Στην αρχή δεν έδωσε κανείς σημασία. Στο υπουργείο Άμυνας εκτιμούσαν ότι το θέμα θα λυθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, όπως άλλωστε γινόταν πάντα στο παρελθόν.

Ήταν 1η Μαρτίου 2018, όταν δύο στελέχη του στρατού σε περιπολία ρουτίνας στον Έβρο, έχασαν τον προσανατολισμό τους, οι καιρικές συνθήκες ήταν κακές, και βρέθηκαν σε τουρκικό έδαφος.

Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν έτσι. Ο χρόνος περνούσε και η περίφημη διαβούλευση σε τοπικό στρατιωτικό επίπεδο δεν ερχόταν. Αυτό που ήρθε σαν σοκ ήταν η μεταφορά τους σε φυλακή υψίστης ασφάλειας στην Αδριανούπολη.

Κάπου εκεί όλοι, με πρώτη την αιφνιδιασμένη και απροετοίμαστη κυβέρνηση, συνειδητοποίησαν ότι το θέμα δεν θα λήξει σύντομα.

Στην κυβέρνηση είχαν λησμονήσει ότι η Τουρκία βρισκόταν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης (λόγω του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016) και ο Ερντογάν σε προεκλογική περίοδο με στόχο από πρόεδρος να γίνει «σουλτάνος». Οι εποχές ήταν και είναι διαφορετικές.

Μετά την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου στο Μαξίμου άρχισαν να ομολογούν ότι το θέμα θα πάρει χρόνο. Το είπε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς στη μαραθώνια ενημέρωση των βουλευτών στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.

Στην ίδια την Τουρκία δεν υπήρχαν -εκείνη την περίοδο- πολλές αντιδράσεις, πέραν των τυπικών δηλώσεων ότι το θέμα θα το λύσει η τουρκική δικαιοσύνη.

Οι περισσότεροι, ωστόσο, φοβούνταν ότι αργά ή γρήγορα θα ακουγόταν η φράση: «Οι δύο στρατιωτικοί σε αντάλλαγμα με τους οκτώ Τούρκους».

Επρόκειτο για τους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς που προσγειώθηκαν με ελικόπτερο στον Έβρο στη διάρκεια του τουρκικού πραξικοπήματος, ζητώντας άσυλο. 

Αυτό που οι περισσότεροι φοβόντουσαν -το τουρκικό «παζάρι»- δεν άργησε να εκδηλωθεί. Στην περίφημη Σύνοδο ΕΕ-Τουρκίας στη Βάρνα της Βουλγαρίας, ο Ερντογάν έκανε παρατήρηση στους Ευρωπαίους για το γεγονός ότι νοιάζονται τόσο για τους δύο Έλληνες και δεν δείχνουν την ίδια ευαισθησία για τους οκτώ δικούς του αξιωματικούς, που ο ίδιος αποκαλούσε τρομοκράτες.

Ο Γιούνκερ και ο Τουσκ ζήτησαν πάντως από τον Ερντογάν να απελευθερώσει τους δύο στρατιωτικούς πριν το Πάσχα. Το Πάσχα όμως πέρασε και οι Μητρετώδης-Κούκλατζης παρέμειναν στη φυλακή.

Το κύμα συμπαράστασης στην Ελλάδα ήταν τεράστιο, ενώ στις φυλακές της Αδριανούπολης τούς επισκέπτονταν οι γονείς τους, ο ευρωβουλευτής Μανώλης Κεφαλογιάννης της ΝΔ, ο πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης.

Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ σε ρόλο Πόντιου Πιλάτου: Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, δεν έχουμε τον μηχανισμό για ένα τέτοιο περιστατικό, έλεγε μονότονα ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας, Γενς Στόλτενμπεργκ.

Παράλληλα στην Αθήνα, ο Πάνος Καμμένος έριχνε τις δικές του βόμβες. Οι δύο Έλληνες είναι όμηροι των Τούρκων είπε, ενώ ο αναπληρωτής του Φώτης Κουβέλης διαφωνούσε. Όσο για τον Νίκο Φίλη, καλούσε τα ΜΜΕ να μην αναδεικνύουν τόσο το θέμα, γιατί αυτό εξυπηρετεί την Τουρκία.

Το μόνο που απέμενε για τους δύο Έλληνες ήταν η δικαστική οδός. Αιτήματα αποφυλάκισης σε συνδυασμό με μια (καθυστερημένη) ρύθμιση στη Βουλή που έκανε τους Μητρετώδη και Κούκλατζη μόνιμους κάτοικους Τουρκίας, ώστε τουλάχιστον να απελευθερωθούν έως τη δίκη.

