Ακόµα ένα «όπλο» ετοιµάζεται να ρίξει η κυβέρνηση στη µάχη για πιο προσιτή στέγη, την κοινωνική αντιπαροχή. Μετά το πρόγραµµα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω», την «Κάλυψη», την αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδοµές, την αυστηροποίηση της Golden Visa, αλλά και του πλαισίου για τις βραχυχρόνιες µισθώσεις τύπου Airbnb και -κυρίως- µετά την έναρξη του προγράµµατος «Σπίτι µου ΙΙ», έρχεται σύντοµα στη Βουλή το νοµοσχέδιο του υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας για την κοινωνική αντιπαροχή σε αναξιοποίητα και απαξιωµένα ακίνητα του ∆ηµοσίου. Με το νοµοσχέδιο επιχειρείται να αυξηθεί το απόθεµα των οικονοµικά προσιτών κατοικιών µε την ενισχυµένη συµµετοχή του ιδιωτικού τοµέα, προσφέροντας κίνητρα και µηχανισµούς συνεργασίας, ώστε να κατασκευαστούν κοινωνικές κατοικίες.

Η αρχή αναµένεται να γίνει µε το οικόπεδο όπου βρίσκονται οι παλιές εγκαταστάσεις της ΧΡΩΠΕΙ, επί της οδού Πειραιώς, έκτασης 18 στρεµµάτων. «Τα ζητήµατα της στέγασης και του ∆ηµογραφικού δεν αφορούν µόνον επιµέρους κοινωνικές οµάδες, αλλά καθορίζουν τη µελλοντική συνοχή και τις αναπτυξιακές προοπτικές της Ελλάδας. Η κυβέρνηση έχει αυτά τα δύο ζητήµατα ως κεντρικούς πυλώνες της πολιτικής της. Από τη µία πλευρά, επιδιώκουµε να διασφαλίσουµε ότι κάθε πολίτης, ιδίως οι νέοι και οι οικογένειες, έχει πρόσβαση σε ασφαλή και οικονοµικά προσιτή κατοικία. Από την άλλη, αναγνωρίζουµε ότι µια τέτοια πολιτική ενθαρρύνει τη δηµιουργία νέων νοικοκυριών, στηρίζει την αποφυγή της δηµογραφικής συρρίκνωσης και συµβάλλει στην πολυεπίπεδη ευηµερία της χώρας», τονίζει σε δήλωσή της στα «Π» η αρµόδια υπουργός, Σοφία Ζαχαράκη.

Νέοι και ευάλωτες ομάδες

Ειδικότερα, µε το νοµοσχέδιο επιδιώκεται η αναβάθµιση των ακινήτων αυτών σε σύγχρονα ενεργειακά και λειτουργικά κτίρια, προκειµένου να δηµιουργηθεί ένα απόθεµα κοινωνικών κατοικιών, οι οποίες θα προσφέρονται µε αντικειµενικά κοινωνικά και οικονοµικά κριτήρια σε στοχευµένες, ευάλωτες οµάδες του πληθυσµού. Μέσω του θεσµού της κοινωνικής αντιπαροχής παρέχονται µηχανισµοί αξιοποίησης και σαφείς διαδικασίες, κίνητρα και δικλίδες ασφαλείας, ώστε χωρίς άµεση δηµοσιονοµική επιβάρυνση να παρασχεθούν σύγχρονα κτίρια και να αυξηθεί το απόθεµα οικονοµικά προσιτών κατοικιών, ιδίως προς τους νέους και τις ευάλωτες οµάδες, που πλήττονται κυρίως από την αύξηση του στεγαστικού κόστους: φοιτητές, πολύτεκνες οικογένειες, µονογονεϊκά νοικοκυριά, άτοµα µε αναπηρία, ηλικιωµένοι µε ελάχιστη σύνταξη.

Παράλληλα, δηµιουργείται ένα ευέλικτο πλαίσιο συνεργασίας ∆ηµοσίου και ιδιωτών για την αξιοποίηση ακινήτων, στην οποία πλέον µπορεί να περιλαµβάνεται όχι µόνον η ανέγερση, αλλά και η συντήρηση κτιρίων, κάτι που αποτελεί µια κοµβική αλλαγή σε σχέση µε τα ισχύοντα. Είναι αξιοσηµείωτο µάλιστα ότι η νοµοθεσία θα επιτρέπει να περιληφθούν και ακίνητα που απαιτούν ανακαίνιση ή ακόµα και κατεδάφιση, αν είναι παλαιά, ώστε να ανεγερθούν νέες, λειτουργικές κατοικίες.

