Σε εφαρµογή τέθηκε το µέτρο καθαρισµού των οικοπέδων για το 2025, µε τους ιδιοκτήτες να υποχρεώνονται στην ολοκλήρωση της διαδικασίας έως τις 30 Απριλίου, υποβάλλοντας ηλεκτρονικά τη σχετική αίτηση (gov.gr), και τους δήµους να αναλαµβάνουν την αποµάκρυνση της ξερής βλάστησης από τα εγκαταλελειµµένα οικόπεδα. Οι περσινές καταστροφές στην Πεντέλη, στο Χαλάνδρι, στα Βριλήσσια και σε πολλά σηµεία της βόρειας πλευράς της Αττικής από την πυρκαγιά που ξέσπασε στον Βαρνάβα το µεσηµέρι της 11ης Αυγούστου και σε λίγες ώρες έφτασε µέσα στους δήµους δεν επιτρέπουν κανέναν εφησυχασµό. Η εξάπλωσή της οφειλόταν κυρίως στα πολλά ακαθάριστα χωράφια, στις δασώδεις εκτάσεις και στα γεµάτα σκουπίδια και ξερόκλαδα οικόπεδα και ρέµατα, παρότι άπαντες αντιλαµβάνονταν ότι διέτρεχαν άµεσο κίνδυνο λόγω των αυθαίρετων κατασκευών. Επίσης, φέτος ξεσπούν από νωρίς πυρκαγιές και γι’ αυτόν τον λόγο εφαρµόστηκε για λίγες ηµέρες τον Μάρτιο η απαγόρευση υπαίθριας καύσης ξυλείας.

Αναλυτικότερα, η µη δήλωση καθαρισµού επιφέρει πρόστιµο 1.000 ευρώ, ενώ σε περίπτωση ψευδούς δήλωσης προβλέπεται φυλάκιση έως δύο έτη και πρόστιµο έως 54.000 ευρώ. Οι υποχρεωµένοι σε καθαρισµό περιλαµβάνουν ιδιοκτήτες και µισθωτές αδόµητων οικοπέδων σε ρυµοτοµηµένες περιοχές, οικισµούς, καθώς και εκτάσεις εντός 100 µέτρων από αυτές, ενώ εξαιρούνται διαµορφωµένοι, συντηρηµένοι κήποι και φυτευµένες επιφάνειες ακάλυπτων χώρων κτιρίων και πολυκατοικιών. Η δε συντήρηση του οικοπέδου πρέπει να διαρκεί καθ’ όλη την αντιπυρική περίοδο (1η Μαΐου - 31 Οκτωβρίου). Ο καθαρισµός περιλαµβάνει αποµάκρυνση ξερών δέντρων, κλαδιών και εύφλεκτων υλικών, καθώς και ασφαλή µεταφορά υπολειµµάτων.

Καθαρισμός οικοπέδων: Τι προβλέπει η διάταξη

Σύµφωνα µε την Πυροσβεστική ∆ιάταξη (αρ. 20/2024), οι ιδιοκτήτες, νοµείς, επικαρπωτές, µισθωτές και υποµισθωτές των οικοπεδικών και λοιπών ακάλυπτων χώρων που βρίσκονται εντός εγκεκριµένων ρυµοτοµικών σχεδίων και οικισµών και σε απόσταση µέχρι 100 µέτρων από τα όριά τους υποχρεούνται να προβαίνουν σε καθαρισµό των ανωτέρω. Οι υπόχρεοι σε υποβολή υπεύθυνης δήλωσης, όπως αυτοί καθορίζονται, οφείλουν µέχρι την 30ή Απριλίου κάθε έτους να προβαίνουν στην υποβολή αυτής στο Εθνικό Μητρώο Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας του Αρθρου 53Α του Ν. 4662/2020 (Α’ 27), µέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρµας του υπουργείου Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ως προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεων πυροπροστασίας των ιδιοκτησιών τους. Από τον Μάιο του 2024 έχει αναρτηθεί η ψηφιακή πλατφόρµα δήλωσης καθαρισµού οικοπέδων ως µέτρο πρόληψης και αποτροπής πρόκλησης πυρκαγιών. Πρόκειται για την ψηφιακή πλατφόρµα που δηµιούργησαν το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας και τα υπουργεία Εσωτερικών και Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης. Σε αυτήν οι πολίτες θα πρέπει να συµπληρώσουν τα στοιχεία που αφορούν την καθαριότητα των οικοπέδων τους.

