Η απόφαση της κυβέρνησης στις 26 Μαρτίου να ανοίξει την πόρτα εισόδου των δυνητικών κοιτασµάτων του Νότιου Κρητικού Πελάγους στη Chevron αποτελεί ένα θετικό ορόσηµο για το εθνικό πρόγραµµα εξερεύνησης και παραγωγής υδρογονανθράκων, που αποτελεί διαχρονική επιδίωξη των ελληνικών κυβερνήσεων – µε διαφορετικό προφανώς βαθµό έντασης ενδιαφέροντος– µετά το 2011.

Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε µε τον Νόµο «Μανιάτη» 4001/2011, όταν και οριοθετήθηκαν µονοµερώς τα µέγιστα εξωτερικά όρια της ελλαδικής υφαλοκρηπίδας στον περιοχή έναντι της Λιβύης ως συµπίπτοντα µε τη µελλοντική ΑΟΖ µας (Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη). Το 2012 διενεργήθηκαν για πρώτη φορά εκτενή σεισµογραφικά δεδοµένα σε όλη τη θαλάσσια έκταση του Νότιου Κρητικού, όπως θα πρέπει να αποκαλείται η θαλάσσια περιοχή έναντι της Λιβύης µετά το παράνοµο µνηµόνιο οριοθέτησης που υπέγραψε η κυβέρνηση της Τρίπολης µε την Τουρκία τον Νοέµβριο του 2019.

Το 2014, επί υπουργίας Μανιάτη και πρωθυπουργίας Αντώνη Σαµαρά, προκηρύχθηκε, µε βάση την επεξεργασία των ανωτέρω δεδοµένων και ο πρώτος γύρος παραχωρήσεων, ο πρώτος µετά τα µέσα της δεκαετίας του 1990, ενώ το 2017 εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από την ExxonMobil και την Total για το νοτιοδυτικό τµήµα των θαλασσοτεµαχίων του Νότιου Κρητικού και ακόµα µία µεγάλη έκταση νότια της Πελοποννήσου.

Οι συµβάσεις αυτές, αν και υπογράφηκαν επί υπουργίας Σταθάκη το 2019, τελικά επικυρώθηκαν από το Κοινοβούλιο επί υπουργίας Χατζηδάκη τον Οκτώβριο του 2019. Η εµπλοκή της Chevron αποτελεί απότοκο της επιτάχυνσης των ερευνών στο Ιόνιο και το Νότιο Κρητικό που αποφάσισε ο πρωθυπουργός τον Απρίλιο του 2022. Συνεπεία αυτής της απόφασης εκτελέσθηκαν στις ζώνες παραχώρησης της Exxon αλλά και στα θαλασσοτεµάχια του Ιονίου από τη Hellenic Energy και την Energean οι εκτενέστερες αποκλειστικές σεισµογραφικές έρευνες που έχουν γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Η παρουσία της Exxon, αλλά και η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προασπίσει τα κυριαρχικά µας δικαιώµατα στη συγκεκριµένη περιοχή, παρά τους φόβους πολλών για λιβυκή ή τουρκολιβυκή αντίδραση το 2022, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον της Chevron, ενώ η παρουσία και µόνο της Exxon λειτούργησε -µέσα στο γενικότερο πλαίσιο της ενεργειακής στρατηγικής του Τραµπ- ως ανασταλτικός παράγοντας τυχόν λιβυοτουρκικών διεκδικήσεων, κάτι που φάνηκε την προηγούµενη εβδοµάδα, όταν η κυβέρνηση της Τρίπολης δηµοσίευσε χάρτη θαλάσσιων παραχωρήσεων για εξερεύνηση υδρογονανθράκων που σέβονται την παραχωρηθείσα στην Exxon περιοχή από την Ελλάδα.

Η Αθήνα άδραξε αυτή την ευκαιρία και µέσα από την έναρξη της διαδικασίας παραχώρησης προς τη Chevron στο Νότιο Κρητικό επιδιώκει να δηµιουργήσει ένα ολοκληρωτικό γεωπολιτικό τετελεσµένο νοµιµότητας υπέρ των κυριαρχικών µας δικαιωµάτων. Οταν οι πολιτικές συνθήκες στη Λιβύη το επιτρέψουν, η Αθήνα θα µπει στην όποια διαπραγµάτευση για τη συµφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας-Λιβύης από πλεονεκτική θέση.

* Καθηγητής Γεωπολιτικής & Ενεργειακής Πολιτικής Πανεπιστηµίου Λευκωσίας