Σεισμοί: "Συνεχείς δονήσεις θα ταλαιπωρούν για εβδοµάδες τις Κυκλάδες" - Οι εκτιµήσεις των επιστηµόνων, η συσχέτιση µε το ηφαίστειο και τα χειρότερα σενάρια
"∆εν προβλέπεται να υπάρξει επανάληψη του 1956"
Οι Βασίλης Καραστάθης, Γιώργος Βουγιουκαλάκης, Κώστας Παπαζάχος, Κωνσταντίνος Συνολάκης, καθώς και ο δήµαρχος Σαντορίνης, Νίκος Ζώρζος, μιλούν το φαινόμενο των σεισμών
Υπό την οµηρία της παρατεταµένης σεισµικής ακολουθίας τελούν τα νησιά των Κυκλάδων, τη στιγµή που η επιστηµονική κοινότητα παραµένει σε υψηλό επίπεδο επιφυλακής, µελετώντας ενδελεχώς το φαινόµενο και επαναξιολογώντας τα νέα δεδοµένα. Η ζωηρή σεισµική δραστηριότητα αποτυπώνεται σε ειδικούς χάρτες, ωστόσο προσώρας δεν φαίνεται να ξεπερνά τα 5,3 Ρίχτερ, µε τις ασθενείς δονήσεις να µην προκαλούν µεν τραυµατισµούς και ζηµιές, αυξάνουν ωστόσο το επίπεδο συναγερµού όσον αφορά την αναµονή ενός µεγαλύτερου χτυπήµατος του Εγκέλαδου που πιθανόν θα καταγραφεί µετά την εκτόνωση του φαινοµένου.
Παραµένει, την ίδια στιγµή, ο προβληµατισµός περί επανάληψης ενός φαινοµένου όπως το 1956, οπότε είχε καταγραφεί σεισµός 7,5 Ρίχτερ στη Σαντορίνη, που ισοπέδωσε το νησί και άφησε πίσω του δεκάδες νεκρούς. Σηµειώνεται, πάντως, µε µια αρχική αξιολόγηση των διατυπώσεων, ότι οι περισσότεροι σεισµολόγοι συγκλίνουν στην άποψη που θέλει τα 6 Ρίχτερ να αποτελούν το χειρότερο σενάριο ως προς το χτύπηµα του Εγκέλαδου, µέσα στο επόµενο διάστηµα.
Η συσχέτιση της ανόδου της λάβας, δε, µε την πρόκληση σεισµών είναι ένα ενδεχόµενο που δεν µπορεί να αποκλειστεί από την επιστηµονική κοινότητα, η οποία µελετά προσεκτικά την περιοχή της Ανύδρου, όπου η δραστηριότητα είναι ζωηρή. Η γεωλογική αυτή εξίσωση αποδεικνύεται περίπλοκη, σπαζοκεφαλιά θα έλεγε κανείς, ενώ στο ξεκίνηµα εκδήλωσης της σεισµικής δραστηριότητας ορισµένες απόψεις χαρακτηρίζονταν από καθησυχαστικό τόνο και άλλες από έκδηλο προβληµατισµό.
Τα γεγονότα στις Κυκλάδες καταγράφονται προσεκτικά και από τα διεθνή ΜΜΕ, καθώς οι περιοχές αυτές αποτελούν πόλο έλξης για εκατοµµύρια τουρίστες, ενώ δεν µπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι Τούρκοι επιστήµονες κρούουν τον κώδωνα για ηφαιστειακή έκρηξη, κάτι που εν πολλοίς δεν υιοθετείται από την εγχώρια επιστηµονική κοινότητα. Τα σηµεία εκείνα, πάντως, που δηµιουργούν τη δική τους µετακίνηση στις επιστηµονικές τεκτονικές πλάκες αποδεικνύονται αρκετά.
