Όργιο άναρχης και αυθαίρετης δόµησης είχαν καταγγείλει οι κάτοικοι της Σαντορίνης στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», κατά τη διάρκεια της παρουσίας δηµοσιογράφων στο νησί λόγω του Εγκέλαδου. Η εις βάθος έρευνα των «Π», όµως, έρχεται και αποκαλύπτει την προς το χείριστο κατάσταση, καθώς εδώ και δεκαετίες έχει στηθεί ένα ανεπανάληπτο πάρτι αυθαίρετων εργασιών σε όλη τη Σαντορίνη, αλλά κυρίως στην Καλντέρα, στους οικισµούς των Φηρών, της Οίας και του Ηµεροβιγλίου. Καθίσταται σαφές πως ο πραγµατικός κίνδυνος για το νησί δεν κρύβεται στα έγκατα της γης, ούτε έχει τη µορφή ηφαιστείου. Ο κίνδυνος είναι µπροστά στα µάτια δισεκατοµµυρίων ανθρώπων στον πλανήτη, και µάλιστα απεικονίζεται στις πιο ροµαντικές καρτ ποστάλ. Η δόµηση της Καλντέρας έχει ξεφύγει πέρα από κάθε έλεγχο, καθιστώντας οποιαδήποτε µελέτη στατικότητας και φέρουσας ικανότητας της πλειονότητας των καταλυµάτων υπό αίρεση.

Σαντορίνη: Περίπου 26 µήνες χρειάστηκε οµάδα εξειδικευµένων µελετητών για να συγκροτήσει το νέο Ειδικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Θήρας

Περίπου 26 µήνες χρειάστηκε οµάδα εξειδικευµένων µελετητών για να συγκροτήσει το νέο Ειδικό Πολεοδοµικό Σχέδιο Θήρας, όπως αυτό παρουσιάστηκε τον περασµένο Νοέµβριο στους πολίτες της Σαντορίνης. Μέσα από 55 σελίδες της παρουσίασης προέκυψαν παρατηρήσεις που αναδεικνύουν το µέγεθος της ασυδοσίας. Εντός του ΕΠΣ ξεχωρίζει η Εκθεση Εκτίµησης Φέρουσας Ικανότητας, η οποία αποτυπώνει του λόγου το αληθές. Οι µελετητές ανακάλυψαν πως η υφιστάµενη πυκνότητα δόµησης (αναλογία συνολικής υφιστάµενης δοµηµένης επιφάνειας ανά κάτοικο) ανά περιοχή απέχει παρασάγγας απ’ όσα προβλέπονται στην πλειονότητα των νησιωτικών περιοχών της χώρας. Σηµειώνεται πως, σύµφωνα µε την έκθεση, αναλογούν 40- 80 τ.µ. δοµηµένης επιφάνειας ανά κάτοικο, ωστόσο στους οικισµούς που δεσπόζουν στο «φρύδι» της Καλντέρας ισχύουν εντελώς διαφορετικά πράγµατα.

Διαβάστε ακόμα: Βλυχάδα, όπως... Σαρακήνικο: Οι ομοιότητες επένδυσης στη Σαντορίνη με το σκάνδαλο στη Μήλο - Η ιδιαίτερη µορφολογία, η ανθρώπινη παρέµβαση και τα πολλαπλά µέτωπα από το 2009

Αξίζει να αναφερθεί πως οι µελετητές προχώρησαν σε αυτές τις µετρήσεις συνυπολογίζοντας τα γνωστά και δηλωµένα αυθαίρετα, που προφανώς έχουν τακτοποιηθεί. Ωστόσο, στην έκθεση συµπεριλαµβάνονται οι τιµές από τις οποίες αφαιρούνται τα δηλωµένα αυθαίρετα. Ακόµα και έτσι, η δοµηµένη επιφάνεια ανά κάτοικο είναι πολλαπλάσια από το όριο των 40 µε 80 τ.µ.

