Στο κυνήγι του σύγχρονου εγκλήματος η ΕΛΑΣ - Πώς έχει αλλάξει η εγκληματικότητα στη χώρα μας και πώς απαντούν οι Αρχές
"∆ηµιουργούµε νέα και αποτελεσµατική Αστυνοµία"
Η οργανωμένη βιομηχανία του λαθρεμπορίου, οι απατεώνες του διαδικτύου, οι αντιγραφείς φαρμάκων, οι δαιδαλώδεις διαδρομές όπλων και οι επιτυχίες που δείχνουν τον δρόμο
Τα επίπεδα οργάνωσης του εγκλήµατος και στην Ελλάδα αγγίζουν την επαγγελµατική αρτιότητα εξειδικευµένων, νόµιµων οργανισµών, θέτοντας υψηλότατες προκλήσεις στις διωκτικές Αρχές. Οι πρόσφατες επιτυχηµένες αστυνοµικές επιχειρήσεις επιβεβαίωσαν τις πολιτικές θέσεις που είχαν εκφραστεί την τελευταία πενταετία αναφορικά µε την αναβάθµιση των µέσων που διαχειρίζεται η ΕΛ.ΑΣ. στη µάχη για την καταπολέµηση του εγκλήµατος.
Η πολυπλοκότητα αυτών των υποθέσεων οδηγεί στο συµπέρασµα πως η συµβατική αστυνοµική έρευνα πολύ δύσκολα θα κάλυπτε το ευρύ φάσµα δραστηριότητας που θα έπρεπε να ανιχνευτεί για να φτάσουµε στην εξιχνίασηεξάρθρωση. Η απόσταση της θεωρίας από την πράξη έχει γίνει πλέον τεράστια και δεν είναι τυχαίο πως πλειάδα αξιωµατικών καταφεύγουν στην καλλιέργεια επιστηµοσύνης σε πολλαπλούς τοµείς, προκειµένου να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες αστυνόµευσης.
Τα «Παραπολιτικά» καταγράφουν τη νέα διάσταση στο εγχώριο οργανωµένο −κυρίως− έγκληµα, αλλά και τις απαντήσεις τόσο της ΕΛ.ΑΣ. όσο και άλλων αρµόδιων Αρχών στη µάχη για την καταπολέµηση του, εξελιγµένου πια, εγκλήµατος.
Λαθρεµπόριο καπνικών και λαθρεµπορία καυσίµων
Τα αποτελέσµατα των ερευνών των στελεχών της ∆ιεύθυνσης Αντιµετώπισης Οργανωµένου Εγκλήµατος (∆ΑΟΕ) σε δύο πρόσφατες περιπτώσεις, στην εξάρθρωση της οργάνωσης του λαθρεµπορίου καπνικών ειδών αλλά και στην αντίστοιχη περίπτωση της λαθρεµπορίας καυσίµων και των πειραγµένων αντλιών, υποδεικνύουν πως πλέον το λαθρεµπόριο δεν αποτελεί µία απλή δραστηριότητα εισαγωγής προϊόντων, αλλά πραγµατική «βιοµηχανία». ∆εν είναι διόλου τυχαίο πως στην περίπτωση των καπνικών ειδών, σε οχήµατα συµφερόντων του δολοφονηµένου «θείου Τζο» της Greek Mafi a, υπήρξαν ενδείξεις παρουσίας µηχανήµατος (για την κατασκευή τσιγάρων) αξίας 400.000 ευρώ.Αυτό άλλωστε επέτασσε και η επιβίωση απέναντι στον ανταγωνισµό, καθώς οι περίφηµοι, πρώην Σοβιετικοί οµογενείς, τσιγαράδες αποδείχθηκε πως διατηρούσαν δύο ολόκληρα εργοστάσια παραγωγής και συσκευασίας τσιγάρων σε Αττική και Βοιωτία. Αντίστοιχη είναι η υλικοτεχνική υποδοµή στο λεγόµενο λαθρεµπόριο καυσίµων, όπου αυτοσχέδια εργαστήρια νόθευσης έχουν εντοπιστεί πολλάκις το τελευταίο διάστηµα, ενώ και τα µέσα επηρεασµού της ροής καυσίµων στις αντλίες των πρατηρίων χαρακτηρίζονται ως τεχνολογικά «state of the art».
Κωδικοί OTP, λογαριασµοί e-banking, 2FA. Αν δεν γνωρίζετε τους παραπάνω σχετικά απλούς όρους, εντάσσεστε στο κοµµάτι της κοινωνίας που συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες να βρεθεί σε µια δυσάρεστη και οικονοµικά επιζήµια κατάσταση.
Κι αυτό διότι από το 2023 και έπειτα έχει διαπιστωθεί πως δραστηριοποιούνται εγκληµατικές οργανώσεις οι οποίες παίζουν τα παραπάνω στα… δάχτυλα. Και µάλιστα κάποιες εξ αυτών αποτελούνται από ανθρώπους που βρίσκονται σε ένα ιδιόµορφο κοινωνικό περιθώριο. Οι απάτες με τη μέθοδο του phishing, αλλά και την προφορική πειθώ, έχουν αδειάσει εκατοντάδες τραπεζικούς λογαριασμούς, τροφοδοτώντας την πολυτελή ζωή των αρχηγικών μελών των οργανώσεων. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πως τα αποκαλούμενα διεθνώς OCGs (Organized Criminal Groups) χαρακτηρίζονται πλέον ως polycriminal groups, οργανώσεις δηλαδή που καταπιάνονται με παραπάνω της μίας εγκληματικής δραστηριότητας.
Είναι χαρακτηριστικό, δε, πως είναι αξιοθαύμαστη η διαδικασία που ακολουθείται για τη νομιμοποίηση των παράνομων εσόδων, δημιουργώντας πολυδαίδαλα σχήματα με εταιρείες-κελύφη, καθιστώντας ακόμα δυσκολότερη την έρευνα και το περίφημο «follow the money», που θα «δέσει» και τη σχετική δικογραφία ενώπιον των δικαστικών Αρχών. Αντίστοιχες… δεξιότητες παρουσιάζουν και άλλου είδους οργανώσεις, όπως αυτές που επικεντρώνονται αυστηρά στο οικονομικό έγκλημα, μέσω των εικονικών αγορών, της μετακύλησης του ΦΠΑ κ.ά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το έγκλημα αποκτά διεθνικά χαρακτηριστικά, καθώς οι «κούφιες» εταιρείες εδρεύουν και στο εξωτερικό, προκαλώντας επιπρόσθετες ζημίες από απώλειες τελωνειακών δασμών. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι οργανώσεις εκμεταλλεύονται άλλοτε την ανέχεια πολιτών, άλλοτε «μικροπαραβατικούς» ή άλλοτε «βάζοντας χέρι» σε μέχρι πρότινος «υγιείς» τραπεζικούς λογαριασμούς, δημιουργώντας money mules, μεταφέρουν από λογαριασμό σε λογαριασμό παράνομα κέρδη.
Αντιγραφή ευπώλητων φαρμάκων και σκευασμάτων
Ως αναδυόμενη εμφανίζεται η δραστηριότητα αντιγραφής ευπώλητων φαρμάκων και σκευασμάτων - και σε αυτή την περίπτωση απαιτείται υψηλότατη τεχνογνωσία. Μέσα στο 2024 η μέχρι πρότινος και τρόπον τινά «αυτοκέφαλη» ΔΟΑ (Διεύθυνση Οικονομικής Αστυνομίας), μέχρι την ένταξή της στην υπερυπηρεσία της ΔΑΟΕ, έπεσε πάνω σε μία τέτοια περίπτωση, όπου ολόκληρα, τελευταίας τεχνολογίας, εργαστήρια είχαν δημιουργηθεί σε υπόγεια πολυτελών οικιών στα νότια προάστια των Αθηνών.Πέρα από το λεγόμενο «θαυματουργό» μπλε χάπι, για το οποίο έγινε πολύς ντόρος τις προηγούμενες δεκαετίες, πλέον μπαίνουν στο «μάτι» των παραχαρακτών τα ιδιαίτερα ακριβά σκευάσματα των βαριών ασθενειών, απολαμβάνοντας μάλιστα μεγάλο περιθώριο κέρδους, ενώ αντιστοίχως αυξάνεται η θνησιμότητα ασθενών σε περιπτώσεις σοβαρών, αλλά ιάσιμων ασθενειών. Και σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούνται τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμοί, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να αντιγράψουν, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, τα ιδιαίτερα υδατογραφήματα των συσκευασιών, παραπλανώντας το κοινό και τις ελεγκτικές Αρχές.
Παράλληλα, όμως, αξιοποιείται και η τεχνολογία Α.Ι. (Τεχνητή Νοημοσύνη) και τα λεγόμενα deep fakes, με τη βοήθεια των οποίων δημιουργούνται βίντεο με πρόσωπα διασήμων, γιατρών και επιστημόνων, που παροτρύνουν το κοινό μέσω του Διαδικτύου να αγοράσει φάρμακα και λοιπά ψευδεπίγραφα σκευάσματα. Οι νέες τεχνολογίες πάντως έχουν χαρίσει τις τελευταίες δύο δεκαετίες αρκετές και ασφαλείς επιλογές επικοινωνίας μεταξύ των μελών εγκληματικών οργανώσεων. Ακόμα κι αν οι διεθνείς διωκτικές Αρχές κατάφεραν να «σπάσουν» το περίφημο Sky ECC, που λειτουργούσε αποκλειστικά με «κρυπτοτηλέφωνα», πιο συμβατικές πλατφόρμες, όπως το Signal και το Telegram, έχουν αναφερθεί ως μέσα επικοινωνίας μελών τέτοιων οργανώσεων.
Ανάμεσα στις αλλαγές που παρατηρούνται στην εγκληματική δραστηριότητα είναι η ανάπτυξη του εμπορίου όπλων τα τελευταία χρόνια. Δεν είναι διόλου τυχαίο πως τα τελευταία οκτώ χρόνια έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί οι βεβαιώσεις παραβάσεων του νόμου περί όπλων.
Αν και τη μερίδα του λέοντος σε αυτή την περίπτωση αποτελεί η παράνομη κατοχή κυνηγετικού οπλισμού (εκτιμάται πως κυκλοφορούν σχεδόν 1 εκατομμύριο αδήλωτες καραμπίνες εντός της ελληνικής επικράτειας), τους τελευταίους μήνες ξεχωρίζει η εισαγωγή εκατοντάδων 9αριών πιστολιών από χώρες της Βαλκανικής, αλλά και την Τουρκία. Με αυτόν τον τρόπο εξοπλίζονται κατά κόρον εγκληματικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της «νύχτας», αλλά και οργανώσεις με καταβολές από το εξωτερικό, που έχουν βρει πεδίον δόξης λαμπρόν σε κρίσιμα κομμάτια της εγκληματικής «πίτας».
Σε σχετική ύφεση παρουσιάζεται το εμπόριο ναρκωτικών στην Ελλάδα, ιδίως μετά τις απανωτές κατασχέσεις από την αρμόδια Δίωξη, την ΑΑΔΕ και το Λιμενικό. Ωστόσο, αυτό που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι πως η χώρα μας δεν αποτελεί πόλο έλξης ως αγορά, αλλά την πλέον καθοριστική «γέφυρα» τροφοδότησης μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών προς την Ευρώπη και την Ασία.
Οταν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας δόθηκε ένα γερό χτύπημα στο διεθνές εμπόριο, καθώς ουσιαστικά τέθηκαν εκτός παιχνιδιού κρίσιμα λιμάνια -του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Γερμανίας-, οι εισαγωγές από τη Λατινική Αμερική επικεντρώθηκαν στα ελληνικά λιμάνια, προκειμένου να καλυφθούν οι «ανάγκες» της Ευρώπης.
Αγώνας δρόμου για ενίσχυση των μέσων που αξιοποιεί η ΕΛ.ΑΣ
Μπροστά σε όλες αυτές τις νέες προκλήσεις, ιδίως τα τελευταία χρόνια, η πολιτική ηγεσία δίνει αγώνα δρόμου προκειμένου να ενισχύσει τα μέσα που αξιοποιεί η ΕΛ.ΑΣ. Η σύμπτυξη των δυνατών χαρτιών της Ασφάλειας κάτω από την ενιαία «ομπρέλα» της ΔΑΟΕ είναι η πρώτη χειροπιαστή απάντηση απέναντι σε αυτές τις προκλήσεις. Η κοινή διαχείριση πληροφοριών, όμως, δεν είναι η μοναδική απάντηση της ΕΛ.ΑΣ., η οποία ιδίως τα τελευταία πέντε χρόνια πασχίζει να δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς επικοινωνίας και συνεργασίας με τις διεθνείς διωκτικές Αρχές και τους αντίστοιχους δικαστικούς μηχανισμούς, αλλά και να αναπτύξει διπλωματικούς δεσμούς με τις Αρχές των χωρών της Ευρώπης και της ευρύτερης «γειτονιάς».Το προηγούμενο διάστημα, άλλωστε, αξιωματικοί από όλες τις βαθμίδες της ιεραρχίας πραγματοποίησαν ταξίδια με σκοπό την αστυνομική επιμόρφωσή τους αλλά και την ανάπτυξη σχέσεων με αξιωματικούς ξένων υπηρεσιών. Παράλληλα με τα παραπάνω, η καταφυγή στο profiling, τον κλάδο της ψυχολογικής ανάλυσης, παίζει πλέον καθοριστικό ρόλο στην εξιχνίαση πάσης φύσεως εγκλημάτων. Πέραν των παραπάνω, όμως, γίνονται μεγάλες προσπάθειες για την ανάπτυξη του τεχνολογικού εξοπλισμού της ΕΛ.ΑΣ., με την αγορά και εκπαίδευση πάνω σε σύνθετες εφαρμογές.
