Η πρόσφατη είδηση της εκδήλωσης ενδιαφέροντος της Chevron, της δεύτερης µεγαλύτερης πολυεθνικής εταιρείας πετρελαίου των ΗΠΑ, για µια µεγάλη δυνητική περιοχή ερευνών νότια της Πελοποννήσου, γέµισε αισιοδοξία όσους υποστηρίζουν την ανάγκη εξισορρόπησης της ευρωπαϊκής ενεργειακής και κλιµατικής πολιτικής. Η έλευση της δεύτερης προεδρίας Trump, σε συνδυασµό µε τη διαρθρωτική αύξηση του ενεργειακού κόστους της Ευρώπης µετά το ρωσοουκρανικό πόλεµο, φαίνεται να βάζει φρένο στην υπερταχύτητα της ενεργειακής µετάβασης, που όπως ανέδειξαν πρόσφατα και οι µελέτες των Letta & Draghi για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βλάπτει σοβαρά την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιοµηχανίας.

Κάτι τέτοιο δεν συνεπάγεται προφανώς ότι η µετατόπιση ως προς το ρεαλιστικότερο των προσδοκιών επιτάχυνσης της ενεργειακής µετάβασης προς ένα µηδενικό ανθρακικό αποτύπωµα ενέργειας θα µεταβάλει τον τελικό στόχο. Η Ε.Ε. ευτυχώς δεν φιλοξενεί αρνητές της κλιµατικής αλλαγής ούτε θα δούµε ή πρέπει να δούµε κάποια χώρα της Ενωσης να εγκαταλείπει τη Συµφωνία των Παρισίων.

Ωστόσο, αυτό που πρέπει και µπορεί να γίνει είναι µια αναδιάταξη προτεραιοτήτων, που δεν θα εγκαταλείπει τον στόχο του 2050, αλλά θα δίνει µεγαλύτερη αυτονοµία στα κράτη-µέλη ως προς την επίτευξή του, εγκαταλείποντας υπερρυθµιστικές πολιτικές εξωπραγµατικών στόχων, όπως η απαγόρευση της πώλησης νέων πετρελαιοκίνητων αυτοκινήτων στην Ε.Ε. µετά το 2035, η εγκατάλειψη της χρήσης φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή έως το 2035  ή η παραγωγή αποκλειστικά πράσινου Η2, ενώ θα έπρεπε να δίνονται κίνητρα παραγωγής όλων των τύπων Η2 προκειµένου να υπάρξει πρώτα µια αγορά Η2.

Παράλληλα, νέες καινοτόµες τεχνολογίες που προάγουν την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής οικονοµίας, όπως η ανάπτυξη Data Center και Α.Ι., αναιρούν την πεποίθηση πολλών ότι η ψηφιοποίηση θα κινητροδοτήσει την περαιτέρω ανάπτυξη της πράσινης ενέργειας. Οι διακοπτόµενες και χαµηλής αποτελεσµατικότητας ΑΠΕ –ακόµα και µε µπαταρίες– δεν µπορούν να καλύψουν τις ανάγκες µιας ψηφιοποίησης της οικονοµίας, που οδηγούν τεχνολογικούς γίγαντες στις ΗΠΑ, στην Κίνα και σε ορισµένες χώρες της Ε.Ε./Ευρώπης στην ηλεκτροπαραγωγή από πυρηνικά και κυρίως φυσικό αέριο.

Εφόσον το φυσικό αέριο επανέρχεται ως το καύσιµο-γέφυρα µιας πιο λελογισµένης, λιγότερο κοστοβόρας και λιγότερο βίαιης ενεργειακής µετάβασης, η Ελλάδα δεν έχει κανέναν λόγο να το εισάγει σε υψηλότερες τιµές απ' ό,τι µπορεί να παραχθεί εγχώρια. Μέσα στους επόµενους µήνες η Exxon θα καταλήξει στην επενδυτική της απόφαση να προχωρήσει ή όχι σε γεωτρήσεις στα πεδία που έχει πάρει αδειοδότηση. Εάν η απόφαση είναι θετική, οι πολυαναµενόµενες γεωτρήσεις θα έρθουν είτε στα τέλη του τρέχοντος είτε στο επόµενο έτος, µε τις περιοχές του Ιονίου να ακολουθούν λίγο πιο µετά. Εάν οι γεωτρήσεις αυτές επιτύχουν, η χώρα µας µπορεί να καταστεί παραγωγός του δικού της φυσικού αερίου έως τα τέλη της τρέχουσας δεκαετίας.

*Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστηµίου Λευκωσίας