Ως «ιστορική δικαίωση των Ελλήνων πεσόντων, οι ψυχές των οποίων μπορούν να αναπαυθούν εν ειρήνη», θεωρεί το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, στην ανακοίνωσή του που εκδόθηκε πριν από λίγη ώρα, τη χθεσινή τελετή ενταφιασμού των οστών 100 Ελλήνων ηρώων-πολεμιστών, οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους μαχόμενοι υπέρ Πατρίδος στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940-41 στο αλβανικό έδαφος!

Στην ίδια αυτή ανακοίνωση του ΥΠΕΞ επισημαίνεται επίσης ότι «η υλοποίηση της σχετικής συμφωνίας συνιστά ένα σημαντικό δείγμα προόδου στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις», ενδεικτικό άλλωστε και το γεγονός ότι η τελετή πραγματοποιήθηκε μερικά μόνο 24ωρα μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του Αλβανού ομολόγου του στο Λονδίνο, αλλά και το γενικότερου «θετικού» κλίματος για το «κλείσιμο» των διμερών υποθέσεων το δυνατόν συντομότερα που έχει προδιαθέσει με σχετικές του σηλώσεις προσφάτως ο Έλληνας ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς.

Βίντεο από το αλβανόφωνο repotTV (από όπου και η φωτ.):

 

Η σημερινή ανακοίνωση του ελληνικού ΥΠΕΞ επί του θέματος έχει ως ακολούθως:

«Χαιρετίζουμε με ιδιαίτερη συγκίνηση την τελετή ενταφιασμού οστών περισσότερων των 100 Ελλήνων ηρώων του Ελληνο-ιταλικού πολέμου, που πραγματοποιήθηκε χθες στο χωριό Βουλιαράτες της Αλβανίας. Η τελετή αυτή σηματοδοτεί την ιστορική δικαίωση των Ελλήνων πεσόντων, οι ψυχές των οποίων μπορούν επιτέλους να αναπαυθούν εν ειρήνη.

Η υλοποίηση της σχετικής συμφωνίας συνιστά ένα σημαντικό δείγμα προόδου στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις. Μια πρόοδος που θα θέσει θεμέλια για την ανάπτυξη της φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ των δύο λαών μας».

Ασφαλώς πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι ούτε η πρώτη φορά που πραγματοποιούνται ταφές Ελλήνων πολεμιστών του Έπους του 1940-41 στο αλβανικό έδαφος, αφού ήδη από τη δεκαετία του 2000 έχουν ξεκινήσει οι σχετικές προσπάθειες. Τώρα όμως υπάρχει μία εντυπωσιακή τράπεζα δεδομένων DNA συγγενών των νεκρών, και έτσι πιστοποιούνται απολύτως τα οστά των νεκρών Ελλήνων στρατιωτικών, αλλά αγνώστου ταυτότητος, που είτε υπήρχαν και ήταν συγκεντρωμένα σε ειδικούς τόπους, είτε ανακαλύφθηκαν πρόσφατα.

Σε κάθε περίπτωση είναι ένα ΜΕΙΖΟΝ ΗΘΙΚΗΣ τάξεως θέμα, που λόγω της απαράδεκτης – διαχρονικής θέσεως – της αλβανικής πλευράς χρονίζει μέχρι τις μέρες, έχοντας εμπλακεί σε μία διπλωματική διελκυνστίδα μεταξύ των δύο χωρών.

Ανατρέχοντας στο προσωπικό μας αρχείο και για να γίνει καλύτερα κατανοητό τόσο το είδος του θέματος, όσο και το εύρος αυτού, παραθέτουμε αυτολεξί την απάντηση επί του θέματος του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης της 15ης Νοεμβρίου 2007 (ΥΕΘΑ ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης) σε σχετική ερώτηση που είχε υποβάλλει ο τότε βουλευτής του ΛΑΟΣ, ο οποίος είναι σήμερα πολιτευτής της Νέας Δημοκρατίας, Αθανάσιος Πλεύρης.

Στο σημείο αυτό θα ήταν παράληψη να μην αναφερθεί ο πολυετής αγώνας επί του ιδίου θέματος, εντός και εκτός του Ελληνικού Κοινοβουλίου και σε διεθνή fora του πρώην Υπουργού και Αντιπροέδρου της Βουλής Γεωργίου Σούρλα.

Οστά Πεσόντων του '40

Φ. 900α /5613/9339/15 Νοεμβρίου 2007

Σε απάντηση της υπ’ αριθμ. 1619/07-11-2007 Ερώτησης της Βουλής των Ελλήνων, που κατέθεσε ο Βουλευτής κ. Αθανάσιος Πλεύρης, με θέμα τα οστά των ηρωικώς πεσόντων το 1940, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

Το θέμα απασχολεί συνεχώς το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Η πάγια θέση της ελληνικής πλευράς ήταν ανέκαθεν, και εξακολουθεί να είναι σήμερα, τα οστά των ηρωικώς πεσόντων στην Αλβανία κατά την περίοδο του ελληνοϊταλικού Πολέμου 1940-41 να παραμείνουν στον τόπο της θυσίας τους δια της κατασκευής στρατιωτικών νεκροταφείων–μνημείων.

Για τον σκοπό αυτό προωθήθηκαν για υπογραφή Πρωτόκολλα και ΜΟU σχετικά με το θέμα. Το ΥΠ.ΕΞ. Αλβανίας, μολονότι αρνήθηκε την υπογραφή τους, δεν φάνηκε να έχει αντίρρηση για την εύρεση των νεκρών, υπό την προϋπόθεση της μεταφοράς των οστών στην Ελλάδα.

Σε αντίθεση με το ΥΠ.ΕΞ. της Αλβανίας, το Υπουργείο Άμυνας της χώρας εκφράσθηκε θετικά και μετά από συνάντηση των Υπουργών Άμυνας των δύο χωρών επιτεύχθηκε προφορική συμφωνία συνεργασίας για την διακριτική κατασκευή και συντήρηση των στρατιωτικών νεκροταφείων στην Αλβανία και ειδικότερα στις περιοχές Βουλιαράτες, Κλεισούρα και Κορυτσά. Για την υλοποίηση της εν λόγω συμφωνίας το ΓΕΕΘΑ ανέθεσε:

--Στο ΓΕΑ/Γ5, την μελέτη ανακατασκευής του νεκροταφείου στις Βουλιαράτες Αργυροκάστρου και του δρόμου πρόσβασης σε αυτό.

--Στο ΓΕΣ/ΔΥΠΟ, την μελέτη κατασκευής νεκροταφείων στις περιοχές της Κλεισούρας και της Κορυτσάς.

--Στον ΑΚΑΜ Τιράνων, τον συντονισμό όλων των σχετικών ενεργειών και δραστηριοτήτων.

Η εξέλιξη των έργων στην Αλβανία έχει ως εξής:

Νεκροταφείο Βουλιαράτων–Αργυροκάστρου

Το έργο μετά την αρχιτεκτονική μελέτη του ΓΕΑ/Γ5 δημοπρατήθηκε στις 24/9/98 και κατακυρώθηκε στην εταιρεία «ΓΕΝΕΡ Α.Ε.». Τον Οκτώβριο του 1999 περατώθηκαν οι εργασίες κατασκευής του νεκροταφείου και της οδού που το συνδέει με την εθνική οδό, με χρηματοδότηση του Ελληνικού ΥΠ.ΕΘ.Α (ΓΕΕΘΑ). Το ποσό που δόθηκε για την αποπεράτωση ανέρχεται στα 475.450 ευρώ περίπου. Εξάλλου, με μέριμνα του ΑΚΑΜ Τιράνων, έχει προσληφθεί ιδιώτης για τη φύλαξη και συντήρηση του εν λόγω νεκροταφείου.