Επίσης, γίνονται αντίστοιχες προσπάθειες να ξεπεραστούν τα προβλήματα για την ανάπτυξη δικτύου παρακολούθησης, την τοποθέτηση δηλαδή καμερών και την ανάπτυξη αντίστοιχων επιχειρησιακών κέντρων. Ιδίως στην τελευταία περίπτωση υπάρχουν αναφορές περί αγαστής συνεργασίας για τη δημιουργία νομοθετικού πλαισίου με την Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ).
Μιχάλης Χρυσοχοΐδης:«∆ηµιουργούµε µια νέα και αποτελεσµατική Αστυνοµία»
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη και βουλευτής του Β2 ∆υτικού Τοµέα Αθηνών µε τη Ν.∆., Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, µε δήλωσή του στα «Π» ανέλυσε όλα τα βήµατα που κάνει η Ελληνική Αστυνοµία προκειµένου να αντιµετωπίσει τους εγκληµατίες της νέας εποχής και τις µεθόδους τους: «Η διαρκής αναβάθµιση της δηµόσιας ασφάλειας και η προστασία του κοινωνικού συνόλου αποτελoύν βασική µας προτεραιότητα. Το έγκληµα εξελίσσεται, αξιοποιεί τις νέες τεχνολογίες, διεισδύει στην οικονοµία και διαµορφώνει νέες απειλές µε τρόπους που απαιτούν από εµάς να κινηθούµε δυναµικά, να προσαρµοστούµε και να καινοτοµήσουµε.
Η Πολιτεία δεν µένει αδρανής. Με σχέδιο, όραµα και αποφασιστικότητα προχωρούµε στη συνολική αναδιοργάνωση της Ελληνικής Αστυνοµίας, θωρακίζοντας τη χώρα απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις. Το οργανωµένο έγκληµα, η παράνοµη διακίνηση αγαθών, το οικονοµικό έγκληµα και η ψηφιακή εγκληµατικότητα, ακόµα και όταν αφορά ανηλίκους, και φαινόµενα ενδοοικογενειακής ή/και οπαδικής βίας απειλούν όχι µόνο την οικονοµική σταθερότητα, αλλά και την ίδια την κοινωνική συνοχή. Οι εγκληµατικές οµάδες εκµεταλλεύονται τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Για παράδειγµα, αξιοποιούν σύγχρονα δίκτυα για ξέπλυµα “µαύρου” χρήµατος, δηµιουργούν εικονικές εταιρείες, διοχετεύουν παράνοµα προϊόντα στην αγορά και επιβαρύνουν την εθνική οικονοµία.
Η απάντησή µας είναι σαφής: διαµορφώνουµε µια νέα, σύγχρονη, αποτελεσµατική Αστυνοµία, ικανή να αντιµετωπίσει αυτές τις προκλήσεις. Η Ελληνική Αστυνοµία εισέρχεται σε µια νέα εποχή. Από την πρώτη µέρα προχωρήσαµε στην αναδιοργάνωση των υπηρεσιών της, στον εκσυγχρονισµό των δοµών της και στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων της Τεχνητής Νοηµοσύνης.
Επιπλέον, στο πλαίσιο αυτό, αναβαθµίζουµε τα πληροφοριακά συστήµατα της ΕΛ.ΑΣ. και ενισχύουµε τις υπηρεσίες ανάλυσης δεδοµένων, ώστε να προλαµβάνουµε και να αποτρέπουµε το έγκληµα. Παράλληλα, προχωρούµε σε στοχευµένες θεσµικές παρεµβάσεις και ενισχύουµε τη διαφάνεια, καθιστώντας την Αστυνοµία πιο αξιόπιστη, πιο αποτελεσµατική και πιο κοντά στον πολίτη. Η ασφάλεια δεν είναι απλώς µια υπηρεσία του κράτους προς τους πολίτες – είναι θεµελιώδης προϋπόθεση για την κοινωνική και οικονοµική πρόοδο. Με στρατηγικό σχεδιασµό και πολιτική βούληση, διαµορφώνουµε µια Αστυνοµία που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σήµερα, βρίσκεται κοντά στον πολίτη, είναι πιο αποτελεσµατική και έτοιµη να προστατεύσει τη χώρα από τις προκλήσεις του αύριο και να εγγυηθεί ένα ασφαλές µέλλον για όλους».
*Δημοσιεύτηκε στα «Παραπολιτικά»