Τα αιτήματα απορρίπτονταν το ένα μετά το άλλο, ενώ από τα χείλη του εισαγγελέα ακούγονταν φωνές για πολυετείς ποινές κάθειρξης. Στην Αθήνα ο Άρειος Πάγος χορηγούσε άσυλο στους οκτώ Τούρκους αξιωματικούς.

Την ίδια ώρα, ο ίδιος ο Ερντογάν μιλούσε πλέον ανοικτά για ανταλλαγή, ενώ αίσθηση προκάλεσε η τουρκική επιστολή-πρόκληση στο Ευρωκοινοβούλιο με την οποία ζητείτο επίσημα για πρώτη φορά ανταλλαγή με τους οκτώ Τούρκους. Αποστολέας της επιστολής (με ημερομηνία 31 Μαΐου) ήταν ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, Αχμέτ Τζοκάρ.

Σε αυτήν ο Τούρκος αξιωματούχος κατηγορούσε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ότι συμπεριφέρονται με δύο μέτρα και δύο σταθμά στις υποθέσεις των Ελλήνων που συνελήφθησαν στον Έβρο με τους οκτώ Τούρκους, τους οποίους αποκαλεί «δολοφόνους» και «εγκληματίες».

Στηλίτευε δε το γεγονός ότι το Ευρωκοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα για τους Μητρετώδη και Κούκλατζη, αλλά όχι για τους οκτώ.

Ακολούθησε η σαρωτική νίκη Ερντογάν στις εκλογές, αλλά και η άρση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης στην Τουρκία. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας συναντήθηκε με τον Ταγίπ Ερντογάν στις 12 Ιουλίου. Τότε ο Ελληνας πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι «υπάρχουν πλέον περισσότερες ελπίδες από ότι ήταν πριν τη συνάντηση», ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος είχε αρνηθεί να πάρει ξεκάθαρη θέση.

Λίγες μέρες αργότερα, ήρθε μία ακόμα απόρριψη αιτήματος αποφυλάκισης των δύο Ελλήνων.

Τις ημέρες της εθνικής τραγωδίας με τους 95 νεκρούς στο Μάτι, σχεδόν κανείς δεν έκανε δηλώσεις για τα δύο παιδιά. Στην περίφημη συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 (τότε που είπε ότι «αντιλαμβάνομαι τον πόνο, αλλά στις 21 Αυγούστου βγαίνουμε από το μνημόνιο), ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Φώτης Κουβέλης δήλωνε ότι «δυστυχώς δεν έχουμε κάποιο νεώτερο» για τους Μητρετώδη και Κούκλατζη, ενώ ο Πάνος Καμμένος έριχνε τη δική του βόμβα: προσχεδιασμένο το περιστατικό στον Έβρο, με εντολή Ερντογάν.

Και ξαφνικά στις 14 Αυγούστου ήρθε η λύτρωση. Οι Τούρκοι δικαστές θα μπορούσαν και πάλι να απορρίψουν το αίτημα της αποφυλάκισης. Δεν είχε αλλάξει κάτι. Αντί αυτού, άφησαν τους δύο Έλληνες ελεύθερους να γυρίσουν σπίτι τους.

Καθόλου τυχαία δεν είναι η θύελλα που έχει ξεσπάσει στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία για το θέμα του Αμερικανού πάστορα, που κρατείται -ως τρομοκράτης- από το 2016.

Ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι αν δεν αφεθεί ελεύθερος, οι δύο χώρες δεν έχουν τίποτε άλλο να πουν. Μόνο εμπορικό πόλεμο και δασμούς. Σε αυτό τον πόλεμο, η Τουρκία με την εύθραυστη οικονομία είναι χαμένη. Ήδη από τις αρχές του 2018 η λίρα έχει χάσει σχεδόν το 40% της αξίας της και όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι βλέπουν το ΔΝΤ να πλησιάζει στην Αγκυρα.

Ήρθε τυχαία αυτή τη χρονική στιγμή η απελευθέρωση; Τελείωσαν εκείνες οι περίφημες «έρευνες στα κινητά των δύο Ελλήνων» και βγήκε η ετυμηγορία; Ασφαλώς όχι.

Τα γεγονότα των επόμενων ημερών, ενδεχομένως ο τρόπος που θα λυθεί και το θέμα του πάστορα, ώστε να μην φανεί τόσο ταπεινωμένος ο Ερντογάν, θα φωτίσουν όλο το παρασκήνιο. Και κυρίως το ρόλο που μπορεί να έπαιξαν και άλλες χώρες, όπως η Γερμανία που κάποτε είχε αντίστοιχα θέματα με κρατούμενο στις τουρκικές φυλακές ή και το Κατάρ.

Οι Τούρκοι αγαπούν το «παζάρι» και η διπλωματία ήταν πάντοτε το δυνατό τους χαρτί.