H Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα για τα ποσοτικά στοιχεία ανακύκλωσης

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνεχίζουν την τεκμηριωμένη και αποκαλυπτική δημοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, ώστε να εντοπιστούν τα αίτια που η χώρα μας δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επίτευξη των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης, με συνέπεια την αναμενόμενη νέα επιβολή προστίμων. Παράλληλα, παρουσιάζει και μελετά όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες ανακύκλωσης αλλά και τους αντίστοιχους κατασκευαστές εξοπλισμού, ώστε να διαπιστώσει ποιες τεχνολογίες ικανοποιούν τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ενώ παρουσιάζει την εμπειρία της ανακύκλωσης σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί την Ελλάδα να υποβάλει στοιχεία για τους ποσοτικούς στόχους ανακύκλωσης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει με την αποστολή προειδοποιητικής επιστολής στην Ελλάδα (INFR(2024)2228), επειδή δεν συμμορφώνεται με την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα [οδηγία 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (Ε.Ε.) 2018/851]. Η οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα είναι η νομοθεσία-πλαίσιο της Ε.Ε. που αποσκοπεί στην πρόληψη ή τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων, στη μείωση των συνολικών επιπτώσεων της χρήσης των πόρων και στη βελτίωση της αποδοτικότητάς της, που είναι ζωτικής σημασίας για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία και για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας της Ένωσης. Για την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τους στόχους ανακύκλωσης που ορίζονται στην οδηγία, τα κράτη-μέλη πρέπει να υποβάλλουν στοιχεία σχετικά με την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των αποβλήτων, όπως ορίζεται στους εκτελεστικούς κανόνες [εκτελεστική απόφαση (Ε.Ε.) 2019/1004 της Επιτροπής]. Η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος-μέλος που δεν έχει υποβάλει σχετικά στοιχεία για τα έτη 2020, 2021 και 2022, ενώ ο βασικός λόγος είναι επειδή δεν επιτυγχάνονται οι ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε, στις 14.11.2024, προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα, η οποία έχει πλέον προθεσμία δύο μηνών για να απαντήσει και να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που επισήμανε η Επιτροπή. Εάν δεν υπάρξει ικανοποιητική απάντηση, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να εκδώσει αιτιολογημένη γνώμη για εκκίνηση της διαδικασίας παραπομπής της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Επειδή είναι γνωστό ότι δεν επιτυγχάνονται οι ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης της χώρας μας, το αρμόδιο ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ήδη ενήργησε για να διορθώσει τις χρόνιες παθογένειες στον τομέα αυτό, ώστε να ενισχυθούν σημαντικά τα ποσοστά ανακύκλωσης. Προς την κατεύθυνση αυτή, το αρμόδιο υπουργείο κατέθεσε και η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε τον νόμο 5151/4.11.2024 με τίτλο «Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, τη βελτίωση του πλαισίου εξοικονόμησης ενέργειας, την ανάπτυξη των έργων ενέργειας» (ΦΕΚ Α’ 173/2024). Στο άρθρο 14 του συγκεκριμένου νόμου ορίζεται ότι «Από την 1η Δεκεμβρίου 2025, εφαρμόζεται σύστημα επιστροφής εγγύησης, κατά την έννοια της παρ. 7 του άρθρου 77 για: α) για πλαστικές φιάλες ποτών μιας χρήσης, σύμφωνα με το Μέρος ΣΤ’ του Παραρτήματος I του ν. 4736/2020 (Α΄ 200) έως και τρία (3) λίτρα και β) μεταλλικούς περιέκτες ποτών μιας χρήσης έως και τρία (3) λίτρα. Οι υπόχρεοι, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 84, παραγωγοί συσκευασίας ποτών των περ. α) και β) οργανώνουν ένα ενιαίο Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων συσκευασιών πανελλαδικής εμβέλειας, για την εφαρμογή συστήματος επιστροφής εγγύησης για τις εν λόγω συσκευασίες, κατά την έννοια της παρ. 7 του άρθρου 77, προκειμένου να επιτύχουν τους ποσοτικούς στόχους ανακύκλωσης της κοινής απόφασης της παρ. 7 του άρθρου 92».

Ως συνέπεια, από το 2025, στη χώρα μας για την ανακύκλωση των πλαστικών και αλουμινένιων υλικών θα εφαρμόζεται αποκλειστικά και μόνο η τεχνολογία με τα «σπιτάκια της ανακύκλωσης», ώστε να επιτευχθούν οι υψηλοί ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης. Βέβαια, σημειώνεται ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει ήδη εμπειρία και όπου έχει δοκιμαστεί η συγκεκριμένη τεχνολογία ανακύκλωσης πριν την εφαρμογή του συστήματος επιστροφής εγγύησης, καθόσον στη χώρα μας παράγονται πλέον τα αμερικανικής τεχνολογίας «σπιτάκια της ανακύκλωσης».

