Παναγιωτης Δικταπανιδης, GPO Research Account Manager
Τον μεγάλο φάκελο της ακρίβειας που πλήττει τα ελληνικά νοικοκυριά έχουν ανοίξει τα Παραπολιτικά 90,1, που σήμερα παρουσιάζουν το δεύτερο μέρος της δημοσκόπησης της GPO για το υπ’ αριθμόν 1 ζήτημα που απασχολεί τους Έλληνες πολίτες, την οικονομική τους κατάσταση και τις δυσκολίες στην καθημερινότητά τους.
Μετά το πρώτο μέρος της δημοσκόπησης της GPO για τα Παραπολιτικά 90,1, που επικεντρωνόταν στο πολιτικό σκέλος του βαρόμετρου, σήμερα παρουσιάζονται τα στοιχεία της έρευνας για τον αντίκτυπο της ακρίβειας στην καθημερινότητα των πολιτών, καθώς και τις απόψεις τους για τις επιπτώσεις της, τα αίτια και τις πιθανές λύσεις.
Δημοσκόπηση GPO για τα Παραπολιτικά 90,1: Ανυπόφορη η ακρίβεια για την πλειονότητα των πολιτών
Χαρακτηριστικό είναι ότι το 89,3% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι η ακρίβεια δυσκολεύει σημαντικά την καθημερινότητά τους, στοιχείο που δείχνει ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που επηρεάζει το σύνολο του πληθυσμού, ενώ μόλις το 10,7% θεωρεί ότι δεν αντιμετωπίζει σοβαρή δυσκολία.
Παράλληλα, το 65,7% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει την οικονομική του κατάσταση ως δύσκολη, ενώ μόλις το 34,3% την περιγράφει ως ανεκτή ή καλή.
Οι ερωτηθέντες αποδίδουν την ακρίβεια στην πλειονότητά τους σε στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας (70,4%), ενώ σημαντικό παράγοντα θεωρούν και την έλλειψη ελέγχων από την Πολιτεία και την αισχροκέρδεια των επιχειρήσεων.
Στο 54,6% των πολιτών δεν επαρκεί το εισόδημα για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών, ενώ σχεδόν 3 στους 10 πιστεύουν ότι το βασικό πρόβλημα της ακρίβειας είναι τα χαμηλά εισοδήματα.
Σε αυτό το πλαίσιο η έρευνα θέλησε να εξετάσει σε ποιες ανάγκες τους δυσκολεύονται οι πολίτες. Το 61,6% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι δυσκολεύεται να καλύψει τις ανάγκες σε τρόφιμα και αγορές σούπερ μάρκετ, ενώ οι λογαριασμοί ενέργειας αποτελούν μια από τις κορυφαίες πηγές δυσκολίας για τα νοικοκυριά, καθώς το 67,2% δυσκολεύεται πολύ και αρκετά στην έγκαιρη εξόφληση των λογαριασμών. Η κάλυψη των εξόδων στέγασης αποτελεί επίσης πρόκληση για πολλούς πολίτες που έχουν αυτό το έξοδο (Πολύ & Αρκετά 62,5%), ενώ εξίσου δύσκολη συνθήκη αποτελεί η κάλυψη των ιατρικών εξόδων για τους ερωτώμενους που αντιμετωπίζουν σχετικές δαπάνες (Πολύ & Αρκετά 59,9%).
Ακρίβεια: Το 89,3% δυσκολεύεται σημαντικά στην καθημερινότητά του
Το 89,3% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι η ακρίβεια δυσκολεύει σημαντικά την καθημερινότητά τους, αποδεικνύοντας ότι πρόκειται για ένα πανελλαδικό πρόβλημα που επηρεάζει το σύνολο του πληθυσμού, ενώ μόλις το 10,7% θεωρεί ότι δεν αντιμετωπίζει σοβαρή δυσκολία.
Σε δύσκολη οικονομική κατάσταση το 65,7%
Στην ερώτηση που αφορά την οικονομική κατάσταση των πολιτών καταγράφεται ότι το 65,7% των ερωτηθέντων χαρακτηρίζει την οικονομική του κατάσταση ως δύσκολη, ενώ μόλις το 34,3% την περιγράφει ως ανεκτή ή καλή. Αυτή η απάντηση φανερώνει τον έντονο αντίκτυπο που έχει η οικονομική πίεση, κυρίως λόγω της ακρίβειας, στην πλειονότητα των πολιτών.
Στη δημογραφική ανάλυση των απαντήσεων, παρατηρούμε ότι η οικονομική δυσχέρεια φαίνεται να είναι πιο έντονη σε νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα («Καταφέρνουμε να καλύπτουμε τις ανάγκες μας με δυσκολία» 48,1% & «Δεν μπορούμε να καλύψουμε όλες τις ανάγκες μας» 27,8%).
Στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας ευθύνονται για την ακρίβεια, λέει η πλειονότητα των πολιτών
Σχετικά με τις αιτίες της ακρίβειας, η πλειονότητα των πολιτών αποδίδει την ακρίβεια σε στρεβλώσεις της ελληνικής οικονομίας (70,4%), ενώ σημαντικός είναι και ο ρόλος που αποδίδεται στην έλλειψη ελέγχων από την Πολιτεία και στην αισχροκέρδεια των επιχειρήσεων, όπου το 55,1% των πολιτών θεωρούν ότι ευθύνονται εξίσου και τα δύο.
Το 61,6% των συμμετεχόντων αναφέρει ότι δυσκολεύεται να καλύψει τις ανάγκες σε τρόφιμα και αγορές σούπερ μάρκετ
Στη συνέχεια παρατέθηκαν ερωτήσεις για να καταγραφεί ο βαθμός δυσκολίας που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην κάλυψη συγκεκριμένων αναγκών, καταγράφοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος της ακρίβειας στις διάφορες πτυχές της καθημερινότητας.
Πιο συγκεκριμένα, το 61,6% των συμμετεχόντων αναφέρει ότι δυσκολεύεται να καλύψει τις ανάγκες σε τρόφιμα και αγορές σούπερ μάρκετ, ενώ οι λογαριασμοί ενέργειας αποτελούν μια από τις κορυφαίες πηγές δυσκολίας για τα νοικοκυριά, καθώς το 67,2% δυσκολεύεται πολύ και αρκετά στην έγκαιρη εξόφληση των λογαριασμών. Όσον αφορά τους πολίτες που έχουν τραπεζικές υποχρεώσεις, το 57,8% εξ αυτών δηλώνει ότι δυσκολεύεται σημαντικά να καλύψει πιθανές δόσεις και ρυθμίσεις.
Η κάλυψη των εξόδων στέγασης αποτελεί επίσης πρόκληση για πολλούς πολίτες που έχουν αυτό το έξοδο (Πολύ & Αρκετά 62,5%), ενώ εξίσου δύσκολη συνθήκη αποτελεί η κάλυψη των ιατρικών εξόδων για τους ερωτώμενους που αντιμετωπίζουν σχετικές δαπάνες (Πολύ & Αρκετά 59,9%).
Οι γονείς που έχουν παιδιά σε ηλικία σχολείου ή πανεπιστημίου αναφέρουν δυσκολίες στην κάλυψη των εξόδων φροντιστηρίων και άλλων εκπαιδευτικών αναγκών (Πολύ & Αρκετά 60,9%), ενώ παρόλο που οι δαπάνες για ρούχα και παπούτσια θεωρούνται λιγότερο κρίσιμες, ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών (63,7%) δηλώνει ότι δυσκολεύεται να τις καλύψει.
Η ψυχαγωγία και η διασκέδαση έχουν μειωθεί δραστικά για την πλειονότητα των ερωτηθέντων, καθώς το 71,5% εξ αυτών αναφέρει ότι δυσκολεύεται να καλύπτει αυτό το έξοδο, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζει την προσαρμογή των προτεραιοτήτων των νοικοκυριών στις βασικές ανάγκες. Τα έξοδα για ταξίδια και εκδρομές βρίσκονται στο τέλος της ιεράρχησης, με την πλειονότητα των πολιτών (77,5%) να δηλώνει ότι αδυνατεί να καλύψει τις δαπάνες για αναψυχή λόγω των οικονομικών συνθηκών.
Στο 54,6% των πολιτών δεν επαρκεί το εισόδημα
Σε ερώτηση για την επάρκεια του μηνιαίου εισοδήματος των πολιτών για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών, το 54,6% των πολιτών δηλώνει ότι το εισόδημά του δεν επαρκεί ή μάλλον δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του, ενώ το υπόλοιπο 45,4% αισθάνεται ότι το εισόδημά του ικανοποιεί την κάλυψη των αναγκών του.
Η πλειονότητα συμφωνεί με τα μέτρα καταπολέμησης της ακρίβειας
Στην επόμενη ενότητα, οι ερωτώμενοι τοποθετήθηκαν για τις πρόσφατες πρακτικές καταπολέμησης της ακρίβειας. Η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών (79,1%) βλέπει θετικά την ιδέα του πλαφόν στα κέρδη, έτσι ώστε αυτά να μην ξεπερνούν τα κέρδη του 2021, ενώ το 82,6% συμφωνεί με τον εξαπλασιασμό των προστίμων για αισχροκέρδεια.