Αραγε το φαινόµενο αυτό είναι κάτι σύνηθες ή πρωτόγνωρο; Το ρήγµα είναι µικρότερο από εκείνο της Αµοργού ή έχει ενεργοποιηθεί το µεγάλο αυτό ρήγµα που έδωσε τον καταστροφικό σεισµό του 1956; Η σεισµική δραστηριότητα εντείνει τους ρυθµούς της ή αποκλιµακώνεται; Πόσο θα διαρκέσει και πώς µεταφράζεται η εκτόνωση; Σε δόνηση ισχύος άνω των 6 Ρίχτερ; Σχετίζεται η σεισµική µε την ηφαιστειακή δραστηριότητα κι εάν ναι, πόσο πιθανή είναι η ενεργοποίηση έκρηξης;
Το τοπίο επιχειρούν να διαλευκάνουν επιστήµονες που µιλούν στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» και παρακολουθούν στενά τη σεισµική δραστηριότητα σε Σαντορίνη, Αµοργό, Ιο και Ανάφη. Αλλοι συµµετέχουν στις συσκέψεις υπό το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, όπου καταρτίζονται µέτρα και αναθεωρούνται οδηγίες για την ασφάλεια των πολιτών, κι άλλοι προσπαθούν µέσα από τη µακροχρόνια επαφή τους µε τα γεωλογικά δεδοµένα να εξηγήσουν όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρα το φαινόµενο.
Ξεκαθαρίζει, πάντως, από πλευράς του ότι δεν υπάρχει φόβος για ηφαιστειακή έκρηξη και η «σεισµική δραστηριότητα δεν συνδέεται µε την ηφαιστειακή». Προχωρώντας στη διατύπωση συστάσεων προς τους πολίτες και έχοντας συµµετάσχει στη χάραξη των ειδικών µέτρων, σηµειώνει ότι καλό είναι «να αποφεύγουν οι κάτοικοι παραλίες όπου έχουν σηµειωθεί κατολισθήσεις, καθώς υπάρχει πρόβληµα στη Σαντορίνη σε αυτό το κοµµάτι».
Συνιστά, επίσης, να µην µπαίνουν οι κάτοικοι σε παλιά κτίρια και δίνει έµφαση στην αποφυγή, αυτές τις ηµέρες, της διδασκαλίας εντός σχολικών αιθουσών, προτείνοντας την εναλλακτική της τηλεκπαίδευσης. Στη συζήτηση για το επίκεντρο επισηµαίνει το εξής: «Είναι κάτι το οποίο είναι φυσιολογικό να συµβαίνει, η µετατόπιση των επικέντρων».
Για τις επιπτώσεις του σεισµού υπογράµµισε ότι σχετίζονται «µε το µέγεθος και το επίκεντρο. Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι ένας σεισµός, σαν αυτόν που συζητείται, δεν θα είχε πολύ µεγαλύτερες επιπτώσεις στο νησί. Εχουν παρθεί τα µέτρα, τα κτίσµατα είναι αρκετά καινούργια και ο κρατικός µηχανισµός είναι σε εγρήγορση».
«Το σούπερ καταστροφικό σενάριο, µια έκρηξη τύπου ύστερης εποχής του χαλκού, είναι αδύνατo. Η Σαντορίνη τέτοιες εκρήξεις έχει κάνει καµιά 20αριά στη ζωή της, αλλά απέχουν η µία από την άλλη τουλάχιστον 20.000 χρόνια. Χρειαζόµαστε 15.000 χρόνια, εµείς δεν θα το δούµε» συµπληρώνει. Αναφερόµενος στο πρόβληµα των κατολισθήσεων εξηγεί ότι πρόκειται για ένα µόνιµο πρόβληµα και πως χρειάζεται συγκεκριµένη λήψη µέτρων επ’ αυτού.
Μιλά για τα δεκάδες ρήγµατα που υπάρχουν σε µία ζώνη, όπως εκείνο της Αµοργού και της Ανύδρου, ενώ προβλέπει ότι σε διάστηµα ορισµένων εβδοµάδων δεν αποκλείεται να καταγραφούν 6 Ρίχτερ. ∆ιατρανώνει πάντως, αποµακρύνοντας τα σενάρια περί ηφαιστειακής διέγερσης, τα εξής: «∆εν περιµένουµε να αλληλεπιδράσουν και να ξυπνήσουν ηφαίστεια στον χώρο».
