Η επικείµενη τριµερής συνάντηση Αιγύπτου - Ελλάδας - Κύπρου στο Κάιρο (8/1/2025) επιβεβαιώνει τις στενές σχέσεις που υπάρχουν µεταξύ των τριών χωρών και το ότι επιβιώνουν και εξελίσσονται ανεξάρτητα από την περιφερειακή αστάθεια που επικρατεί. Η ατζέντα της συνάντησης θα επικεντρωθεί σε θέµατα ενέργειας, περιφερειακής ασφάλειας, οικονοµίας και τεχνολογίας, µε στόχο, µεταξύ άλλων, την ανάδειξη της Ανατολικής Μεσογείου ως κόµβου ενεργειακής ασφάλειας και την αντιµετώπιση διαφόρων απειλών. Ο χρονισµός της συνάντησης είναι σηµαντικός, καθώς θα λάβει χώρα εν µέσω των ραγδαίων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή, µε το καθεστώς Μπασάρ αλ Ασαντ στη Συρία να έχει ανατραπεί, και της διακοπής των ροών φυσικού αερίου από µέρους της Ρωσίας προς την Ευρώπη.

Ο χρονισµός της συνάντησης είναι σηµαντικός, καθώς θα λάβει χώρα εν µέσω των ραγδαίων εξελίξεων στη Μέση Ανατολή

Παρόλο που οι τεθειµένοι στόχοι της τριµερούς συνάντησης είναι σύµφωνοι µε το πνεύµα που διέπει τις σχέσεις από τα µέσα της δεκαετίας του 2010, η αίσθηση που αποκοµίζει κανείς είναι πως δεν υπάρχουν µέχρι στιγµής πολύ απτά αποτελέσµατα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την περιφερειακή διάσταση των πραγµάτων. Με άλλα λόγια, πέρα από τις διµερείς σχέσεις Ελλάδας-Αιγύπτου και Κύπρου-Αιγύπτου, σε πολυµερές επίπεδο, και δη σε ό,τι αφορά την προσπάθεια για περαιτέρω περιφερειακή ενοποίηση, δεν έχει παρουσι[1]αστεί κάτι ουσιαστικό. Ακόµα και το Φόρουµ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMFG), που θεω[1]ρήθηκε σηµαντικό βήµα προς αυτή την κατεύθυνση, δεν έχει καταφέρει µέχρι στιγµής να υπερβεί συστηµικά, γεωπολιτικά και άλλα ζητήµατα, ώστε να προωθήσει ενεργειακά έργα περιφερειακής κλίµακας. Υπάρχουν επιµέρους σηµαντικές συνεργασίες, όπως το υπό εξέλιξη καλώδιο Κύπρου-Ελλάδας, η ενεργειακή σχέση Ισραήλ-Αιγύπτου, η συµφωνία για εξαγωγή αιγυπτιακού υγροποιηµένου φυσικού αερίου (LNG) στην Ευρώπη µέσω Ελλάδας, και η ήδη υφιστάµενη εξαγωγή αµερικανικού LNG στην Ευρώπη µέσω Ελλάδας. Είναι δεδοµένο ότι ενισχύεται ο ρόλος της Ελλάδας, κυρίως ως προς τη διαµετακόµιση ενέργειας. Οµως, σε Ελλάδα και Κύπρο υπήρξε και υπάρχει µεγάλη καθυστέρηση στον τοµέα της εκµετάλλευσης ίδιων φυσικών πόρων και της ενσωµάτωσής τους σε περιφερειακά ενεργειακά έργα. Ακόµα κι αν Ελλάδα και Κύπρος ανακάλυπταν αύριο δεκάδες τρισεκατοµµύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου (tcf), θα χρειάζονταν τουλάχιστον µερικά χρόνια για την ανάπτυξη και εκµετάλλευσή τους, ενώ βρισκόµαστε σε µια συγκυρία όπου η Ευρώπη χρειάζεται άµεσα εναλλακτικές εισαγωγές ενέργειας. Περισσότερο φαίνεται, λοιπόν, να υλοποιούνται οι ενεργειακοί στρατηγικοί στόχοι της Αιγύπτου (εκεί όπου εδρεύει και το EMFG).

* Άρθρο τoυ δρος Ζήνωνα Τζιάρρα λέκτορα στο Τµήµα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστηµίου Κύπρου και συγγραφέα του «∆ιεθνής Πολιτική στην Ανατολική Μεσόγειο» (Εκδ. Παπαζήση, 2020)

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά».