Εκατοντάδες ανθρώπινες ζωές χάνονται ή καταστρέφονται κάθε χρόνο λόγω τροχαίων στους ελληνικούς δρόµους. Μόλις πρόσφατα ήρθε να µας σοκάρει, για άλλη µία φορά, το αίµα του 22χρονου Παναγιώτη Καρατζή, που έβαψε τους δρόµους της Κρήτης σε ένα τραγικό δυστύχηµα, µε τον οδηγό που προκάλεσε το τροχαίο να βρίσκεται υπό την επήρεια αλκοόλ. Οι ειδήσεις, δε, για τροχαία ατυχήµατα µε παράσυρση και εγκατάλειψη πεζού γεµίζουν κάθε µέρα τα δελτία ειδήσεων.

Αύξηση 3,9% το 2024 στα τροχαία ατυχήματα και 6,2% στα θανατηφόρα

Ο φόρος αίµατος για τη χώρα είναι βαρύς. Τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. για τα τροχαία ατυχήµατα δείχνουν αύξηση 3,9% το 2024 σε σχέση µε το 2023 (11.293 τροχαία ατυχήµατα το 2024, σε σύγκριση µε 10.869 το 2023) και για τα θανατηφόρα αύξηση 6,2% (615 το 2024, από 579 το 2023), µε τον τραγικό απολογισµό των νεκρών να φτάνει τους 654. Η Ελλάδα, δε, καταγράφει «µαύρη» πρωτιά στην Ευρώπη, αφού βρίσκεται σε µια από τις υψηλότερες θέσεις σε θανατηφόρα τροχαία, µε 61 θανάτους ανά εκατοµµύριο κατοίκων το 2023 (33% πάνω από τον µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 46 θανάτων ανά εκατοµµύριο), κατέχοντας την 26η θέση µεταξύ των χωρών της Ε.Ε., σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο Ασφάλειας των Μεταφορών (ETSC).

Η κυβέρνηση και το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών φέρνουν το νοµοσχέδιο µε τίτλο «Νέο Κυρωτικό Πλαίσιο του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και λοιπές διατάξεις για την ασφαλή κινητικότητα», σε µια προσπάθεια να κερδίσουν αυτόν τον «αιµατηρό» πόλεµο στους δρόµους, που µοιάζει να µην έχει τέλος.

Τα σημεία-κλειδιά στον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας

Σηµεία-κλειδιά, οι ποινές στον οδηγό και όχι στο όχηµα, η µείωση της ανώτατης ταχύτητας κίνησης εντός του αστικού ιστού στα 30 χλµ./ώρα, οι κάµερες και οι αυστηρότερες ποινές για επικίνδυνες παραβάσεις (όπως η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η υπερβολική ταχύτητα και η παραβίαση κόκκινου σηµατοδότη). Μάλιστα, επαναλαµβανόµενες παραβάσεις θα επιφέρουν αφαίρεση διπλώµατος ακόµα και για επτά χρόνια, ενώ οι οδηγοί θα καλούνται να δώσουν εκ νέου εξετάσεις.

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» µίλησαν µε ειδικούς και τους αρµόδιους υπουργούς για τις επερχόµενες αλλαγές στον ΚΟΚ. Κοινή εκτίµηση, ότι η οδική ασφάλεια, πέρα από το πλέγµα κυρωτικών µέτρων, απαιτεί ένα ολιστικό σχέδιο που θα στοχεύει στην αλλαγή κουλτούρας.

«Στην κορυφή των στόχων µας είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής», λέει στα «Π» ο υφυπουργός Υποδοµών και Μεταφορών Βασίλης Οικονόµου, σηµειώνοντας, ωστόσο, πως «η οδική ασφάλεια δεν διασφαλίζεται µόνο από τον Κώδικα, τις ποινές ή την αστυνόµευση. Θα πρέπει παράλληλα να δούµε ένα πλέγµα πολιτικών και λειτουργιών, όπως είναι η εκπαίδευση και η οδική και κυκλοφοριακή αγωγή στα σχολεία και στους δήµους».

