Στη φωτ.: Πόταμος, πρώιμη βυζαντινή τρίκλιτη βασιλική

Αρχαιολογικά ευρήματα από την νεολιθική περίοδο (4η χιλιετία π.Χ.), έως τα μεταβυζαντινά χρόνια, αποκαλύφθηκαν στο πλαίσιο των κατασκευαστικών εργασιών του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (ΤΑΡ).

Η Κοινοπραξία κατασκευής του αγωγού γνωστοποίησε τα ευρήματα στην περιοχή της Θράκης, στα οποία περιλαμβάνονται και νέες, άγνωστες μέχρι σήμερα αρχαιολογικές θέσεις. Σύμφωνα με τα αρμόδια στελέχη της αρχαιολογικής υπηρεσίας στα ευρήματα περιλαμβάνονται τα εξής:

-Περιφερειακή Ενότητα Έβρου

Εντοπίστηκαν συνολικά 30 θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, από τους Κήπους στα ελληνοτουρκικά σύνορα έως δυτικά στην περιοχή της Συκορράχης, στις οποίες περιλαμβάνονται νεκροταφεία, εργαστηριακές κατασκευές, οικιστικά κατάλοιπα και σποραδικά ευρήματα που χρονολογούνται από την αρχαιότητα έως την ύστερη βυζαντινή εποχή.

Η έρευνα στον Έβρο εστίασε κυρίως σε τέσσερις ανασκαφές (όλες στο Δήμο Αλεξανδρούπολης) που διακρίνονται για τον αριθμό και το είδος των ευρημάτων τους, ενώ τεκμηριώνουν τη διαχρονική σημασία της περιοχής

-Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης

Προέκυψαν και καταγράφηκαν δώδεκα τυχαία αρχαιολογικά ευρήματα. Από αυτά δύο εξελίχθηκαν σε σωστικές ανασκαφές μεγάλης διάρκειας και χαρακτηρίζονται πλέον θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για την περιοχή της Γαλήνης στο Δήμο Ιάσμου, όπου ανασκάφηκε τμήμα ρωμαϊκού νεκροταφείου και την περιοχή του Αρσακείου στο Δήμο Μαρωνείας-Σαπών, όπου εντοπίστηκαν δύο φάσεις χρήσης: στη ρωμαϊκή/υστερορρωμαϊκή περίοδο (4ο-5ο αι. μ.Χ.) και στη βυζαντινή εποχή.

Επίσης στην περιοχή Αμαξάδες του Δήμου Ιάσμου, ο ΤΑΡ διασταυρώνεται με το βυζαντινό διατείχισμα της Αναστασιούπολης, το οποίο αποδίδεται στην Ιουστινιάνεια περίοδο και παρουσιάζει μοναδικό επιστημονικό ενδιαφέρον - λειτουργικό και κατασκευαστικό γιατί το τείχος, συνολικού μήκους 2,4 χλμ., είχε το διττό ρόλο του υδραγωγείου και της προστατευτικής οχύρωσης.

-Περιφερειακή Ενότητα Ξάνθης

Καμία από τις αρχαιολογικές θέσεις που εντοπίστηκαν στην Π.Ε. Ξάνθης δεν ήταν γνωστές, γεγονός που εμπλουτίζει τόσο την αρχαιολογική τοπογραφία, όσο την επιστημονική γνώση.

Η τοπική Εφορεία επισημαίνει ως σημαντικότερα ευρήματα -μεταξύ άλλων- τα ακόλουθα:

-Κατάλοιπα οικισμού της πρώιμης εποχής του χαλκού (3.200-2.000 π.Χ.), στο Σούνιο του Δήμου Αβδήρων.

-Αγγεία και ταφές Θρακών της εποχής του σιδήρου (8ος αι. π.Χ.), στο Γρήγορο του Δήμου Αβδήρων.

-Φρούριο του 4ου αι. π.Χ. που σχετίζεται με τη δραστηριότητα του Φιλίππου Β΄ στην περιοχή της Αιγαιακής Θράκης, στον Πολύσιτο του Δήμου Αβδήρων.

-Κατάλοιπα μεταλλουργικής δραστηριότητας ρωμαϊκών χρόνων, στον Κοσσό του Δήμου Τοπείρου.

-Οικισμό 3ου-4ου αι. μ.Χ., με εργαστηριακούς χώρους, κεραμικό κλίβανο και χώρο απόκρυψης νομισμάτων/μεταλλικών αντικειμένων, στο Σούνιο του Δήμου Αβδήρων. Η επιλογή της συγκεκριμένης θέσης σχετίζεται με την διέλευση της ρωμαϊκής Εγνατίας οδού από την περιοχή.

-Νεκροταφείο μεσοβυζαντινών χρόνων (10ος-12ος αι. μ.Χ.), στο Γρήγορο του Δήμου Αβδήρων

-Υδραγωγεία μεταβυζαντινών χρόνων, στον Κοσσό του Δήμου Τοπείρου, και στις θέσεις Τέκτων, Φελώνη και Βαφέικα του Δήμου Αβδήρων.

Συνολικά στη Ζώνη Εργασίας του αγωγού, έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 400 αρχαιολογικές ανασκαφές και τομές.