santorini_grafimata

Όργιο και στα τουριστικά καταλύματα

Εντυπωσιακό είναι, επίσης, το στοιχείο που προκύπτει από την εν λόγω έκθεση, η οποία καταγράφει και τον «πληθυσµό» των τουριστικών καταλυµάτων στο νησί της Σαντορίνης, και δη της Καλντέρας. Σύµφωνα µε τον ∆είκτη Τουριστικής Λειτουργίας (∆ΤΛ), οι οικισµοί της Καλντέρας σπάνε κάθε ρεκόρ, και µάλιστα µε την υποσηµείωση πως δεν συνυπολογίζονται τα Airbnb και τα πάσης φύσεως βραχυχρόνιας µίσθωσης καταλύµατα. Σύµφωνα µε την έκθεση, την ώρα που προτείνεται στα νησιωτικά Χωροταξικά Σχέδια ο ∆ΤΛ να µην ξεπερνά το 300 (σε κλίµακα 0-500), οι… επιδόσεις των οικισµών της Καλντέρας σπάνε όλα τα ρεκόρ.

Τα ευρήµατα του Ειδικού Πολεοδοµικού Σχεδίου Θήρας σχολίασε στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» ο δρ Ευθύµιος Μπακογιάννης, γενικός γραµµατέας Χωρικού Σχεδιασµού και Αστικού Περιβάλλοντος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ο πολεοδόµος και συγκοινωνιολόγος, καθηγητής του ΕΜΠ, επιβεβαίωσε την έκταση του προβλήµατος που εντοπίζεται στη Σαντορίνη, και κυρίως στην Καλντέρα, ελπίζοντας πως µε την εφαρµογή του νέου Σχεδίου η κατάσταση θα παρουσιάσει έστω κάποια θετική µεταβολή. «Υπάρχει ένα σηµαντικό ποσοστό αυθαίρετης δόµησης, το οποίο έχει εντοπιστεί σε βαθµό που µπορεί να έρθει σε ευθεία σύγκριση µε τη νόµιµη δόµηση. Η βάση δεδοµένων που έχουµε για τα αυθαίρετα µας δίνει και στοιχεία αναφορικά µε το ποσοστό σε σχέση µε την κανονική δόµηση. Ενδέχεται, όµως, αυτός ο αριθµός να µην είναι ο τελικός. Να είναι και µεγαλύτερος, γιατί δεν είµαστε σίγουροι πως έχει δηλωθεί το σύνολο των αυθαιρέτων. Συνεπώς, πράγµατι υπάρχει ένα ποσοστό αυθαίρετης δόµησης που είναι µεγαλύτερο από πολλές άλλες νησιωτικές περιοχές, και µάλιστα δεν σηµαίνει πως αυτό το νούµερο είναι το τελικό. Το ποσοστό είναι σίγουρα προς τα πάνω και όχι προς τα κάτω».

Ευθύµιος Μπακογιάννης: Όση είναι η νόµιµη δόµηση, άλλη τόση είναι και η παράνοµη

Αν µπορούσαµε να δώσουµε έναν αριθµό; Ποιο είναι το ποσοστό της αυθαίρετης δόµησης στο νησί;

Είναι σχεδόν στο 100%. Οση είναι η νόµιµη δόµηση, δηλαδή, είναι σχεδόν και η παράνοµη.

Ποια συµπεράσµατα προκύπτουν από την εν γένει τακτική και δράση των κατοίκων και των επενδυτών κατά τα προηγούµενα χρόνια;

Το νησί, ιδιαίτερα στην περιοχή της Καλντέρας και σε περιοχές που έχουν έντονο τουριστικό ενδιαφέρον, έχει αναπτύξει αρκετά σηµαντική κτιριακή ανάπτυξη. Τόσο για χρήσεις κατοικίας, που έχουν µετατραπεί σε βραχυχρόνιας µίσθωσης, όσο για χρήση τουριστικής αναψυχής. Οπως φαίνεται και από τα στοιχεία της φέρουσας ικανότητας, το νησί πρωτίστως έχει ένα σηµαντικό ποσοστό δόµησης. ∆εν θα το έλεγα υπερδόµηση, γιατί, αν κοιτάξει κάποιος σε σχέση µε τη συνολική επιφάνεια της έκτασής του, είναι µικρό το ποσοστό εδαφοκάλυψης. Αυτή η διάσπαρτη διάχυση έχει αλλοιώσει αρκετά τη φυσιογνωµία και έχει χαλάσει την εικόνα του χαρακτηριστικού γνωρίσµατος του νησιού. Εχουν αλλοιωθεί τα χαρακτηριστικά της ταυτότητας της Σαντορίνης.

Θεωρείτε πως είναι ασφαλές να πούµε ότι το νησί έχει εξαντλήσει τις δυνατότητές του ως προς τη δόµηση νέων οικοδοµών;

∆εν µπορώ να το πω αυτό. Αν πάρουµε τα ποσοστά της εδαφοκάλυψης, σε κάτι λιγότερο από το 5% φαίνεται πως έχουµε σφραγισµένες επιφάνειες (σ.σ.: δρόµοι, περιβάλλων χώρος και κτίρια). ∆εν είναι υπερβολικά κορεσµένη. Το πρόβληµα που προκύπτει είναι ότι υπάρχει πολύ µεγάλη συγκέντρωση στην Καλντέρα, σε βαθµό που φαίνεται έντονη πυκνότητα, και η µορφή που έχει η τυπολογία των κτιρίων, ιδιαίτερα µε τον τρόπο που έχουν αναπτυχθεί, π.χ. µε τα υπόσκαφα. Από την άλλη, έχουµε διάσπαρτες µονάδες, στο αγροτικό τοπίο της Σαντορίνης. Αυτό δίνει εικόνα µεγάλης διάχυσης της δόµησης, ωστόσο µαθηµατικά και στατιστικά δεν µπορούµε να πούµε πως υπάρχει υπερδόµηση στο σύνολο του νησιού. Υπάρχει υπερδόµηση στην Καλντέρα, αυτό µπορούµε να το πούµε. Εχει υπερδοµηθεί και θα έπρεπε να υπάρξουν µέτρα για την αντιµετώπιση των προβληµάτων που µπορεί να προκύψουν ενδεχοµένως για τη στατική επάρκεια.

Πώς µπορούµε να εξασφαλίσουµε την τήρηση του ΕΠΣ, µόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία και υπογραφεί από τον Πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας;

Αυτό είναι ευρύ ζήτηµα. Η εφαρµογή της νοµοθεσίας είναι στην ευθύνη της Πολεοδοµίας, η Πολεοδοµία ανήκει στον δήµο, άρα έχει και τον έλεγχο της εφαρµογής των κανονισµών που θα προκύψουν από το ΕΠΣ. Παράλληλα, για την αυθαίρετη δόµηση θα έχει ευθύνη το υπουργείο καθηµερινά µε ένα ψηφιακό εργαλείο παρακολούθησης του δοµηµένου περιβάλλοντος, µε δορυφορικές φωτογραφίες, τις οποίες θα συσχετίσουµε µε το σύστηµα έκδοσης οικοδοµικών αδειών, άρα θα γνωρίζουµε σε real time αν κάποια κατασκευή είναι νόµιµη ή παράνοµη, έτσι ώστε να µπορούµε να παρεµβαίνουµε άµεσα επιβάλλοντας πρόστιµα και απαιτώντας από τον ιδιοκτήτη να κατεδαφίσει εντός 30 ηµερών. Ειδάλλως, θα διώκεται και ποινικά και µε πολύ µεγάλα πρόστιµα, που θα χρεώνονται στην ΑΑ∆Ε. Το σύστηµα είναι στη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»