Το πεδίο των εξαρτήσεων έχει υποστεί σηµαντικές µεταβολές στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας τις παγκόσµιες τάσεις, µε το προφίλ του εξαρτηµένου ατόµου να έχει µεταβληθεί αρκετά συγκριτικά µε το παρελθόν και να καθιστά επιτακτική την ανάγκη για νέες στρατηγικές πρόληψης και θεραπείας, προκειµένου να ανταποκριθούµε στις σύγχρονες προκλήσεις.

*Διαβάστε ακόμα: Βόλος: Ξεσπά η μητέρα αθλήτριας που κατήγγειλε σεξουαλική επίθεση από 60χρονο στο γυμναστήριο - "Είναι επικίνδυνος"


Αθανάσιος Θεοχάρης: 162% αύξηση στις αναφορές χρήσης κοκαΐνης και άλλων διεγερτικών ουσιών σε σχέση µε 10 χρόνια πριν

Όπως αναφέρει ο Αθανάσιος Θεοχάρης, εθνικός συντονιστής για την Αντιµετώπιση των Εξαρτήσεων και πρόεδρος του ∆.Σ. του Εθνικού Οργανισµού Πρόληψης και Αντιµετώπισης των Εξαρτήσεων (ΕΟΠΑΕ), µιλώντας στα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ», «το 2021 οι αναφορές για χρήση κοκαΐνης και άλλων διεγερτικών ουσιών ήταν αυξηµένες κατά 69% σε σχέση µε µία πενταετία πριν και κατά 162% συγκριτικά µε µία δεκαετία πριν. Επίσης, µεγάλη αυξητική τάση παρατηρείται στη χρήση κάνναβης στη χώρα µας, ιδιαίτερα µεταξύ των εφήβων, αλλά και της κρυσταλλικής µεθαµφεταµίνης. Η συγκεκριµένη ουσία, που ονοµάζεται shisha από τα ίδια τα εξαρτηµένα άτοµα, είναι διαδεδοµένη εξαιτίας του χαµηλού κόστους της και είναι πολύ επικίνδυνη για την ανθρώπινη ζωή. Αντίθετα, σηµάδια πτωτικής πορείας παρατηρούνται στη χρήση οπιούχων, όπως είναι η ηρωίνη και η µορφίνη, παρότι εξακολουθούν να αποτελούν τις κύριες ουσίες χρήσης».


Σημαντική η αύξηση και στις νόμιμες εξαρτήσεις

Σηµαντική, σύµφωνα µε τον κ. Θεοχάρη, είναι η αύξηση και στις νόµιµες εξαρτήσεις, όπως είναι το αλκοόλ, που είναι ευκολότερα προσβάσιµες, γεγονός που τις καθιστά δυνητικά ακόµα πιο επικίνδυνες. Συγκεκριµένα, «το 2022, ο συνολικός αριθµός των ατόµων που εισήλθαν σε θεραπεία για το αλκοόλ παρουσίασε αύξηση περίπου κατά 25% συγκριτικά µε το 2020. Μάλιστα, εµφανίζεται ιδιαίτερα ως ουσία χρήσης στις νεαρές ηλικίες, µε το 92,5% των εφήβων να δηλώνουν ότι έχουν καταναλώσει αλκοόλ τουλάχιστον µία φορά στη ζωή τους. Σχετικά µε την εξάρτηση από τα τυχερά παίγνια, η Επιτροπή Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνί ων δηλώνει πως παίχτηκαν 36 δισ. ευρώ το 2023, εµφανίζοντας αύξηση της τάξεως του 23% σε σχέση µόλις µε το 2022, όταν το ποσοστό ήταν ήδη αυξηµένο συγκριτικά µε τα προηγούµενα έτη. Τέλος, µία µορφή εξαρτητικής συµπεριφοράς που εµφανίζει εκτόξευση στη χώρα µας, ιδιαίτερα µεταξύ εφήβων και νέων και κυρίως µετά την έλευση της πανδηµίας του κορονοϊού, είναι η χρήση του ∆ιαδικτύου και συγκεκριµένα των µέσων κοινωνικών δικτύων και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών».