«Η τροχαία αστυνόµευση είναι σε προτεραιότητα», λέει ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, υπογραµµίζοντας και εκείνος ότι «η αναγκαιότητα της αλλαγής είναι βαθιά κοινωνική. Ο ΚΟΚ δεν πρέπει να αντιµετωπίζεται ως τιµωρητικό εργαλείο ή ως µηχανισµός είσπραξης προστίµων, αλλά ως το µέσο για µια υπεύθυνη και πολιτισµένη κοινωνία». Ποιος είναι, όµως, τελικά ο Νο 1 παράγοντας πρόκλησης τροχαίων ατυχηµάτων στη χώρα µας; Η υπερβολική ταχύτητα, η µέθη, τα κακοσυντηρηµένα οχήµατα, το κακό οδικό δίκτυο, η εγκληµατική αµέλεια των οδηγών; Επαρκεί η αυστηροποίηση του ΚΟΚ; Και πού σταµατούν οι κανόνες και ξεκινά η υπευθυνότητα πίσω από το τιµόνι, που µπορεί να σώσει ζωές;

Την ώρα, λοιπόν, που η δηµόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το σχέδιο νόµου του υπουργείου Υποδοµών και Μεταφορών ολοκληρώθηκε µε επιτυχία στις 24 Ιανουαρίου, έχοντας συγκεντρώσει πολλά σχόλια από πολίτες, που εστιάζουν στην ανάγκη θέσπισης ενός ολιστικού πλαισίου, που να συνδυάζει εκπαίδευση των οδηγών, υποδοµές, αυστηρότερες κυρώσεις και ενισχυµένη αστυνόµευση, ειδικοί σε θέµατα οδικής ασφάλειας, µιλώντας στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», εκφράζουν επιφυλάξεις ως προς το αν ο νέος ΚΟΚ θα καταφέρει από µόνος του να µειώσει αισθητά τα τροχαία ατυχήµατα και δυστυχήµατα στη χώρα µας.


"Ιαβέρης": "Να εστιάσουμε στη νοοτροπία μας"

Όπως επισημάνει ο Κωνσταντίνος Μαρκουίζος («Ιαβέρης»), περιφερειακός σύµβουλος Αττικής, εντεταλµένος Οδικής Ασφάλειας και υπεύθυνος του Κέντρου ∆ιαχείρισης Κυκλοφορίας, «η ευθυγράµµιση και η ενίσχυση του ΚΟΚ σαφέστατα µπορούν να συµβάλουν στη µείωση των τροχαίων, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια. Κι αυτό γιατί τα τροχαία είναι αποτέλεσµα πολλών παραγόντων, όπως είναι η εφαρµογή της νοµοθεσίας, η κατάσταση των υποδοµών, τα κακοσυντηρηµένα οχήµατα, αλλά και η οδηγική συµπεριφορά. Εποµένως, η Πολιτεία, πέρα από την ψήφιση του νοµοσχεδίου για τον νέο ΚΟΚ, πρέπει να συνδυάσει δράσεις πρόληψης, εκπαίδευσης και ελέγχου, ενισχύοντας τη συνεργασία µεταξύ υπουργείων και αρµόδιων φορέων. Ειδικότερα, η εντατικοποίηση των ελέγχων µπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά, ενώ η διαρκής ενηµέρωση και εκπαίδευση των πολιτών θα συµβάλει στη µακροπρόθεσµη αλλαγή νοοτροπίας. Μόνο µέσω ολιστικής προσέγγισης µπορεί να επιτευχθεί ουσιαστική βελτίωση. Εάν ο καθένας από εµάς ανεβάσει το επίπεδο αυτοεκτίµησης και ενσυναίσθησης και ενεργήσει µε αµυντική διάθεση στους δρόµους, τότε µόνο θα µπορέσουµε να ελαχιστοποιήσουµε τα τροχαία και τη γενοκτονία που συντελείται στους ελληνικούς δρόµους. Με λίγα λόγια, αν θέλουµε να µειώσουµε τα τροχαία δυστυχήµατα, πρέπει να εστιάσουµε στην αλλαγή της νοοτροπίας µας, οδηγώντας µε νου και σύνεση».


Κίμων Λογοθέτης: "Συντήρηση του οδικού δικτύου"

Ανάλογη άποψη έχει και ο Κίµων Λογοθέτης, σύµβουλος ∆ιαχείρισης Κυκλοφορίας και καθηγητής Κυκλοφοριακής Αγωγής, ο οποίος σηµειώνει πως «η αυστηροποίηση του ΚΟΚ αποτελεί το πρώτο βήµα για τη µείωση των τροχαίων, αλλά το µεγαλύτερο στοίχηµα είναι η εφαρµογή του από όλους. Σε αυτό καθοριστικό ρόλο θα διαδραµατίσουν η Ελληνική Αστυνοµία και η Τροχαία, που σε συνεννόηση µε την πολιτική ηγεσία θα πρέπει να αυξήσουν την ένταση των ελέγχων, ενώ παράλληλα σηµαντική βοήθεια θα προσφέρουν τα τεχνικά µέσα που αναµένεται να προστεθούν στο οδικό δίκτυο, όπως είναι οι κάµερες. Απαραίτητη κρίνεται και η ουσιαστική συντήρηση του οδικού δικτύου, αλλά και η εκπαίδευση των χρηστών του, η οποία χρειάζεται να ξεκινάει από τα σχολεία». Οσον αφορά το οδικό δίκτυο της Αττικής, ο κ. Λογοθέτης, έχοντας διατελέσει σύµβουλος Οδικής Ασφάλειας και ∆ιαχείρισης Κυκλοφορίας στην Περιφέρεια κατά την περίοδο 2019-2024, υπογραµµίζει ότι «παρουσιάζει σηµαντικές ελλείψεις, καθώς υπήρχε πληµµελής συντήρηση για αρκετά χρόνια. Ετσι, είναι αναγκαίο επόπτες µηχανικοί να εκτελούν τις απαραίτητες εργασίες ανά δεκαπενθήµερο, προκειµένου να αποκαθίστανται έγκαιρα οι βλάβες που προκύπτουν».


Γιάννης Λιονάκης: "Βαθιά συμπεριφορικό ζήτημα"

Για έναν ΚΟΚ που επιδέχεται αλλαγές κάνει λόγο και ο Γιάννης Λιονάκης, πρόεδρος του Εθελοντικού Συλλόγου Πρόληψης Τροχαίων, ο οποίος τονίζει πως «η οδήγηση είναι βαθιά συµπεριφορικό ζήτηµα, γι’ αυτό και ο νέος Κώδικας θα έπρεπε να εστιάζει περισσότερο στη ρύθµιση της ανθρώπινης οδηγικής συµπεριφοράς, που ευθύνεται σε ποσοστό άνω του 90% για τα τροχαία συµβάντα, παρά στην επιβολή οικονοµικών κυρώσεων για παραβάσεις. Ετσι, καλό θα ήταν να στοχεύει, µεταξύ άλλων, στην απόκτηση καλής οδηγικής συµπεριφοράς, που θα ξεκινά ήδη από την οικογένεια και το σχολείο, και να προβλέπει τη δηµιουργία πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής, που θα στελεχώνονται από ειδικά εκπαιδευµένα άτοµα». Αλλωστε, σύµφωνα µε τον κ. Λιονάκη, «η κουλτούρα της µαγκιάς, που διέπει κυρίως τους Κρητικούς σε συνδυασµό µε τη µεγάλη κατανάλωση αλκοόλ και τις υψηλές ταχύτητες στο χειρότερο οδικό δίκτυο της χώρας είναι οι βασικοί παράγοντες που καθιστούν την Κρήτη πρωταθλήτρια στα τροχαία δυστυχήµατα».


Μιχάλης Χρυσοχοΐδης: "Επένδυση στην ανθρώπινη ζωή και την κοινωνική ευθύνη"

Η τροποποίηση του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) δεν αποτελεί απλώς µια διοικητική προσαρµογή, αλλά µια ισχυρή πολιτική απόφαση, που αντανακλά τη δέσµευσή µας για ασφαλέστερη και δικαιότερη κοινωνία. Έπειτα από σχεδόν 18 χρόνια, η κυβέρνηση επιλέγει να δράσει µε τόλµη, θέτοντας στο επίκεντρο τη θωράκιση της οδικής ασφάλειας, την προστασία της ανθρώπινης ζωής και την κοινωνική ευθύνη.