Οταν η ώρα έρχεται να σχολιάσει τη συσχέτιση ανάµεσα σε σεισµική και ηφαιστειακή δραστηριότητα, κλείνει τα σενάρια περί διέγερσης και ξεκαθαρίζει πως πρόκειται για κάτι «αποπροσανατολιστικό». Πάντως, µιλώντας στον απεσταλµένο µας, Σπύρο ∆αρσινό, στο περιθώριο των επαφών µε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, την Παρασκευή, έδωσε κάποιες ελπιδοφόρες νότες: «Κάθε µέρα, επειδή µέρα µε τη µέρα το ρήγµα σπάει όλο και περισσότερο, είναι πολύ πιο δύσκολο -δεν µένουν κοµµάτια άσπαστα- να δηµιουργηθεί ένας πολύ µεγάλος σεισµός», είπε και συµπλήρωσε: «Θα ξαναδούµε τα στοιχεία όταν συνεδριάσει η επιτροπή, ελπίζοντας πως δεν θα έχουµε κάποια σοβαρή αλλαγή σε αυτό το κοµµάτι. Οντως, κάθε ηµέρα που περνά πηγαίνουµε σε ένα ολοένα και πιο αισιόδοξο σενάριο».
«Η σεισµική δραστηριότητα δεν µπορεί να µην είναι αλληλένδετη µε την ηφαιστειακή, όµως δεν µπορούµε να µιλήσουµε για την πρόκληση έκρηξης» τόνισε και πρόσθεσε ότι δεν αποκλείεται η άνοδος της λάβας να προκαλεί τη σεισµική ακολουθία. ∆ίνοντας τη δική του εκδοχή για την κατάσταση αυτή εκτάκτου ανάγκης, δεν απέκλεισε το σενάριο του 2011, κατά το οποίο στη Σαντορίνη οι δονήσεις διήρκεσαν έναν ολόκληρο χρόνο. Υπογράµµισε, την ίδια ώρα, ότι εκείνο που έχει σηµασία είναι η θωράκιση των κτιρίων, «ακόµη και σε σεισµό 6 Ρίχτερ σηµασία έχει η προστασία του κόσµου». Εστίασε, δε, στην ειδική µέριµνα που απαιτείται για τα σχολεία, όχι µόνο της Σαντορίνης, αλλά και της Ιου, της Αµοργού, της Ανάφης.
Αναφέρεται στο υψηλό επίπεδο προετοιµασίας από το κράτος και τον δήµο, στα µέτρα που έχουν ληφθεί και στην αυξηµένη ετοιµότητα στην οποία βρίσκονται οι αρµόδιοι φορείς. Ξεκαθαρίζει ότι ο ίδιος παραµένει ήρεµος, καθώς ένα «µεγάλο µέρος των κτισµάτων είναι σύγχρονα και έχουν κτιστεί µε βάση τους κανόνες αντισεισµικού σχεδιασµού».
*Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
Παραµένει, την ίδια στιγµή, ο προβληµατισµός περί επανάληψης ενός φαινοµένου όπως το 1956, οπότε είχε καταγραφεί σεισµός 7,5 Ρίχτερ στη Σαντορίνη, που ισοπέδωσε το νησί και άφησε πίσω του δεκάδες νεκρούς. Σηµειώνεται, πάντως, µε µια αρχική αξιολόγηση των διατυπώσεων, ότι οι περισσότεροι σεισµολόγοι συγκλίνουν στην άποψη που θέλει τα 6 Ρίχτερ να αποτελούν το χειρότερο σενάριο ως προς το χτύπηµα του Εγκέλαδου, µέσα στο επόµενο διάστηµα.
Η συσχέτιση της ανόδου της λάβας, δε, µε την πρόκληση σεισµών είναι ένα ενδεχόµενο που δεν µπορεί να αποκλειστεί από την επιστηµονική κοινότητα, η οποία µελετά προσεκτικά την περιοχή της Ανύδρου, όπου η δραστηριότητα είναι ζωηρή. Η γεωλογική αυτή εξίσωση αποδεικνύεται περίπλοκη, σπαζοκεφαλιά θα έλεγε κανείς, ενώ στο ξεκίνηµα εκδήλωσης της σεισµικής δραστηριότητας ορισµένες απόψεις χαρακτηρίζονταν από καθησυχαστικό τόνο και άλλες από έκδηλο προβληµατισµό.