Χριστίνα Μπογιατζή: Είναι εύκολο για έναν νέο να "µουδιάσει" τον εαυτό του µέσα από τη χρήση αλκοόλ, ουσιών ή και το ∆ιαδίκτυο

Πού µπορεί να οφείλεται η αύξηση των εξαρτηµένων ατόµων; Μιλώντας στα «Π», η ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος και λογοπαθολόγος, δρ Χριστίνα Μπογιατζή, επισηµαίνει πως «η ανοδική τάση στις εξαρτήσεις σηµατοδοτεί εποχή εθιστικών συµπεριφορών µέσα από συναισθηµατικά “µουδιάσµατα”. Το συναισθηµατικό “µούδιασµα” ενός ανθρώπου είναι κυρίως η άρνησή του να βιώσει οτιδήποτε οδυνηρό. Και παρόλο που αυτή η συµπεριφορά είναι φαινοµενικά υγιής ως άµεση άµυνα, κυοφορεί κινδύνους για αποσυνδετική συ µπεριφορά στο µέλλον. Ένας άνθρωπος µε ροπή προς την απόσυρση από το πραγµατικό του συναίσθηµα, ήτοι από το προ ηγηθέν βίωµα που το προκάλεσε, ενδεχοµένως είναι αυτός που έχει τη µεγαλύτερη πιθανότητα να προβεί σε εξαρτητικές συµπεριφορές, που συνήθως µοιάζουν αυτοκαταστροφικές και δυσοίωνες. Συνεπώς, η αύξηση µπορεί να οφείλεται στην άρνησή µας να δούµε κατάµατα τον εαυτό µας σε ένα πλαίσιο ψυχοθεραπείας από κάποιο ψυχοτραυµατικό παρελθόν».

Όσον αφορά τους εφήβους που καταφεύγουν στις εξαρτήσεις, η κ. Μπογιατζή µάς λέει πως «µπαίνουν πιο εύκολα στον κόσµο των εξαρτήσεων, επειδή η ανάγκη τους να βιώσουν και να αναπαραγάγουν έναν ιδεατό εαυτό είναι ολοένα και µεγαλύτερη. Προσπαθούν, δηλαδή, να φανούν εξιδανικευµένοι µέσα από εικονικές πραγµατικότητες, όπως αυτή ενός τέλειου ανθρώπου, που παραµένει “ατσαλάκωτος” και χαίρει της απόλυτης προσοχής, πράγµα που είναι αφύσικο και άπιαστο. Άλλωστε, εκ φύσεως οι νέοι έχουν µεγαλύτερη απόσταση από το αληθινό και το σχετικά κοπιαστικό, ενώ προσεγγίζουν µε µεγαλύτερη ευκολία το φαντασιακό, το αδιανοητο, αλλά και το επικίνδυνο. Έτσι, λοιπόν, µέσα από την αυτοεξιδανίκευση έρχεται η απότοµη αποµυθοποίηση, αλλά και ο θυµός προς έναν εαυτό που τελικά δεν τελεί υπό τη συνθήκη της τελειοθηρίας. Με λίγα λόγια, η εθιστική συµπεριφορά είναι συχνά η απάντηση του ατόµου προκειµένου να αντέξει τους εσωτερικούς κραδασµούς ενός πληγωµένου εγώ, που δεν µπορεί να ικανοποιήσει τις αδηφάγες επιθυµίες της ψευδούς εικόνας του. Εποµένως, είναι πλέον πολύ εύκολο για έναν νέο να “µουδιάσει” τον εαυτό του µέσα από τη χρήση αλκοόλ, ουσιών ή και µέσα από την εξάρτησή του από το ∆ιαδίκτυο, αν αυτός δεν οικοδοµείται σωστά».

Το πιο λυπηρό της υπόθεσης είναι πως, σύµφωνα µε τον κ. Θεοχάρη, «το στίγµα απέναντι στα εξαρτηµένα άτοµα υπάρχει ακόµη, ιδιαίτερα στην ελληνική κοινωνία. Και παρότι το πρόβληµα χτυπά την πόρτα πολλών οικογενειών, είτε αποσιωπάται είτε παραβλέπεται είτε υποτιµάται και µε αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται µια συµπεριφορά κάθε άλλο παρά υποστηρικτική για τον εξαρτηµένο, που συνεχίζει να κρύβει το πρόβληµα και να µην αναζητεί την απαραίτητη θεραπεία. Η εξάρτηση, που αποτελεί µια πολυπαραγοντική, χρόνια, υποτροπιάζουσα νόσο, πρέπει να αντιµετωπίζεται εξατοµικευµένα και µε βάση τις ανάγκες του κάθε εξαρτηµένου ατόµου. Ο ΕΟΠΑΕ προσφέρει το κατάλληλο θεραπευτικό πλαίσιο για την ολιστική αντιµετώπιση της εκάστοτε εξάρτησης, προσαρµοσµένο στις ανάγκες του κάθε ωφελουµένου, για το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσµα, µε στόχο τη διατήρησή του σε βάθος χρόνου. Συµπερασµατικά, αυτό που χρειάζεται να κάνει ένα άτοµο που αντιµετωπίζει την εξάρτησή του είναι, πρώτον, να συνειδητοποιήσει ότι δεν είναι µόνο του και, δεύτερον, να αναζητήσει την κατάλληλη βοήθεια».

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» στις 29/03/2025