Ωστόσο, παρά τη θετική στάση, οι πολίτες παραμένουν σκεπτικοί σχετικά με την αποτελεσματικότητα αυτών των μέτρων, με το 65% να πιστεύει ότι τα πρόστιμα δεν συμμορφώνουν επαρκώς τα σούπερ μάρκετ. Παράλληλα, το 63,1% θεωρεί ότι τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί έως τώρα έχουν ελάχιστη συμβολή στην προστασία των καταναλωτών.
Αύξηση στις τιμές στα σούπερ μάρκετ σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά βλέπει το 63,6%
Όσον αφορά την άποψη των πολιτών για τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων στα σούπερ μάρκετ, το 63,6% των ερωτηθέντων πιστεύει πως οι τιμές έχουν αυξηθεί σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, το 31% ότι έχουν παραμείνει σταθερές, ενώ μόλις το 5,2% θεωρεί ότι οι τιμές μειώθηκαν. Το γεγονός αυτό υποδεικνύει ότι η ακρίβεια παραμένει έντονα αισθητή στην καθημερινότητα των πολιτών, το οποίο συνδέεται με την ευρύτερη αίσθηση ότι οι αυξήσεις στις τιμές δεν είναι παροδικό φαινόμενο, αλλά αποτελούν μέρος μιας γενικότερης τάσης που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.
Ηλεκτρικό ρεύμα: Σε κυβερνητικές πολιτικές οφείλονται οι αυξήσεις σύμφωνα με το 54,3%
Οι αυξήσεις στις τιμές του ρεύματος έχουν καταγραφεί ως μία από τις σημαντικότερες οικονομικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Σχετικά με το ποιος ευθύνεται για την αύξηση των τιμών, η πλειονότητα των ερωτηθέντων (54,3%) θεωρεί ότι οι αυξήσεις οφείλονται σε κυβερνητικές πολιτικές, ενώ το 23,1% θεωρεί ως υπεύθυνους τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας.
Συντριπτική υποστήριξη από τους πολίτες στην πρόταση για μείωση του ΦΠΑ σε τρόφιμα και βασικά είδη διατροφής: Το 91,5% τάσσεται υπέρ
Η πρόταση για μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και τα βασικά είδη διατροφής συγκεντρώνει συντριπτική υποστήριξη από τους πολίτες, με το 91,5% των ερωτηθέντων να τάσσεται υπέρ και μόλις το 7,9% να διαφωνεί. Η ευρεία αποδοχή της πρότασης καταδεικνύει ότι οι πολίτες θεωρούν πως μια τέτοια παρέμβαση θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές στα βασικά είδη και να ενισχύσει την αγοραστική τους δύναμη.
Σχεδόν 3 στους 10 πιστεύουν ότι το βασικό πρόβλημα της ακρίβειας είναι τα χαμηλά εισοδήματα
Αναφορικά με την ερώτηση που εξετάζει το βασικό πρόβλημα της ακρίβειας, δηλαδή αν αυτό οφείλεται κυρίως στα χαμηλά εισοδήματα ή στις υψηλές τιμές, σχεδόν 3 στους 10 ερωτώμενους πιστεύουν ότι το κύριο ζήτημα είναι τα χαμηλά εισοδήματα (μισθοί και συντάξεις), ενώ το 14,1% εστιάζει στις υψηλές τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών ως τη ρίζα του προβλήματος. Ωστόσο, η πλειονότητα των συμμετεχόντων (54,2%) θεωρεί ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι ένας συνδυασμός και των δύο παραγόντων που αναφέρθηκαν.
Χριστούγεννα: Το 51,6% θα μειώσει τις εορταστικές δαπάνες
Όσον αφορά τις προθέσεις των πολιτών σχετικά με τη δαπάνη που σκοπεύουν να κάνουν κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου των Χριστουγέννων σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η πλειοψηφία των ερωτηθέντων (51,6%) δηλώνει ότι σκοπεύει να μειώσει τις εορταστικές δαπάνες φέτος, ενώ 4 στους 10 αναφέρουν ότι θα δαπανήσουν τα ίδια χρήματα με πέρυσι.
Μοιρασμένοι οι πολίτες για τη δράση των καταναλωτικών ενώσεων, αρνητικά αξιολογούν τα συνδικαλιστικά σωματεία
Τέλος, σε ερωτήσεις που αφορούν την αξιολόγηση των δράσεων οργανισμών, όπως οι καταναλωτικές ενώσεις και τα συνδικαλιστικά σωματεία, το 38,6% των πολιτών κρίνει θετικά τη δράση και το έργο των καταναλωτικών ενώσεων, ενώ το 39% έχει αρνητική άποψη. Η αξιολόγηση των συνδικαλιστικών σωματείων είναι πιο αρνητική, με μόλις το 29,8% των ερωτηθέντων να κρίνει θετικά τη δράση τους, ενώ το 57,6% εκφράζει αρνητική άποψη.