Τα γεγονότα στις Κυκλάδες καταγράφονται προσεκτικά και από τα διεθνή ΜΜΕ, καθώς οι περιοχές αυτές αποτελούν πόλο έλξης για εκατοµµύρια τουρίστες, ενώ δεν µπορεί να παραβλεφθεί το γεγονός ότι Τούρκοι επιστήµονες κρούουν τον κώδωνα για ηφαιστειακή έκρηξη, κάτι που εν πολλοίς δεν υιοθετείται από την εγχώρια επιστηµονική κοινότητα. Τα σηµεία εκείνα, πάντως, που δηµιουργούν τη δική τους µετακίνηση στις επιστηµονικές τεκτονικές πλάκες αποδεικνύονται αρκετά.
Αραγε το φαινόµενο αυτό είναι κάτι σύνηθες ή πρωτόγνωρο; Το ρήγµα είναι µικρότερο από εκείνο της Αµοργού ή έχει ενεργοποιηθεί το µεγάλο αυτό ρήγµα που έδωσε τον καταστροφικό σεισµό του 1956; Η σεισµική δραστηριότητα εντείνει τους ρυθµούς της ή αποκλιµακώνεται; Πόσο θα διαρκέσει και πώς µεταφράζεται η εκτόνωση; Σε δόνηση ισχύος άνω των 6 Ρίχτερ; Σχετίζεται η σεισµική µε την ηφαιστειακή δραστηριότητα κι εάν ναι, πόσο πιθανή είναι η ενεργοποίηση έκρηξης;
Το τοπίο επιχειρούν να διαλευκάνουν επιστήµονες που µιλούν στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» και παρακολουθούν στενά τη σεισµική δραστηριότητα σε Σαντορίνη, Αµοργό, Ιο και Ανάφη. Αλλοι συµµετέχουν στις συσκέψεις υπό το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, όπου καταρτίζονται µέτρα και αναθεωρούνται οδηγίες για την ασφάλεια των πολιτών, κι άλλοι προσπαθούν µέσα από τη µακροχρόνια επαφή τους µε τα γεωλογικά δεδοµένα να εξηγήσουν όσο το δυνατόν πιο ξεκάθαρα το φαινόµενο.
Σεισμοί - Καραστάθης: 52 δυνατές δονήσεις σε 3 ηµέρες
Στην ιδιαίτερα τακτική εµφάνιση των δονήσεων αναφέρεται ο διευθυντής του Γεωδυναµικού Ινστιτούτου, Βασίλης Καραστάθης, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Α». Οπως εξηγεί, είναι πιθανός ένας µεγάλος σεισµός µέσα στο επόµενο διάστηµα, ενώ την ίδια στιγµή δεν αποκλείεται η συνεχής ασθενής σεισµική ακολουθία να διαρκέσει έως και µήνες. Υπογραµµίζει, δε, ότι µέσα σε διάστηµα µόλις τριών ηµερών, δηλαδή από 1ης µέχρι και 4 Φεβρουαρίου, σηµειώθηκαν 52 σεισµοί.Ξεκαθαρίζει, πάντως, από πλευράς του ότι δεν υπάρχει φόβος για ηφαιστειακή έκρηξη και η «σεισµική δραστηριότητα δεν συνδέεται µε την ηφαιστειακή». Προχωρώντας στη διατύπωση συστάσεων προς τους πολίτες και έχοντας συµµετάσχει στη χάραξη των ειδικών µέτρων, σηµειώνει ότι καλό είναι «να αποφεύγουν οι κάτοικοι παραλίες όπου έχουν σηµειωθεί κατολισθήσεις, καθώς υπάρχει πρόβληµα στη Σαντορίνη σε αυτό το κοµµάτι».
Συνιστά, επίσης, να µην µπαίνουν οι κάτοικοι σε παλιά κτίρια και δίνει έµφαση στην αποφυγή, αυτές τις ηµέρες, της διδασκαλίας εντός σχολικών αιθουσών, προτείνοντας την εναλλακτική της τηλεκπαίδευσης. Στη συζήτηση για το επίκεντρο επισηµαίνει το εξής: «Είναι κάτι το οποίο είναι φυσιολογικό να συµβαίνει, η µετατόπιση των επικέντρων».
