από την απώλειά του
Φτώχυνε η Ελλάδα από την απώλειά του, καθώς υπήρξε σύµβολο και εθνικός ευεργέτης. ∆ίκαια, πιστεύω, ειπώθηκε ότι είναι µείζονα η συµβολή του στη διαµόρφωση της σηµερινής Ελλάδας. Μιας Ελλάδας, θα προσθέσουµε, που σε καιρούς αλλοκοτιάς και παραζάλης, ψάχνοντας να βρει τον βηµατισµό της, έχει ανάγκη από σύµβολα που να την ανεβάσουν «λίγο ψηλότερα». Στη µεγαλοσύνη της ψυχής, την ανοιχτοσύνη του πνεύµατος, τη γενναιοδωρία, την προσφορά, την αλληλεγγύη, την ανιδιοτέλεια. Στο φιλότιµο, την ανθρωπιά, την ντοµπροσύνη. Στις αξίες, τα ιδανικά και τα πιστεύω εκείνα που στην 91ετή πορεία τής επί Γης ζωής του, µε πείσµα και ηρωικό φρόνηµα, υπερασπίστηκε και πραγµάτωσε ο Βαρδής Ιω. Βαρδινογιάννης.Για τούτο και ετούτη την ώρα που η φωτεινή ψυχή του φτερουγίζει στους Ουρανούς για να συναντήσει την αγαπηµένη σε όλους µας, τη λατρεµένη του σύζυγο, τη Μαριάννα, η οποία, όπως ο ίδιος µε τόση περηφάνια και χαρά έλεγε: «...είναι η µάνα των παιδιών µου, µου χάρισε πέντε παιδιά», ετούτη λοιπόν την ώρα δεν του πρέπουν θρήνοι και µοιρολόγια, γιατί η αγάπη νικά τον θάνατο. Και ο Βαρδής Ιω. Βαρδινογιάννης θα παραµείνει ζωντανός στη µνήµη και την καρδιά όχι µόνο των οικείων και συγγενών του, αλλά και των αναρίθµητων ευεργετηµένων από την ανοιχτοσύνη της δικής του αγάπης. Εξ άλλου, όπως λέει και το τραγούδι, «του αντρειωµένου ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται». Ζωντανός όµως µένει και στη µνήµη του Θεού, καθώς «ιλαρόν γαρ δότην αγαπά ο Θεός» (Β' Κορ. θ',7).
*Γράφει o μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου Αμφιλόχιος
Δημοσιεύτηκε στην «Κυριακάτικη Απογευματινή»