Νεκροταφεία Κλεισούρας–Κορυτσάς

Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αλβανίας παρεχώρησε δύο (2) ιδιόκτητες εκτάσεις της, στην Κλεισούρα και στην Κορυτσά, για τη δημιουργία των εκεί στρατιωτικών νεκροταφείων. Το Γ.Ε.Σ/Δ.ΥΠΟ συνέταξε τις αρχιτεκτονικές μελέτες, οι οποίες τέθηκαν υπόψη του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου και έτυχαν της εγκρίσεώς του. Η κατασκευή γίνεται με χρηματοδότηση του ΓΕΕΘΑ και της ΓΔΟΣΥ/ΥΠΕΘΑ (858.700 Ευρώ), υπό την επίβλεψη της Εκκλησίας της Αλβανίας. Το νεκροταφείο Κλεισούρας έχει ολοκληρωθεί, ενώ για την περάτωση του νεκροταφείου Κορυτσάς υπολείπεται μικρός αριθμός εργασιών. Επίσης, υπάρχει προφορική δέσμευση της Αρχιεπισκοπής Αλβανίας για την ανακατασκευή του νεκροταφείου στο Δέλβινο.

Πέραν των παραπάνω, στην Αλβανία, στο Αργυρόκαστρο, ιδρύθηκε και λειτουργεί με χρηματοδότηση του ΥΠ.ΕΘ.Α ο σύλλογος «ΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ 1940» με πρόεδρο τον ομογενή κ. Αλκιβιάδη Κώστα. Σύμφωνα με το καταστατικό του συλλόγου, πρόκειται για ανθρωπιστική και κοινωνική οργάνωση που σκοπό έχει να αποκαλύψει τη βοήθεια που προσέφερε ο ντόπιος πληθυσμός στον Ελληνικό Στρατό στο πλαίσιο του ελληνοϊταλικού πόλεμου. Ο κ. Αλκιβιάδης Κώστας έχει επιφορτισθεί με τον εντοπισμό των πεσόντων στην ευρύτερη περιοχή του Αργυροκάστρου–Κλεισούρας–Πρεμετής. Από τον Σεπτέμβριο του 2001 το έργο του εντοπισμού, εκταφής και περισυλλογής των οστών των πεσόντων στην ευρύτερη περιοχή της Κορυτσάς έχει ανατεθεί από τον σύλλογο «ΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ 1940» στον κ. Βασίλειο Σπιρολλάρι.

Επιπλέον, έχουν διατεθεί μέσω του ΑΚΑΜ Τιράνων εφάπαξ ή διατίθενται σε μηνιαία ή εξαμηνιαία βάση από το ΓΕΕΘΑ για την παρακολούθηση του έργου και τη μισθοδοσία των Ελλήνων της Αλβανίας που απασχολούνται σε αυτό τα ακόλουθα ποσά:

--80.950 ευρώ για κάλυψη εξόδων εργασιών εκταφής, συντήρησης των ανευρεθέντων οστών και κατασκευής οστεοφυλακίων.

--21.170 ευρώ για αποζημιώσεις ιδιωτών στις ιδιοκτησίες των οποίων εκτελέστηκαν εργασίες εκταφών.

--40.725 ευρώ για μισθοδοσία στον κ. Νίκα Γεώργιο (υπεύθυνος για την έρευνα ανεύρεσης πεσόντων).

--8.721 ευρώ για μισθοδοσία στον κ. Κώστα Αλκιβιάδη (αντικαταστάτης του κ. Νίκα Γεωργίου).

--16.650 ευρώ για μισθοδοσία στον κ. Μπάκο Γεώργιο (φύλακας– συντηρητής στρατιωτικού νεκροταφείου Βουλιαράτων).

--38.575 ευρώ για μισθοδοσία στον κ. Σπιρολλάρι Βασίλειο (υπεύθυνος για την έρευνα ανεύρεσης πεσόντων).

--17.000 ευρώ για αγορά οχημάτων για την έρευνα, ανεύρεση και εκταφή των πεσόντων.

Επισημαίνεται ότι το έργο του εντοπισμού των νεκρών είναι σήμερα ιδιαιτέρως δύσκολο διότι οι ηλικιωμένοι επιζώντες που μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό τους καθημερινά λιγοστεύουν.

Μέχρι σήμερα έχουν ανευρεθεί τα οστά εξακοσίων ενενήντα (690) πεσόντων. Από τις έρευνες που συνεχίζονται στις περιοχές Αργυροκάστρου– Κλεισούρας έχουν εντοπισθεί σε διάφορες περιοχές περίπου εξακόσιοι (600) τάφοι, οι οποίοι κατά πάσα πιθανότητα περιέχουν οστά Ελλήνων. Ο μεγαλύτερος αριθμός (500-550) βρίσκεται σε περιοχή των «Στενών της Κλεισούρας». Στην περιοχή αυτή τα οστά των Ελλήνων στρατιωτικών τοποθετήθηκαν από τμήμα του Ειδικού Ιταλικού Τάγματος Μηχανικού, το οποίο συγκροτήθηκε μετά τον πόλεμο και είχε ως αποστολή την ανεύρεση των Ιταλών νεκρών και τη μεταφορά τους στην Ιταλία. Στην διάρκεια αυτής της προσπάθειας, όταν οι Ιταλοί εύρισκαν οστά Ελλήνων, τα επανατοποθετούσαν σε συγκεκριμένη ζώνη, αφού προηγουμένως αναρτούσαν επί των ξυλοκιβωτίων των οστών μεταλλική πινακίδα με την ένδειξη «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗΣ».

Ομοίως, περί τα 500 μέτρα βορειοανατολικά της πόλης της Πρεμετής, βρίσκεται έκταση στην οποία έχουν ενταφιαστεί από τους Ιταλούς περί τους χίλιους τετρακόσιους (1400) Έλληνες πεσόντες.

Εξάλλου, στην περιοχή της Κορυτσάς έχουν εντοπισθεί οι θέσεις τριακοσίων (300) περίπου τάφων σε διάφορα σημεία, στα οποία υπάρχει η βεβαιότητα ότι θα βρεθούν οστά Ελλήνων πολεμιστών.

Πέραν των ανωτέρω, μετά την υποβολή αιτήματος του ΥΠΕΞ και εντολή του κ. ΥΕΘΑ, συντάχθηκε τον Φεβρουάριο 2006 σχέδιο πρωτοκόλλου συνεργασίας μεταξύ των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας της Ελλάδος και της Αλβανίας, αναφορικά με τη θεσμοθέτηση της κατασκευής των υπόψη στρατιωτικών νεκροταφείων στην Αλβανία για τους Έλληνες στρατιωτικούς που έπεσαν μαχόμενοι εκεί κατά την διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου. Το σχέδιο προωθήθηκε ιεραρχικά για την περαιτέρω επεξεργασία του.

Στις σχετικές διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση κειμένου κοινής αποδοχής που πραγματοποιήθηκαν στα Τίρανα στις 12–13 Απριλίου 2006 από επιτροπές εμπειρογνωμόνων των Υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών των δύο πλευρών, η ελληνική αντιπροσωπεία έκανε δεκτές όλες τις προταθείσες από Αλβανικής πλευράς τροποποιήσεις, επιμένοντας μόνο στον αριθμό των κοιμητηρίων (τρία), αφού πρόκειται για περισσότερους από 12.000 πεσόντες.

Ωστόσο, η αλβανική πλευρά αντιπρότεινε την κατασκευή δύο κοιμητηρίων (ενός παλαιού και ενός νέου) αντί τριών και τη διάθεση των χώρων κατασκευής τους όχι από την Ορθόδοξη Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας, όπως επιμόνως μέχρι τούδε απαιτούσε και η ίδια, αλλά από το αλβανικό κράτος σε περιοχές που εκείνο θα απαλλοτρίωνε. Είναι σαφές ότι οι προτάσεις αυτές αλλάζουν τελείως το περιεχόμενο της συμφωνίας και φέρνουν τις δύο πλευρές στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αναβολή της προγραμματισμένης τότε επισκέψεως του κ. ΥΕΘΑ στα Τίρανα (8–10 Μαΐου 2006).

Η υπογραφή του εν λόγω πρωτοκόλλου εκτιμάται ότι θα επιτρέψει την σύντομη και απρόσκοπτη περάτωση του έργου με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα…».

Και έκτοτε βεβαίως έχουν επισυμβεί πολλά ακόμα, χωρίς όμως να έχει εισέτι επιλυθεί οριστικώς αυτό το καθαρά ηθικής φύσεως θέμα.