Για τις επιπτώσεις του σεισµού υπογράµµισε ότι σχετίζονται «µε το µέγεθος και το επίκεντρο. Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι ένας σεισµός, σαν αυτόν που συζητείται, δεν θα είχε πολύ µεγαλύτερες επιπτώσεις στο νησί. Εχουν παρθεί τα µέτρα, τα κτίσµατα είναι αρκετά καινούργια και ο κρατικός µηχανισµός είναι σε εγρήγορση».
Καθησυχάζει ο Βουγιουκαλάκης
Σε καθησυχαστικό τόνο ο ηφαιστειολόγος, ερευνητής της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), Γιώργος Βουγιουκαλάκης, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Α» ξεκαθαρίζει ότι οι πιθανότητες να προκληθεί έκρηξη ηφαιστείου από σεισµό στη Σαντορίνη είναι µηδαµινές και πως µία συσχέτιση σεισµικής µε ηφαιστειακή δραστηριότητα στην παρούσα συγκυρία είναι «άτοπη». Οπως εξηγεί ο ηφαιστειολόγος, ούτε το 1956 µε τα 7,5 Ρίχτερ δεν επηρεάστηκε το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούµπο.«Το σούπερ καταστροφικό σενάριο, µια έκρηξη τύπου ύστερης εποχής του χαλκού, είναι αδύνατo. Η Σαντορίνη τέτοιες εκρήξεις έχει κάνει καµιά 20αριά στη ζωή της, αλλά απέχουν η µία από την άλλη τουλάχιστον 20.000 χρόνια. Χρειαζόµαστε 15.000 χρόνια, εµείς δεν θα το δούµε» συµπληρώνει. Αναφερόµενος στο πρόβληµα των κατολισθήσεων εξηγεί ότι πρόκειται για ένα µόνιµο πρόβληµα και πως χρειάζεται συγκεκριµένη λήψη µέτρων επ’ αυτού.
Μιλά για τα δεκάδες ρήγµατα που υπάρχουν σε µία ζώνη, όπως εκείνο της Αµοργού και της Ανύδρου, ενώ προβλέπει ότι σε διάστηµα ορισµένων εβδοµάδων δεν αποκλείεται να καταγραφούν 6 Ρίχτερ. ∆ιατρανώνει πάντως, αποµακρύνοντας τα σενάρια περί ηφαιστειακής διέγερσης, τα εξής: «∆εν περιµένουµε να αλληλεπιδράσουν και να ξυπνήσουν ηφαίστεια στον χώρο».
Παπαζάχος: Σχέση µε το ρήγµα της Ανύδρου
Για «φαινόµενο διαρκείας» µίλησε ο καθηγητής Γεωφυσικής και Σεισµολογίας, Κώστας Παπαζάχος, προσθέτοντας πως η ακολουθία των σεισµών «πηγαίνει καθαρά προς το ρήγµα της Ανύδρου» και για να «σβήσει η ακολουθία, θα πάρει κάποιο χρονικό διάστηµα». «Το χειρότερο σενάριο είναι ένας σεισµός ισχύος 6 Ρίχτερ» τονίζει ο καθηγητής στην «Κυριακάτικη Α». Υπογραµµίζει ότι η «ταλαιπωρία θα διαρκέσει για βδοµάδες» και παράλληλα εστιάζει στην ανάγκη τήρησης των µέτρων, στην αποφυγή δηλαδή των συναθροίσεων, µεταξύ άλλων.Οταν η ώρα έρχεται να σχολιάσει τη συσχέτιση ανάµεσα σε σεισµική και ηφαιστειακή δραστηριότητα, κλείνει τα σενάρια περί διέγερσης και ξεκαθαρίζει πως πρόκειται για κάτι «αποπροσανατολιστικό». Πάντως, µιλώντας στον απεσταλµένο µας, Σπύρο ∆αρσινό, στο περιθώριο των επαφών µε τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, την Παρασκευή, έδωσε κάποιες ελπιδοφόρες νότες: «Κάθε µέρα, επειδή µέρα µε τη µέρα το ρήγµα σπάει όλο και περισσότερο, είναι πολύ πιο δύσκολο -δεν µένουν κοµµάτια άσπαστα- να δηµιουργηθεί ένας πολύ µεγάλος σεισµός», είπε και συµπλήρωσε: «Θα ξαναδούµε τα στοιχεία όταν συνεδριάσει η επιτροπή, ελπίζοντας πως δεν θα έχουµε κάποια σοβαρή αλλαγή σε αυτό το κοµµάτι. Οντως, κάθε ηµέρα που περνά πηγαίνουµε σε ένα ολοένα και πιο αισιόδοξο σενάριο».
