Το ευρωπαϊκό κεκτημένο και η εφαρμογή των βέλτιστων πρακτικών προτάσσονται στη διαμόρφωση των νέων πολιτικών για τη διαχείριση των αποβλήτων από το υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Σωκράτης Φάμελλος, αναφερόμενος στην προκήρυξη προγράμματος, ύψους 80 εκατ. ευρώ με στόχο τη δημιουργία και λειτουργία ελληνικών επιχειρήσεων ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών «Διεκδικούμε το ευρωπαϊκό κεκτημένο στη διαχείριση αποβλήτων».

Στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας για τη βιώσιμη ανάπτυξη, για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και για τη δημιουργία πολλών νέων θέσεων εργασίας, βρίσκεται η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία. Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να ανακοινωθεί η αναθεώρηση της Οδηγίας για τα απόβλητα όπου τίθενται φιλόδοξοι στόχοι για τη μείωση της υγειονομικής ταφής, την αύξηση της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης. Παράλληλα, πρόσφατα ανακοινώθηκε η ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά.

Το θεσμικό πλαίσιο το οποίο αναμορφώνεται ριζικά τα τελευταία χρόνια σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο αποσκοπεί στην αύξηση της παραγωγικότητας των πόρων, στην αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας και στην ενίσχυση της απασχόλησης με εκατοντάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας στους κλάδους της πράσινης οικονομίας.

«Η κυκλική οικονομία είναι η νέα πολιτική. Το ζητούμενο είναι ο μετασχηματισμός του γραμμικού μοντέλου ανάπτυξης, το οποίο υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια σε ένα νέο κυκλικό μοντέλο ανάπτυξης. Στοχεύει στην επιμήκυνση της διάρκειας ζωής των προϊόντων, στην ελαχιστοποίηση της εκμετάλλευσης των διαθέσιμων πόρων και της ενέργειας και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Βασίλης Λιόγκας που είναι στέλεχος του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος και συντονιστής της διυπουργικής ομάδας για την κυκλική οικονομία και αναφέρεται στους τέσσερις πυλώνες που προωθούνται πανευρωπαϊκά και εθνικά.

«Πρόκειται για αλλαγές στην παραγωγή, στο παραγωγικό μοντέλο, δηλαδή στον σχεδιασμό των προϊόντων, αλλαγές στην κατανάλωση, στον τρόπο χρησιμοποίησης των προϊόντων, δηλαδή αλλαγή του μοντέλου της καταναλωτικής συμπεριφοράς, ριζική αλλαγή της διαχείρισης αποβλήτων με ιεράρχηση σαν βέλτιστη πρακτική την πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την ανάκτηση, αφήνοντας στο τελευταίο σκαλί την υγειονομική ταφή και την καύση και τέλος η τόνωση της αγοράς δευτερογενών υλικών, δηλαδή των υλικών που προκύπτουν μετά από εξεργασία, ανακύκλωση, ανάκτηση κτλ» εξηγεί ο κ. Λιόγκας.

Οι ευρωπαϊκές υποχρεώσεις που έχει η χώρα, προκύπτουν μέσα από τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως το Πρόγραμμα Δράσης για την Κυκλική Οικονομία «Κλείσιμο του Κύκλου», που εξαγγέλθηκε από τις Βρυξέλλες τον Νοέμβριο του 2015. Αυτό συνοδεύτηκε στη συνέχεια από τη νέα οδηγία για τα απόβλητα η οποία εκδίδεται εντός των επόμενων ημερών και η οποία θέτει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση της υγειονομικής ταφής, από τη στρατηγική για τα πλαστικά αλλά και από μια σειρά ανακοινώσεων που έχουν σχέση με την κυκλική οικονομία.

«Στη χώρα μας έχουμε ένα εντελώς διαφορετικό θεσμικό πλαίσιο για τη διαχείριση αποβλήτων τα τελευταία δύο χρόνια. Έγινε νέος εθνικός σχεδιασμός διαχείρισης αποβλήτων καθώς και 13 περιφερειακοί σχεδιασμοί, σύμφωνα με τους οποίους έχουν προβλεφθεί περίπου 116 μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων σε όλη τη χώρα, μεγάλες και μικρές. Αυτές έχουν δρομολογηθεί και αρκετές από αυτές βρίσκονται σε φάση υλοποίησης αυτή τη στιγμή, καθώς από το ΕΣΠΑ διατίθεται ένα δισεκατομμύριο για την κατασκευή τους» εξηγεί ο κ. Λιόγκας.

«Παράλληλα, στο ίδιο θεσμικό πλαίσιο δίνεται μεγάλη έμφαση στη διαλογή στην πηγή, δηλαδή τη χωριστή συλλογή των αποβλήτων μέσα από την οποία επιτυγχάνεται αύξηση της ποιότητας των ανακυκλώσιμων υλικών. Στοιχείο του νέου θεσμικού πλαισίου είναι ακόμα ο νέος νόμος για την ανακύκλωση που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο που αποσκοπεί στην ουσιαστική αναβάθμιση της ανακύκλωσης στη χώρα μας, δίνοντας καθοριστικό ρόλο στους δήμους και στους πολίτες και αναβαθμίζοντας το ρόλο του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης» συνεχίζει. «Επίσης, με διάφορες νομοθετικές ρυθμίσεις έχουν θεσμοθετηθεί τα Πράσινα Σημεία τα οποία θα βρίσκονται πλέον υποχρεωτικά στους δήμους και τα οποία θα αρχίσουν να υλοποιούνται τώρα και τα οποία είναι χώροι συγκέντρωσης κακών ρευμάτων ανακυκλώσιμων υλικών τα οποία μπορούν οι δήμοι να εμπορευτούν στη συνέχεια, κάτι που δεν ίσχυε, αλλά με νόμο άλλαξε. Σε όλα αυτά προστίθεται και η νομοθεσία για την πλαστική σακούλα που αποσκοπεί στην πρόληψη δημιουργίας αποβλήτων, ιδιαίτερα πλαστικών αλλά και η δημιουργία της Διυπουργικής Επιτροπής αυτής από εννέα υπουργεία» τονίζει ανάμεσα σε άλλα ο συντονιστής της διυπουργικής επιτροπής.

Οι εξελίξεις αυτές έχουν οδηγήσει στον προγραμματισμό 35 δράσεων για την επόμενη διετία, τις οποίες συντονίζει η διυπουργική επιτροπή. Οι δράσεις αυτές επεκτείνονται σε τέσσερα επίπεδα: τις νομοθετικές διατάξεις και κανονιστικές ρυθμίσεις, τα οικονομικά κίνητρα και τα οικονομικά εργαλεία, ώστε να προωθηθεί ο μετασχηματισμός του γραμμικού σε κυκλικό μοντέλο ανάπτυξης, την αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς, την ανταλλαγή γνώσης τεχνογνωσίας και εμπειρίας πάνω σε θετικές πρακτικές κυκλικής οικονομίας και τέλος τα μέτρα διοικητικής φύσης για την υλοποίηση όλων των παραπάνω.

Σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, η εφαρμογή των πολιτικών αυτών μπορεί να δημιουργήσει 15.900 θέσεις εργασίας στην Ελλάδα και να αυξήσει τον ετήσιο κύκλο εργασιών μόνο στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων κατά 2 εκατομμύρια ευρώ.