Πριν ξεκινήσει η άνοια αλλάζει η συμπεριφορά: Στο ερευνητικό "μικροσκόπιο" του "Αιγινήτειου" νοσοκομείου της Αθήνας οι τρόποι για την πρώιμη διάγνωση της νόσου

Τρόπους για την έγκαιρη αναγνώριση των πολύ πρώιμων συμπτωμάτων της άνοιας αναζητούν οι ειδικοί επιστήμονες του πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Αθήνας “Αιγινήτειο”, καθώς η νόσος, όσο θα γερνάει ο παγκόσμιος πληθυσμός, θα λαμβάνει όλο και περισσότερο της διαστάσεις μίας πραγματικής πανδημίας.

*Διαβάστε ακόμα: "Έκρηξη" κοκίτη στην Ελλάδα: Ανεξήγητη αύξηση 4.800%

Το μόνο το οποίο θα μπορούσε να αποτρέψει την δραματική αυτή εξέλιξη είναι οι ειδικοί επιστήμονες να καταφέρουν τελικά, στη χώρα μας και διεθνώς, να προλάβουν την ίδια τη φύση.

Η λεγόμενη Ήπια Συμπεριφορική Διαταραχή (ΗΣΔ) αποτελεί ένα πολύ πιθανό προειδοποιητικό σημάδι για την άνοια, την στιγμή, μάλιστα, κατά την οποία είναι διαπιστωμένο ερευνητικά ότι δεν είναι καθόλου σπάνιο, σε αρκετούς ασθενείς τα αρχικά σημαδια της άνοιας να μην είναι η απώλεια μνήμης, αλλά οι αλλαγές στη συμπεριφορά και την εδραιωμένη προσωπικότητά τους.

Η ΗΣΔ είναι ένας σχετικά νέος όρος που περιγράφει τη εμφάνιση επίμονων αλλαγών στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα σε άτομα τρίτης ηλικίας, οι οποίες προηγούνται της νοητικής έκπτωσης.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, έως ακόμη και το 15% επί του συνόλου των ατόμων τρίτης ηλικίας, χωρίς εμφανή προβλήματα μνήμης, εμφανίζουν ΗΣΔ, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό από αυτούς θα αναπτύξει άνοια μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί, μάλιστα, ότι ο κίνδυνος για μετάπτωση σε άνοια, μεταξύ των ατόμων με ήπια νοητική διαταραχή, φτάνει στο 10% - 15% ανά έτος, με το ποσοστό αυτό να αυξάνεται στο 25% όταν συνυπάρχει ΗΣΔ.

Όπως εξηγεί στο parapolitika.gr ο καθηγητής Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Σωκράτης Παπαγεωργίου, «οι αλλαγές στη συμπεριφορά μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένη ευερεθιστότητα, ανησυχία, παρορμητικότητα, κοινωνική απόσυρση, απάθεια, έλλειψη ενσυναίσθησης ή ακόμα και έντονη καχυποψία για άτομα του περιβάλλοντός τους».

«Η ΗΣΔ δεν είναι απλώς μια φυσιολογική αλλαγή λόγω ηλικίας ή μια παροδική συναισθηματική κατάσταση. Αν ένας ηλικιωμένος που ήταν κοινωνικός και δραστήριος αρχίζει να απομονώνεται ή γίνεται πιο ευερέθιστος χωρίς προφανή λόγο, αυτό μπορεί να είναι κάτι περισσότερο από μια αλλαγή διάθεσης – μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι ενός νευροεκφυλιστικού νοσήματος», επισημαίνει ο καθηγητής.

Σημαντικές διεθνείς επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής, όπως η υιοθέτηση της σωματικής άσκησης, της μεσογειακής διατροφής και της κοινωνικής δραστηριότητας, μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νοητικής έκπτωσης.

«Αν μπορούμε να ανιχνεύσουμε την ΗΣΔ εγκαίρως, έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας για πρόληψη»

Ο Γιάννης Παπατριανταφύλλου, ψυχίατρος και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Άνοιας, προσθέτει στο parapolitika.gr ότι «αν μπορούμε να ανιχνεύσουμε την ΗΣΔ εγκαίρως, έχουμε ένα παράθυρο ευκαιρίας για πρόληψη».

Σε μία χώρα κατ’ εξοχήν νησιωτική, με πολλές απομακρυσμένες περιοχές, αλλά και με γηράσκοντα πληθυσμό, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες – μέλη της Ε.Ε., η πρώιμη διάγνωση της άνοιας θα μπορούσε να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου, τουλάχιστον να την επιβραδύνει σε ικανοποιητικό επίπεδο.

«Η αναγνώριση της ΗΣΔ αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε απομακρυσμένες περιοχές όπου οι άνθρωποι δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε νευρολόγους και ψυχιάτρους. Μέσα από εξειδικευμένα ερωτηματολόγια και αξιολόγηση εξ αποστάσεως, όπως στο «Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής» στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο της Αθήνας, οι γιατροί μπορούν να εντοπίσουν ύποπτα συμπτώματα και να καθοδηγήσουν τους ασθενείς για περαιτέρω έλεγχο», τονίζει επίσης χαρακτηριστικά ο κ. Παπαγεωργίου.

Η άνοια αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής, με εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως να επηρεάζονται κάθε χρόνο. Για χρόνια, η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ και των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων γενικότερα βασιζόταν κυρίως στη σταδιακή έκπτωση της μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών. Ωστόσο, νέες έρευνες δείχνουν ότι τα πρώτα σημάδια άνοιας μπορεί να βρίσκονται αλλού: στη συμπεριφορά και την ψυχολογία του ατόμου.

Η ήπια συμπεριφορική διαταραχή (ΗΣΔ, Mild Behavioral Impairment – MBI) είναι ένας σχετικά νέος όρος που περιγράφει τη εμφάνιση επίμονων αλλαγών στη συμπεριφορά και την προσωπικότητα σε άτομα τρίτης ηλικίας, οι οποίες προηγούνται της νοητικής έκπτωσης.

Έτσι, από την δική της πλευρά, η νευρολόγος του Αιγινήτειου πανεπιστημιακού νοσοκομείου της Αθήνας, Θάλεια Αγγελοπούλου, μας εξηγεί ότι «η ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας και του κοινού είναι καθοριστική για αναγνωρίζονται έγκαιρα αυτά τα σημάδια και να γίνεται παραπομπή για περαιτέρω έλεγχο όποτε χρειάζεται, ειδικά σε ένα μέλλον όπου οι θεραπευτικές επιλογές για την άνοια θα είναι ακόμα πιο αποτελεσματικές. Η αναγνώριση της ΗΣΔ δεν αφορά μόνο την επιστημονική κοινότητα, αλλά και τις οικογένειες των ατόμων τρίτης ηλικίας, καθώς η έγκαιρη αναζήτηση βοήθειας μπορεί να κάνει τη διαφορά στην ποιότητα ζωής των ασθενών και των φροντιστών τους».