Ανησυχία Συνολάκη – SOS για τα σχολεία
Την ανησυχία, ωστόσο, για το ηφαίστειο της Σαντορίνης εξέφρασε ο καθηγητής Φυσικών Καταστροφών, Κωνσταντίνος Συνολάκης, µιλώντας στην «Κυριακάτικη Α».«Η σεισµική δραστηριότητα δεν µπορεί να µην είναι αλληλένδετη µε την ηφαιστειακή, όµως δεν µπορούµε να µιλήσουµε για την πρόκληση έκρηξης» τόνισε και πρόσθεσε ότι δεν αποκλείεται η άνοδος της λάβας να προκαλεί τη σεισµική ακολουθία. ∆ίνοντας τη δική του εκδοχή για την κατάσταση αυτή εκτάκτου ανάγκης, δεν απέκλεισε το σενάριο του 2011, κατά το οποίο στη Σαντορίνη οι δονήσεις διήρκεσαν έναν ολόκληρο χρόνο. Υπογράµµισε, την ίδια ώρα, ότι εκείνο που έχει σηµασία είναι η θωράκιση των κτιρίων, «ακόµη και σε σεισµό 6 Ρίχτερ σηµασία έχει η προστασία του κόσµου». Εστίασε, δε, στην ειδική µέριµνα που απαιτείται για τα σχολεία, όχι µόνο της Σαντορίνης, αλλά και της Ιου, της Αµοργού, της Ανάφης.
«∆εν προβλέπεται να υπάρξει επανάληψη του 1956»
Στην ανάγκη διατήρησης της ψυχραιµίας, παρά τη συνεχή σεισµική ακολουθία, εστιάζει ο Νίκος Ζώρζος, δήµαρχος της Σαντορίνης, του νησιού που έχει «χτυπηθεί» περισσότερο τις τελευταίες ηµέρες από τα Ρίχτερ. Με δηλώσεις του στην «Kυριακάτικη Α» τονίζει: «∆εν µπορούµε να έχουµε σεισµό αντίστοιχο µε το 1956, έτσι λένε και οι σεισµολόγοι».Αναφέρεται στο υψηλό επίπεδο προετοιµασίας από το κράτος και τον δήµο, στα µέτρα που έχουν ληφθεί και στην αυξηµένη ετοιµότητα στην οποία βρίσκονται οι αρµόδιοι φορείς. Ξεκαθαρίζει ότι ο ίδιος παραµένει ήρεµος, καθώς ένα «µεγάλο µέρος των κτισµάτων είναι σύγχρονα και έχουν κτιστεί µε βάση τους κανόνες αντισεισµικού σχεδιασµού».
Ειδικός χάρτης µέτρων
Με τα βλέµµατα να είναι στραµµένα στα νησιά των Κυκλάδων που κινούνται επί σειρά ηµερών στον χορό των Ρίχτερ, οι περισσότεροι αναρωτιούνται πώς θα συντελεστεί η αποκλιµάκωση του φαινοµένου, εάν προµηνύεται ένα καταστροφικό σενάριο και εάν το ρήγµα της Αµοργού ενδέχεται να «δώσει» ξανά σεισµό άνω των 7 Ρίχτερ. Τη στιγµή που η επιστηµονική κοινότητα εντείνει τις εργασίες της για την αποκωδικοποίηση του φαινοµένου, οι συσκέψεις της Πολιτικής Προστασίας σε συνεργασία µε φορείς των δήµων είναι καθηµερινές, καθώς έχει καταρτιστεί ένας ειδικός χάρτης µέτρων που αναθεωρείται ανάλογα µε τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών.*Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή
