Σοκαρισμένη είναι η ελληνική κοινωνία από τις εικόνες μετά το τραγικό τροχαίο στα διόδια Πολυμύλου τη Μεγάλη Τρίτη, ένα σκηνικό τρόμου και καταστροφής που ξεδιπλώθηκε μέσα στην ομίχλη και τους καπνούς από τα φλεγόμενα οχήματα. Το κουβούκλιο των διοδίων διαλυμένο. Το έδαφος σπαρμένο με συντρίμμια και σιωπή. Και η Εγνατία Οδός, στο υψόμετρο των 700 μέτρων ανάμεσα στα Βέρμιο και τα βάθη της Βόρειας Ελλάδας, προσέθεσε άλλη μία τραγωδία στο βαρύ της ιστορικό.
Ένα από τα πιο τραγικά δυστυχήματα των τελευταίων ετών εκτυλίχθηκε με θύματα ένα ηλικιωμένο ζευγάρι Ελλήνων της διασποράς, που ταξίδεψαν στην πατρίδα για να γιορτάσουν το Πάσχα. Ένα φορτηγό που οδηγούσε 38χρονος Ουκρανός, μπήκε με ταχύτητα στη λωρίδα e-pass και παρέσυρε δύο προπορευόμενα Ι.Χ., προκαλώντας μία φονική αλυσιδωτή σύγκρουση. Το αυτοκίνητο των άτυχων ηλικιωμένων τυλίχθηκε στις φλόγες και οι επιβάτες κάηκαν ζωντανοί.
Εγνατία Οδός: Τα αίτια των διαδοχικών τραγωδιών
Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που η Εγνατία Οδός φιλοξενεί σκηνές απόλυτης φρίκης. Το δυστύχημα αυτό έρχεται να προστεθεί σε μία μακριά λίστα πολύνεκρων τροχαίων που έχουν καταγραφεί στον αυτοκινητόδρομο. Κακές καιρικές συνθήκες, υψηλές ταχύτητες, κόπωση, και κυρίως η ανθρώπινη αμέλεια, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.
O μηχανολόγος – μηχανικός και πραγματογνώμονας Λάμπρος Γκλαβόπουλος επισημαίνει μιλώντας στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ότι στις περισσότερες καραμπόλες, δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία. «Η απόσταση ασφαλείας, η ταχύτητα, η κατάσταση του οδοστρώματος και η ορατότητα αποτελούν κρίσιμους παράγοντες που, όταν αγνοούνται, οδηγούν στην τραγωδία. Ο οδηγός του φορτηγού πιθανότατα δεν αντέδρασε όπως έπρεπε, είτε λόγω έλλειψης προσοχής είτε λόγω υπερβολικής ταχύτητας», σημειώνει χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος υπογραμμίζει ότι τα τροχαία δεν μπορούν να αποτραπούν μόνο με σήμανση. Απαιτούνται τεχνολογικές παρεμβάσεις όπως αισθητήρες και «έξυπνα» φανάρια που προσαρμόζουν την κυκλοφορία σε πραγματικό χρόνο, ειδικά σε ορεινές περιοχές όπου η ομίχλη είναι συχνή.
Εγνατία: Από την καραμπόλα του 2014 ως σήμερα
Η νέα αυτή τραγωδία ξυπνά μνήμες από το δυστύχημα του 2014 στην περιοχή της Βέροιας, όταν νταλίκα με ταχύτητα καρφώθηκε σε ουρά ακινητοποιημένων οχημάτων, προκαλώντας τον θάνατο έξι ανθρώπων. Η αιτία; Κακή σήμανση και πιθανή βλάβη στα φρένα. Ο οδηγός καταδικάστηκε, αλλά η ζημιά είχε ήδη γίνει.
Δεν είναι όμως μόνο τα ατυχήματα με Έλληνες πολίτες. Η Εγνατία έχει γίνει πολλές φορές το σκηνικό για δυστυχήματα που συνδέονται με τη μεταφορά παράτυπων μεταναστών. Οδηγοί που επιχειρούν να διαφύγουν της αστυνομικής καταδίωξης, μπαίνουν αντίθετα στο ρεύμα κυκλοφορίας, με τραγικά αποτελέσματα.
Από το 2020 έως το 2023, πολλά τροχαία με παράνομους διακινητές στο τιμόνι στέρησαν τη ζωή από δεκάδες ανθρώπους – μετανάστες και ντόπιους. Ένα από τα πιο σοκαριστικά περιστατικά έγινε στην Αλεξανδρούπολη όταν όχημα γεμάτο με ανθρώπινες ψυχές προσέκρουσε στη βάση υπό κατασκευή διοδίων. Το αποτέλεσμα ήταν επτά νεκροί.
Εγνατία Οδός, ένας δρόμος που έχει γίνει σύμβολο θανάτου
Ο δρόμος που ενώνει τη Δύση με την Ανατολή, από την Ηγουμενίτσα μέχρι τον Έβρο, έχει γίνει για πολλούς συνώνυμο του κινδύνου. Παρότι κατασκευάστηκε με τις πιο σύγχρονες προδιαγραφές, η χρήση του από χιλιάδες βαριά οχήματα καθημερινά, οι ελλιπείς έλεγχοι, και η απουσία παιδείας στην οδήγηση, τον έχουν μετατρέψει σε δρόμο-παγίδα.
Πέρα από τις υποδομές, το πρόβλημα είναι και πολιτισμικό. «Η οδήγηση δεν είναι βιντεοπαιχνίδι», επισημαίνει ο κ. Γκλαβόπουλος. Ειδικά για τους νέους οδηγούς, η εξάρτηση από τα κινητά τηλέφωνα αποδεικνύεται μοιραία. Η απόσπαση προσοχής για μόλις έξι δευτερόλεπτα μπορεί να μεταφραστεί σε 200 μέτρα "τυφλής" πορείας. Πόσα μπορεί να συμβούν μέσα σε 200 μέτρα;
Η αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών από τη Δικαιοσύνη άλλαξε μετά το 2019. Με τη θεσμοθέτηση του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα περί «επικίνδυνης οδήγησης», η πρόκληση θανάτου, ακόμα και από αμέλεια, μπορεί να επισύρει ποινές κάθειρξης έως και ισόβια. Ο 38χρονος Ουκρανός οδηγός που προκάλεσε το δυστύχημα στα διόδια αντιμετωπίζει βαριές κατηγορίες, καθώς κρίθηκε ότι οδηγούσε με αυξημένο ρίσκο.
Ο ποινικολόγος Θεόδωρος Καραγιάννης τονίζει ότι η νομοθεσία ενισχύθηκε, καθώς οι παλαιότερες διατάξεις δεν απέδιδαν ανάλογες ποινές σε σχέση με τη βαρύτητα του αποτελέσματος. Πλέον, ακόμα και η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας κατά 20 χλμ. μπορεί να θεμελιώσει κατηγορία για επικίνδυνη οδήγηση.
Τι μπορεί να αλλάξει;
Η Εγνατία Οδός, ως βασικός άξονας της χώρας, δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ως ρωσική ρουλέτα. Η Πολιτεία οφείλει να επενδύσει σε πιο αποτελεσματικά μέτρα πρόληψης. Οι οδηγοί, από την πλευρά τους, πρέπει να καταλάβουν ότι δεν βρίσκονται σε σιμουλέιτορ, αλλά σε δρόμο όπου ένα δευτερόλεπτο απροσεξίας μπορεί να σημαίνει θάνατο.