Άμεση εφαρμογή

«Το θεσµικό πλαίσιο της κοινωνικής αντιπαροχής, το οποίο νοµοθετήθηκε για πρώτη φορά το 2022 και τώρα εξελίσσεται περαιτέρω, αποτελεί µία από τις πιο δυναµικές παρεµβάσεις µας στον τοµέα της στέγασης. Από τη στιγµή που θεµελιώσαµε το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, εργαστήκαµε εντατικά, καταγράψαµε τις ανάγκες, συσπειρώσαµε ιδιωτικούς και δηµόσιους φορείς, για να καταλήξουµε σε πρακτικές προτάσεις που µπορούν να εφαρµοστούν άµεσα», επισηµαίνει η κυρία Ζαχαράκη. Πιο συγκεκριµένα, µε το νοµοσχέδιο επεκτείνεται η έννοια της κοινωνικής αντιπαροχής, ώστε να καλύπτει όχι µόνο την ανέγερση νέων κτιρίων σε αδόµητα ακίνητα, αλλά και την ανακαίνιση ή επισκευή ήδη δοµηµένων χώρων.

Θεσπίζεται ρητά η δυνατότητα ανάθεσης στον ανάδοχο της πλήρους διαχείρισης των κοινωνικών κατοικιών (εκµίσθωση, είσπραξη, συντήρηση) για προκαθορισµένη περίοδο. Προβλέπεται η µεταβίβαση «εξ αδιαιρέτου» ποσοστού επί του ακινήτου στον ανάδοχο, ενώ στην υφιστάµενη διάταξη ο ανάδοχος περιοριζόταν στη χρήση ή εκµετάλλευση κάποιων οριζόντιων ιδιοκτησιών. Επίσης, δηµιουργείται ηλεκτρονικό µητρώο στη Γενική Γραµµατεία ∆ηµογραφικής και Στεγαστικής Πολιτικής, µε αναλυτική καταγραφή των διαδικασιών, διαγωνισµών και συµβάσεων, εξασφαλίζοντας διαφάνεια και καλύτερο έλεγχο.

Δυνατότητα «rent to own»

Ρυθµίζονται, δε, πιο αναλυτικά τα κριτήρια και η διαδικασία για την επιλογή δικαιούχων από τον ΟΠΕΚΑ, ενώ ενισχύονται οι ρήτρες για τη δυνατότητα «rent to own», δηλαδή αγοράς της κατοικίας έπειτα από συνεπή ενοικίαση (συγκεκριµένο χρονικό όριο και όροι συνέπειας). Οπως αναφέρει η Σοφία Ζαχαράκη στα «Π», «µέσω του σχήµατος “rent to own” θα δίνεται η δυνατότητα στον µισθωτή, έπειτα από µια περίοδο συνεννόησης και συνεπούς καταβολής µισθώµατος, να γίνει τελικά ιδιοκτήτης του σπιτιού του. Με τον τρόπο αυτόν, όπου είναι εφικτό, µπορούµε να ανοίξουµε έναν βιώσιµο δρόµο ιδιοκατοίκησης, κυρίως για οικογένειες και νέους που, λόγω οικονοµικών ή άλλων περιορισµών, θα δυσκολεύονταν να πάρουν δάνειο από µια τράπεζα». Με τις νέες ρυθµίσεις αποσαφηνίζεται το ελάχιστο ποσοστό κοινωνικών κατοικιών (τουλάχιστον 30%), ενώ στην υφιστάµενη διάταξη αυτό βρισκόταν σε ένα εύρος 30% έως 60%, χωρίς λεπτοµερή ρύθµιση των λοιπών όρων. Ορίζεται, τέλος, το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας ως κεντρικός φορέας, ο οποίος κατά τρόπο οριζόντιο θα υλοποιήσει την κυβερνητική στεγαστική πολιτική σε σχέση µε την κοινωνική αντιπαροχή.

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά