Μετά την εισαγωγή του Αρχιεπισκόπου Τιράνων, ∆υρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου στη ΜΕΘ του «Ευαγγελισµού», οι συζητήσεις γύρω από το πρόσωπό του δεν περιορίστηκαν µόνο στο θέµα της υγείας του, αλλά πολλοί έσπευσαν να τοποθετηθούν κυρίως στο θέµα της διαδοχής του, εστιάζοντας µάλιστα -ίσως µε διφορούµενο τρόποστο κατά πόσο ισχυρή διατηρεί την Εκκλησία της Αλβανίας ο Αρχιεπίσκοπος. Αυτό δηµιούργησε -θα µπορούσε να πει κανείς- µια παραφιλολογία και ανθελληνική ατµόσφαιρα µε αφορµή την υγεία του Αρχιεπισκόπου.

*Διαβάστε ακόμα: Πέθανε ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος

Οµως η διεθνώς αναγνωρισµένη προσωπικότητα του µακαριοτάτου, όπως όλοι τον γνωρίζουµε, δεν θα µπορούσε να είχε επιχειρήσει κάτι λιγότερο από αυτό που έχτισε. Προσλαµβάνοντας τις παραµέτρους της πρόκλησης στην αποστολή ανασυγκρότησης της κατ’ Αλβανίαν Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος κινήθηκε µε αποφασιστικότητα ώστε το όλο επιχείρηµα να έχει στερεές βάσεις και θεµέλια.

Oι ιδιαιτερότητες

Βασικές ιδιαιτερότητες που πρέπει να λάβει κάποιος υπόψη είναι:

•Οι ιστορικές συγκυρίες και οι επί δεκαετίες αθεϊστικοί διωγµοί, που είχαν επιφέρει τον πλήρη αφανισµό της Εκκλησίας και των δοµών της.

•Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας επιβιώνει σε ένα περιβάλλον πολυθρησκευτικό, όπου το πλήρωµά της είναι µεν µειονότητα, αλλά ουσιαστική και σηµαντική.

•Η σύνθεση του πληρώµατος επίσης έχει τη δική του ποικιλία ως προς τις γλώσσες και την εθνική καταγωγή. Επιπροσθέτως, το όλο θαυµαστό έργο της ανασύστασης που διενεργήθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο συντελείται σε µια περίοδο ταραχών στα Βαλκάνια, σε ένα περιβάλλον µε εχθρικό κλίµα σε ό,τι αφορά την Ορθοδοξία και µε µια ιδιόµορφη καχυποψία σε ό,τι αφορά τον Ελληνισµό και τις σχέσεις της Αλβανίας µε την Ελλάδα.

Με τούτα τα δεδοµένα, η πορεία ανασυγκρότησης καθίσταται ιστορικό γεγονός και πρόκειται να αποτελέσει πεδίο εκκλησιαστικής και ιστορικής έρευνας και µελέτης, είχαν τονίσει πολλοί µελετητές από την αρχή της ανασύστασης.

Θα πρέπει να επισηµάνουµε ότι ενώ όταν έφτασε το 1991 στην Αλβανία ο Αρχιεπίσκοπος βρήκε µόλις 15 υπερήλικους και ταλαιπωρηµένους ιερείς, µε τολµηρές πρωτοβουλίες στην κατάρτιση και ειδικά στην προοπτική οικονοµικής τους στήριξης, σήµερα η Εκκλησία στην Αλβανία έχει πλέον των 160 ντόπιων κληρικών σε πάνω από 400 ενορίες.

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος: Η νομική κατοχύρωση της Εκκλησίας της Αλβανίας

Εκείνο όµως που δεν έχει επαρκώς επισηµανθεί, καθώς γίνονται αναφορές στο έργο αυτό της ανασυγκρότησης, αφορά την κατά την τάξη και τις κανονικές διατάξεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας διοικητική δόµηση, επιλύοντας κατά πρώτο το ζήτηµα της Ιεράς Συνόδου και εξίσου σηµαντικό, τη νοµική κατοχύρωση ώστε να υπάρξει µέριµνα για την προοπτική οµαλή εξέλιξη της Εκκλησίας.

Πρόκειται γι’ αυτό που ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος αναφέρει χαρακτηριστικά: «...Συνήθως, όταν γίνεται λόγος για την ανασυγκρότηση της Εκκλησίας της Αλβανίας, είναι φυσικό να ελκύουν την προσοχή το πνευµατικό και το κοινωνικό έργο της. Εκτός, όµως, από τον κορµό, τα φύλλα και τους καρπούς ενός δέντρου, χρειάζονται πάντοτε και ρίζες. Στο οργανωτικό και νοµικό έδαφος µία βασική τέτοια ρίζα είναι ο Καταστατικός Χάρτης, που αποτέλεσε ένα περίπλοκο πρόβληµα.

Το βασικό µειονέκτηµα των παλαιών αυτών καταστατικών ήταν ότι διαµορφώθηκαν και επιβλήθηκαν από πολιτικά καθεστώτα άσχετα και, εν πολλοίς, εχθρικά προς την Ορθόδοξη Εκκλησία. Αυτά τα καταστατικά θέσπισαν εξαρτήσεις της Εκκλησίας από την πολιτεία (...) Τελικά, ύστερα από µακροχρόνιες διαβουλεύσεις, στις 4 Νοεµβρίου 2006 συνεκλήθη µία ειδική Κληρικολαϊκή Συνέλευση (...) αποτελούµενη από 257 µέλη, µελέτησε και αποδέχτηκε οµόφωνα τον Καταστατικό Χάρτη της Ορθοδόξου Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Αλβανίας...».

Εχει σηµασία -κι επειδή οι καιροί είναι πονηροί- να αναφερθεί ότι τόσο στο πρώτο άρθρο όσο και σε επόµενα υπάρχουν διατυπώσεις της προνοµιακής σχέσης της κατ’ Αλβανία Εκκλησίας «...η οποία παραµένει αναποσπάστως ηνωµένη µετά του Οικουµενικού Πατριαρχείου και όλων των άλλων αδελφών Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών...».

«Τα φαντάσµατα του Φαναρίου»

∆εν είναι λεπτοµέρεια ότι πέραν των άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος είναι εκείνος που κατέστησε εφικτή την επίσκεψη του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου σε µια µεγαλειώδη υποδοχή για τον Παναγιότατο το 1999, τη στιγµή που η καθεστωτική µοναδική εφηµερίδα τότε του κοµµουνιστικού καθεστώτος υπό τον πρόεδρο Ραµίζ Αλία «τον φιλοξενούσε» µε το ολοσέλιδο δηµοσίευµα υπό τον τίτλο: «Τα φαντάσµατα του Φαναρίου επιστρέφουν»!

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Αλβανίας, η οποία δεδοµένου ότι σύµφωνα µε τις καταστατικές προβλέψεις και αρµοδιότητες έχει από το 2016 εµπλουτιστεί µε ακόµη δύο µητροπολιτικές περιφέρειες, Φίερι και Ελµπασάν, έχει σήµερα εκτός του Αρχιεπισκόπου ακόµη 7 αρχιερείς-µέλη της σε µόλις τρεις δεκαετίες.

Εξ αυτών οι έξι είναι απόφοιτοι βασικού πτυχίου και µεταπτυχιακών σπουδών στις Θεολογικές Σχολές του ΕΚΠΑ και του Αριστοτελείου. Ολοι τους ωστόσο µιλούν την ελληνική, ανεξαρτήτως καταγωγής.

Το τελευταίο στοιχείο έχει τη δική του σηµασία, καθώς αποδεικνύει σε ακόµη µια διάσταση την κοπιώδη και µε παραµέτρους αγωνιώδη προσπάθεια του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, ώστε υπερβαίνοντας δυσκολίες, εµπόδια και παρεµβολές ισχυρών κέντρων, να καλλιεργήσει κλίµα συνύπαρξης και αδελφικής συνεργασίας µεταξύ των δύο λαών και χωρών.

Εξάλλου ο ίδιος επιστήµονας και ακαδηµαϊκός, δάσκαλος του βεληνεκούς που διεθνώς του αναγνωρίζεται, κλέος των θεολογικών σπουδών και συγγραµµάτων, πυλώνας της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ της οποίας είναι οµότιµος καθηγητής, στήριξε και στηρίζει πληθώρα νέων να ολοκληρώσουν τα πτυχία τους, καθώς και µεταπτυχιακές και διδακτορικές εργασίες στην Ελλάδα για να διαιωνίσουν τον θησαυρό «πυρηνικής ισχύος» που η Ορθόδοξη Θεολογία των Ελλήνων κατέχει και την οποία εκείνος µοναδικά προβάλλει και εξυπηρετεί...

Και τα ιδρύµατα διάχυσης και εξακτίνωσης του εκπαιδευτικού κυρίως και κοινωνικού έργου της Εκκλησίας -«Πνοή Αγάπης», «Ευαγγελισµός» κ.ά.- έχουν νοµική κατοχύρωση της εγκυρότητας και θεσµικής λειτουργίας, που µοναδικά ο Αναστάσιος θεραπεύει στις λεπτοµέρειες. Η κατ’ Αλβανία Ορθόδοξη Εκκλησία είναι µικρή και ανέµπειρη προφανώς. Τη στερέωσε και καλύπτει τις ατέλειες η πληθωρική προσωπικότητα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου. Αγάπη και ενότητα είναι κάτι που για τον Αναστάσιο δεν υπήρξαν απλές ευχές. Είναι η καθηµερινότητά του, όπως λένε όλοι οι συνεργάτες του. Αγάπησε πληθωρικά και γι’ αυτό αγαπάται αµοιβαία. Και επί 33 χρόνια µε µοναδική κυριολεκτικά µέριµνα περιφρουρεί την ενότητα και τη µετατρέπει σε ευλογηµένη πραγµατικότητα...

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή, στις 19 Ιανουαρίου