Παράλληλα, όπως ήδη έχει αναδειχθεί από τη δημοσιογραφική έρευνα, κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους εμφανίστηκε στην Ελλάδα η νορβηγική εταιρεία TOMRA, η οποία παράγει τα «σπιτάκια της ανακύκλωσης» στη Νορβηγία. Όμως, από την ίδια δηµοσιογραφική έρευνα έχει αναδειχθεί ότι η TOMRA έχει µακρά και παραβατική ιστορία, µε αποτέλεσµα να της επιβληθεί πρόστιµο 24.000.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για παραβίαση των κανόνων υγιούς ανταγωνισµού σε 5 χώρες, ενώ έχει περίεργο παρελθόν σε διάφορες χώρες, όπως είναι η Μάλτα, η Βουλγαρία κ.ά.

▶ Απόφαση του εφετείου της Πολιτείας του Μίσιγκαν (state of michigan - court of appeals) με την όποια καταδικάστηκε η TOMRA of North America και της επιβλήθηκε πρόστιμο 3.287.566,15 usd, λογά φορολογικών παραβάσεων (Απόφαση 356950, 356951, 357493).

Η καταδικαστική απόφαση του Εφετείου της Πολιτείας Μίτσιγκαν κατά της TOMRA για φορολογικές παραβάσεις και η επιβολή προστίµου 3.287.566 USD

Η δηµοσιογραφική έρευνα αποδεικνύει ότι η (κακή) φήµη της TOMRA όχι µόνο έχει φτάσει και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού, αλλά επεκτείνεται σε πολλές Πολιτείες, ενώ αφορά σε πολλές και διαφορετικού τύπου παραβάσεις. Η πρώτη σηµαντική αποκάλυψη ήταν η δικαστική απόφαση που οδήγησε σε καταδίκη της TOMRA Pacifi c Inc. (που αποτελεί τη θυγατρική εταιρεία της TOMRA στις δυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ) και επιβολή προστίµου 662.244 USD, αφού αποδείχθηκε ότι η TOMRA εξαπατούσε τους πολίτες της Καλιφόρνιας και δεν τους πλήρωνε το σωστό οικονοµικό αντίτιµο από την ανακύκλωση των υλικών.

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» σήµερα αποκαλύπτουν, κατ’ αποκλειστικότητα, την υπ’ αριθµ. C356950_356951_357493 δικαστική απόφαση του Εφετείου της Πολιτείας του Μίτσιγκαν (State of Michigan - Court of Appeals), που δηµοσιεύτηκε στις 21.7.2022, µε την οποία καταδικάστηκε η TOMRA of North America (που αποτελεί θυγατρική της TOMRA στις ανατολικές Πολιτείες των ΗΠΑ) και της επιβλήθηκε πρόστιµο 3.287.566,15 USD για φορολογικές παραβάσεις. Τονίζεται ότι ο αντίδικος της TOMRA of North America ήταν το υπουργείο Οικονοµικών της Πολιτείας του Μίτσιγκαν, το οποίο κέρδισε τις συγκεκριµένες φορολογικές υποθέσεις σε όλα τα δικαστικά επίπεδα, που αφορούσαν σε δύο υποθέσεις φορολογικών παραβάσεων. Το ιστορικό της δικαστικής υπόθεσης αναφέρεται ρητώς στο κεφάλαιο «Background» της εφετειακής δικαστικής απόφασης. Πιο συγκεκριµένα, σηµειώνεται ότι η πρώτη δικαστική διαφορά ξεκίνησε όταν η TOMRA of North America απέκρυψε φορολογητέα ύλη αξίας 2.458.452 USD, µέσω (αυθαίρετου) συµψηφισµού από µέρους της για (υποτιθέµενη) ισόποση επιστροφή φόρου στις 8.5.2014. Επίσης, αναφέρεται ότι η δεύτερη δικαστική διαφορά ξεκίνησε όταν η TOMRA of North America απέκρυψε φορολογητέα ύλη αξίας 829.114,15 USD, µέσω (αυθαίρετου) συµψηφισµού από µέρους της για (υποτιθέµενη) ισόποση επιστροφή φόρου στις 29.7.2014. Σηµειώνεται ότι, σύµφωνα µε το αµερικανικό φορολογικό σύστηµα, η επιστροφή φόρου δηλώνεται και εφαρµόζεται αυτόµατα από την ίδια την επιχείρηση, ενώ οι φορολογικές παραβάσεις και τα αναλογούντα πρόστιµα επιβάλλονται κατόπιν φορολογικών ελέγχων. Η δικαστική απόφαση τονίζει ότι το υπουργείο Οικονοµικών της Πολιτείας του Μίτσιγκαν κέρδισε, αρχικώς, την υπόθεση στο Πρωτοδικείο, ενώ ακολούθησε η δικαίωση του ∆ηµοσίου και στο Ανώτατο ∆ικαστήριο (Supreme Court). Σύµφωνα µε την αµερικανική νοµοθεσία, η καταδικασµένη TOMRA of North America είχε το δικαίωµα να προσφύγει στο Εφετείο (Court of Appeals) για να ακυρώσει τις καταδικαστικές αποφάσεις εναντίον της, όµως και πάλι καταδικάστηκε.

▶ Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις 29.3.2006 για επιβολή προστίμου 24.000.000 € κατά της TOMRA, λόγω παράβασης των ορών υγιούς ανταγωνισμού σε 5 χώρες, που δημοσιεύτηκε στο φύλλο της επίσημης εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 28.8.2008 (2008/C 219/12).

Επιπρόσθετα, η δικαστική απόφαση σηµειώνει ότι η TOMRA of North America προσπάθησε να εξαπατήσει το υπουργείο Οικονοµικών επικαλούµενη ότι δικαιούνταν επιστροφή φόρου 6% στις πωλήσεις λιανικής, σύµφωνα µε τους νόµους της Πολιτείας του Μίτσιγκαν 205.54t και 205.94ο (Michigan Law 205.54t & 205.94o). Οµως, οι ανωτέρω αναφερόµενοι νόµοι αφορούν πωλήσεις σε εξοπλισµό που πραγµατοποιεί «βιοµηχανική µεταποίηση», ενώ το σύνολο των δικαστών, σε όλα τα επίπεδα, έκριναν οµόφωνα ότι τα µηχανήµατα ανακύκλωσης, που πραγµατοποιούν διαλογή ανακυκλωσίµων υλικών στην πηγή, προφανώς και δεν πραγµατοποιούν «βιοµηχανική µεταποίηση». ∆ηλαδή, η TOMRA of North America επικαλέστηκε µια διάταξη νόµου για να αποκρύψει φορολογητέα ύλη 3.287.566 USD, ενώ ήταν προφανές ότι διέπραττε φορολογική παράβαση.

Ο φορολογικός έλεγχος του υπουργείου Οικονοµικών της Πολιτείας του Μίτσιγκαν, µε αφορµή τις εν λόγω φορολογικές παραβάσεις, αποκάλυψε «σηµεία και τέρατα», όπως αναφέρεται στο διατακτικό της καταδικαστικής εφετειακής απόφασης: «Το δικαστήριο σηµείωσε ότι (i) “τα λογιστικά βιβλία του ενάγοντα [TOMRA of North America] έδειξαν µεγαλύτερο ποσό ακαθάριστων πωλήσεων από τις φορολογικές δηλώσεις του ενάγοντα”, (ii) “ο ενάγων [TOMRA of North America] δεν προσκόµισε επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για τις απαλλασσόµενες πωλήσεις”, (iii) “δεν µπορούσε να προσδιοριστεί εάν ο ενάγων [TOMRA of North America] εισέπραξε και απέβαλε το κατάλληλο ποσό φόρου επί των πωλήσεων”, (iv) “ο ενάγων [TOMRA of North America] δεν συµµορφώθηκε µε τις απαιτήσεις σχετικά µε τα πιστοποιητικά εξαίρεσης επειδή, σε αντίθεση µε το Michigan Law 205.62(4), δεν κατάφερε ‘να διατηρήσει κατάλληλο αρχείο όλων των απαλλασσόµενων συναλλαγών’ ή ‘να παρείχε το αρχείο, εάν ζητηθεί από το τµήµα’”».

Ως συνέπεια, µε τη συγκεκριµένη καταδικαστική απόφαση για φορολογικές παραβάσεις, αλλά και από τα ευρήµατα του συνεπακόλουθου φορολογικού ελέγχου, δηµιουργούνται πάρα πολλά και µεγάλα ερωτηµατικά για τα επιχειρηµατικά ήθη της TOMRA. Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνεχίζουν τη δηµοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, τις συνθήκες ανταγωνισµού στην ελληνική αγορά, ενώ θα διερευνηθεί περισσότερο και η εταιρεία TOMRA, ώστε να γίνουν ευρέως γνωστά στο ελληνικό κοινό τα έργα και οι δράσεις της, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, καθόσον σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά καταβάλλοντας το αναγκαίο µετοχικό κεφάλαιο (έστω και εκπρόθεσµα), όταν δικαστικές Αρχές σε διάφορες χώρες και ηπείρους της έχουν επιβάλει τεράστια πρόστιµα για παράβαση διαφόρων νοµοθεσιών.

Δημοσιεύθηκε στα Παραπολιτικά