Ως υπουργός Προστασίας του Πολίτη, έθεσα την τροχαία αστυνόµευση σε προτεραιότητα. Στο πλαίσιο αυτό, ενισχύσαµε τη χρήση νέων τεχνολογιών, που αποτελούν ένα σηµαντικό εργαλείο, το οποίο θα αξιοποιήσουµε εντατικότερα το επόµενο διάστηµα. Παράλληλα, εντατικοποιήσαµε τους ελέγχους και αυξήσαµε τις βεβαιώσεις παραβάσεων, καταγράφοντας ρεκόρ δεκαετίας. Ωστόσο, η Τροχαία από µόνη της δεν αποτελεί τη λύση του προβλήµατος.

Η αναγκαιότητα της αλλαγής είναι βαθιά κοινωνική. Ο ΚΟΚ δεν πρέπει να αντιµετωπίζεται ως τιµωρητικό εργαλείο ή ως µηχανισµός είσπραξης προστίµων, αλλά ως το µέσο για µια υπεύθυνη και πολιτισµένη κοινωνία. Σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται και οι αλλαγές που προωθεί το υπουργείο Υποδοµών και Μεταφορών και θα κληθούν οι υπηρεσίες της Τροχαίας να τις εφαρµόσουν, στο σύνολό τους.

Προωθούµε την αλλαγή νοοτροπίας στους χρήστες των δρόµων. Ως κυβέρνηση, αναγνωρίζουµε ότι οι δρόµοι µας δεν είναι µόνο µέσα µεταφοράς, αλλά κοµµάτι της καθηµερινότητας, που απαιτεί σεβασµό, τάξη και ασφάλεια. Ο νέος ΚΟΚ δεν είναι απλώς ένα σύνολο κανόνων. Είναι η αρχή µιας αλλαγής που θεµελιώνει ένα µέλλον µε λιγότερα ατυχήµατα και περισσότερη συνείδηση στους δρόµους. Είναι µια επένδυση στην ανθρώπινη ζωή και την κοινωνική ευθύνη. Η ασφάλεια δεν είναι διαπραγµατεύσιµη.

*Υπουργός Προστασίας του Πολίτη

Βασίλης Οικονόμου: "Θα ζούµε πλέον στην “Πόλη των 30 χλµ."

Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας έρχεται έπειτα από 18 χρόνια να εξορθολογήσει τα δεδοµένα και να τα προσαρµόσει στις ανάγκες της εποχής µας. Ο νέος ΚΟΚ φέρνει σηµαντικές αλλαγές στον τρόπο που συµπεριφερόµαστε οδικά, ενώ στην κορυφή των στόχων του υπουργείου µας είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Γι’ αυτό και προχωράµε στη µείωση της ανώτατης ταχύτητας κίνησης εντός του αστικού ιστού και σε οδούς γειτονιάς στα 30 χλµ./ ώρα. Θα ζούµε πλέον στην «Πόλη στα 30». Αυτή δεν είναι µια αυθαίρετη κίνηση, αλλά κίνηση που βασίζεται σε µελέτες, που αποκαλύπτουν ότι, αν ρίξουµε λίγο την ταχύτητα µέσα στην πόλη, θα γλυτώσουµε την απώλεια εκατοντάδων ανθρώπινων ζωών.

Παράλληλα, δίνουµε µεγάλο βάρος και στα δίκυκλα, ακόµα µία εστία απώλειας ζωών, θεσπίζοντας την καθολική χρήση του κράνους, µε πραγµατικά αποτρεπτικά πρόστιµα. Ταυτόχρονα, στηρίζουµε τη µικροκινητικότητα, θέτοντας όρια στην κίνηση των προσωπικών οχηµάτων, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των οδηγών τους.

Επιπλέον, ο νέος ΚΟΚ εξορθολογίζει τις ποινές και το κυρωτικό πλαίσιο, ώστε να γίνεται πιο κατανοητό στον µέσο οδηγό, πεζό, ποδηλάτη και κινούµενο µέσα στους χώρους των δρόµων και της πόλεως. Θεσπίζουµε τη δίκαιη επιβολή ποινών, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την ακινητοποίηση οχηµάτων που εξυπηρετούν και άλλα µέλη της οικογένειας.

*Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών, αρμόδιος για θέματα Μεταφορών

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 25/01/2025