Μια σημαντική μεταρρύθμιση στα πειθαρχικά των δημοσίων υπαλλήλων ετοιμάζει η κυβέρνηση, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να έχει δώσει το «πράσινο φως» εδώ και καιρό για τον σχεδιασμό αυτόν, τον οποίο επεξεργάζεται ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, η υφυπουργός Βιβή Χαραλαμπογιάννη και μια πλειάδα στελεχών.

*Διαβάστε ακόμα: Νέο επίδομα ανεργίας: Εντός των πρώτων μηνών του 2025 ξεκινά η πιλοτική εφαρμογή του - 11 ερωτήσεις και απαντήσεις

Η βαθιά τομή που ετοιμάζεται φιλοδοξεί να ενισχύσει στην πράξη τη λογοδοσία στο Δημόσιο και την απονομή της πειθαρχικής δικαιοσύνης και αναμένεται να παρουσιαστεί στο πρώτο Υπουργικό Συμβούλιο του 2025. Θα αλλάζει άρδην τη σύσταση και τη λειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων, στοχεύοντας στην απλούστευση και την επιτάχυνση της διαδικασίας.

Το βασικό -και διαχρονικό- πρόβλημα που παρατηρείται είναι οι μεγάλες καθυστερήσεις απονομής της πειθαρχικής δικαιοσύνης, με δημοσίους υπαλλήλους να παραμένουν ουσιαστικά ατιμώρητοι και να πλανάται έτσι σε πολλές περιπτώσεις το αίσθημα ότι καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς να τιμωρείται. Από τις καθυστερήσεις αυτές γίνεται ιδιαίτερα έντονος ο κίνδυνος παραγραφής αδικημάτων, χωρίς οι υπαίτιοι να λογοδοτούν ουσιαστικά γι’ αυτά τελικά.


Πολλές οι λιμνάζουσες υποθέσεις στο Δημόσιο

Χαρακτηριστικά, το 2019, στα 70 Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια που ήταν συνεστημένα εκκρεμούσαν περίπου 3.200 υποθέσεις. Το πρώτο εξάμηνο του 2024 λειτουργούσαν πλέον 92 Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια, στα οποία εκκρεμούσαν 2.550 υποθέσεις. Μέσα σε αυτή την πενταετία σημειώθηκε πρόοδος, αλλά οι λιμνάζουσες υποθέσεις είναι ακόμη πολλές. Η έρευνα και η μελέτη που έγινε στο υπουργείο Εσωτερικών φέρεται να κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι λόγοι που οδηγούν στις μεγάλες αυτές καθυστερήσεις σχετίζονται αφενός με τη σύνθεση του πειθαρχικού οργάνου, αφετέρου με την εφαρμοζόμενη διαδικασία. Ως προς τον πρώτο άξονα, βασική αιτία χρονοτριβής είναι ότι στα Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια προεδρεύουν δικαστές και εισαγγελείς οι οποίοι είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένοι με τα κύρια καθήκοντά τους, τα οποία επιτελούν σε καθημερινή βάση, με τη συμμετοχή τους στα πειθαρχικά όργανα να είναι πρόσθετη αυτών. Τα Πρωτοβάθμια Πειθαρχικά Συμβούλια, που σήμερα προβλέπονται στον Νόμο 3528/2007, είναι πενταμελή και αποτελούνται από τον πρόεδρο, ο οποίος είναι δικαστής/εισαγγελέας, ένα μέλος από το Νομικό Συμβούλιο του κράτους, ένα μέλος το οποίο είναι μόνιμος υπάλληλος, προϊστάμενος Διεύθυνσης υπουργείου, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Περιφέρειας ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου και δύο αιρετούς εκπροσώπους, οι οποίοι είναι μέλη του Πενταμελούς Υπηρεσιακού Συμβουλίου.


Έχουν τα εχέγγυα

Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, η δημιουργία νέου πειθαρχικού οργάνου, που θα αντικαταστήσει τα επιμέρους Πρωτοβάθμια και το Δευτεροβάθμιο.

Στο νέο όργανο θα συμμετέχουν μόνο λειτουργοί του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Η λύση αυτή φέρεται να προκρίθηκε, καθώς και στα υφιστάμενα πειθαρχικά όργανα προβλέπεται η συμμετοχή τους - άρα, είναι δεδομένη η εμπειρία τους και σαφώς έχουν τα εχέγγυα για την αξιόπιστη και συνεπή διεκπεραίωση των πειθαρχικών διαδικασιών.

Ωστόσο, θα προβλέπεται ότι οι λειτουργοί του ΝΣΚ που θα στελεχώσουν το πειθαρχικό όργανο θα είναι πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Δηλαδή, αυτό θα είναι το κύριο καθήκον τους όσο διαρκεί η συμμετοχή τους στο εν λόγω όργανο, χωρίς να επιβαρύνονται από άλλες αρμοδιότητες. Πέραν, όμως, της δημιουργίας του νέου οργάνου, για την επίσπευση απονομής της πειθαρχικής δικαιοσύνης προωθείται και η αναθεώρηση της πειθαρχικής διαδικασίας με την κατάργηση περιττών σταδίων και τη θέση σαφών προθεσμιών για κάθε στάδιο στο εξής. Και στο υφιστάμενο Δίκαιο προβλέπονται ρητές προθεσμίες για τη διεκπεραίωση των σταδίων της πειθαρχικής διαδικασίας, ωστόσο παρατηρείται ακραία κατάχρησή τους.

Γι’ αυτόν τον λόγο, προωθείται η χρήση πληροφοριακού συστήματος και εφαρμογών τηλεματικής, ώστε η πειθαρχική διαδικασία και οι συνεδριάσεις του νέου οργάνου να μπορούν να διεξαχθούν και εξ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης, για εξοικονόμηση χρόνου.


Βάση δεδομένων

Όπως επισημαίνουν αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία, η κυβέρνηση της Ν.Δ. έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στα θέματα της διαφάνειας, της ακεραιότητας, της λογοδοσίας και της πειθαρχικής δικαιοσύνης.

Ένα από τα προβλήματα με τα οποία ήρθε αντιμέτωπη, το 2019, ήταν ότι δεν υπήρχε συστηματική καταγραφή και κεντρικοποιημένη πληροφόρηση όσον αφορά τις πειθαρχικές διαδικασίες σε βάρος δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για τη δημιουργία της ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων «e-Peitharxika», που τηρείται στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας.

Καθιερώθηκε από το ΥΠ.ΕΣ. η υποχρέωση των πειθαρχικών οργάνων και των διευθύνσεων προσωπικού των φορέων να ενημερώνουν αμελλητί την πλατφόρμα για την παρακολούθηση της πορείας των διαδικασιών προκαταρκτικής εξέτασης, των διαδικασιών ΕΔΕ, των πειθαρχικών διαδικασιών, της πορείας των ποινικών υποθέσεων που σχετίζονται με τις πειθαρχικές διαδικασίες κ.ά.

Τώρα πια μπαίνει μπροστά, με τη νέα νομοθετική ρύθμιση που είναι στα σκαριά, η πιο γρήγορη επίτευξη του στόχου της αποτελεσματικής και ταχείας απονομής της πειθαρχικής δικαιοσύνης, που εκτιμάται ότι θα συμβάλει στην εμπέδωση του αισθήματος ασφάλειας, καθώς και στην ενίσχυση της πεποίθησης των πολιτών ότι οι παραβάτες αντιμετωπίζουν τις συνέπειες των πράξεών τους.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 21/12/2024