Έξι δράσεις

Ο απαιτούµενος καθαρισµός περιλαµβάνει:
1) Υλοτοµία και αποµάκρυνση των ξερών και σπασµένων δέντρων και κλαδιών, ιδιαίτερα όσων βρίσκονται σε άµεση επαφή µε κτίσµα.
2) Αποµάκρυνση της καύσιµης φυτικής ύλης που βρίσκεται στην επιφάνεια του εδάφους, όπως, ενδεικτικά, το φυλλόστρωµα, τα ξερά χόρτα και τα κατακείµενα ξερά κλαδιά.
3) Αποκλάδωση της βάσης της κόµης των δέντρων και αύξηση του ύψους έναρξής της από την επιφάνεια του εδάφους, ανάλογα µε την ηλικία και το είδος του δέντρου.
4) Αραίωση της θαµνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.
5) Αποµάκρυνση εγκαταλελειµµένων καυστών, αναφλέξιµων, εκρήξιµων ή εύφλεκτων υλικών, αντικειµένων και απορριµµάτων.
6) Ασφαλή συλλογή και µεταφορά όλων των υπολειµµάτων καθαρισµού.

Τα στοιχεία

Βάσει των διαθέσιµων στοιχείων του 2024 που παρουσιάστηκαν από τον υπουργό Ψηφιακής ∆ιακυβέρνησης, ∆ηµήτρη Παπαστεργίου, µε αφορµή την καταστροφή της Πεντέλης, στις περιοχές όπου έγιναν πολυάριθµες και χωρικά πυκνές δηλώσεις καθαρισµού η φωτιά στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προχώρησε, ενώ εκεί όπου δεν έγιναν δηλώσεις εξαπλώθηκε πιο µαζικά. Χαρακτηριστικό παράδειγµα ήταν ο οικισµός της ∆ιώνης στον ∆ήµο Ραφήνας-Πικερµίου, όπως αναφέρθηκε στην παρουσίαση, καθώς στη συγκεκριµένη περιοχή έγιναν µαζικοί καθαρισµοί οικοπέδων, δηλαδή είχαν γίνει 300 δηλώσεις καθαρισµού, και, ενώ η πυρκαγιά διέσχισε µέρος του οικισµού, δεν υπήρξαν σηµαντικές ζηµιές σε κατοικίες. Η πλατφόρµα για τις δηλώσεις λειτούργησε και ως εργαλείο για τη συλλογή δεδοµένων για
το αστικό και περιαστικό κοµµάτι της πυρκαγιάς. Πιο συγκεκριµένα, πραγµατοποιήθηκε ανάλυση των δεδοµένων και αντιπαραβολή µε τις 83.000 δηλώσεις καθαρισµού οικοπέδων στις πυρόπληκτες περιοχές των ∆ήµων Βριλησσίων, ∆ιονύσου, Μαραθώνα, Μεγαρέων, Παλλήνης, Πεντέλης, ΡαφήναςΠικερµίου, Χαλανδρίου και Ωρωπού. ∆ιαπιστώθηκε ότι όπου δεν έγιναν καθαρισµοί υπήρχαν αρκετές περιπτώσεις που καταγράφηκαν στις αυτοψίες καµένες, ακατάλληλες και προσωρινά ακατάλληλες προς χρήση κατοικίες. Συγκεκριµένα, από τις 146 κατοικίες που χαρακτηρίστηκαν ακατάλληλες προς χρήση και κατεδαφιστέες («κόκκινες») και προσωρινά ακατάλληλες προς χρήση («κίτρινες»), το 80% δεν είχε δήλωση καθαρισµού των οικοπέδων.

*Δημοσιεύτηκε στα «Παραπολιτικα»