*Του Κ. Κανελλάκη

Με τον όρο κλιματική αλλαγή αναφερόμαστε στη μεταβολή του παγκοσμίου κλίματος και ειδικότερα σε μεταβολές των μετεωρολογικών συνθηκών που εκτείνονται σε μεγάλη χρονική κλίμακα. Στη Σύμβαση - Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις Κλιματικές Μεταβολές (UNFCC), η κλιματική αλλαγή ορίζεται ειδικότερα ως η μεταβολή στο κλίμα που οφείλεται άμεσα ή έμμεσα σε ανθρώπινες δραστηριότητες.

Σύμφωνα με τη νέα στρατηγική για τα πλαστικά στην Ε.Ε. που παρουσίασε η Κομισιόν στις αρχές του έτους, έως το 2030 όλες οι πλαστικές συσκευασίες στην αγορά της Ένωσης θα είναι ανακυκλώσιμες. Μάλιστα ο πρώτος αντιπρόεδρος Τίμμερμανς σημείωσε πως « η μόνη μακροπρόθεσμη λύση είναι η μείωση των πλαστικών απορριμμάτων μέσω της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης περισσότερων». Η στρατηγική έχει να κάνει με 4 σημαντικούς τομείς. Πρώτον, βελτίωση της οικονομίας και της ποιότητας από την ανακύκλωση πλαστικών υλών. Δεύτερον, περιορισμός των πλαστικών αποβλήτων. Τρίτον, καθοδήγηση επενδύσεων και καινοτομιών προς την κυκλική πορεία. Τέταρτον, κατεύθυνση παγκόσμιας δράσης και συνεργασίας.

Εξαιρετικά σημαντικοί τομείς εάν σκεφτούμε πως η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της, αφορούν κάθε ζώντα οργανισμό επάνω στον πλανήτη μας. Ακούγαμε για καιρό έννοιες όπως «φαινόμενο του θερμοκηπίου», «αύξηση του μέσου όρου θερμοκρασίας», «κλιματικές αλλαγές», χωρίς να διαπιστώνουμε πως για όλα αυτά δεν φταίνε τα νερά, τα δάση, οι πρώτες ύλες ή τα απόβλητα, μα η χρήση αυτών από τον ίδιο τον άνθρωπο. Πρόσφατα μάλιστα εκτιμήθηκε από την οργάνωση Global Footprint Network, πως από τον περασμένο Αύγουστο η ανθρωπότητα έχει καταναλώσει το σύνολο των φυσικών πόρων που η Γη μπορεί να ανανεώσει για ένα χρόνο! Σύμφωνα μάλιστα με τη μελέτη αυτή, κάθε χρόνο προβλέπεται αυτό να συμβαίνει ακόμα πιο νωρίς μέσα σε ένα έτος.

Τα μηνύματα σαφώς και είναι δυσοίωνα. Από την άλλη βέβαια είναι στο χέρι μας να …αλλάξουμε το μέλλον. Πώς; Ο καθένας στον τομέα του ξεχωριστά και όλοι μαζί συνεργατικά. Έχω πολλάκις αναφερθεί στην αναγκαιότητα να δώσουμε ένα οριστικό τέλος στη δαιμονοποίηση των υλικών και να κοιτάξουμε πως μπορούμε να εκμεταλλευτούμε στο μέγιστο την ανταποδοτικότητα της χρήσης των υλών που εφευρέθηκαν και αναπτύχθηκαν για να κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη και ασφαλή. Και αυτό δε μπορεί να γίνει χωρίς σεβασμό στο περιβάλλον, χωρίς την έρευνα, χωρίς την ενημέρωση και φυσικά χωρίς την πράξη.

Στον τομέα που με αφορά άμεσα, το πλαστικό, οι λύσεις είναι τόσο αυτονόητες όσο και σημαντικές. Η κατεύθυνση είναι: χρήση, ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση. Σωστή διαχείριση των δικών μας απορριμμάτων. Και εδώ μπαίνει ως βασικός παράγοντας της εξίσωσης η κυκλική οικονομία. Η Κυκλική Οικονομία αποτελεί βασικό μέσο για την επίτευξη του στόχου της Ε.Ε για το 2030 που είναι: μείωση κατά 40% για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, 27% αύξηση της χρήσης των ΑΠΕ, 27% αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας.

Κυκλική Οικονομία υπάρχει στη χώρα μας; Ένα απλό παράδειγμα. Ανακύκλωση αστικών αποβλήτων. Δυστυχώς η πραγματική ανακύκλωση αστικών αποβλήτων που προκύπτει από η διαλογή του μπλε κάδου δεν υπερβαίνει το 20% των απορριπτέων υλικών! Άρα, ενώ το κράτος έχει επενδύσει πάνω από 20 χρόνια στην ορθή διαχείριση της ύλης που προκύπτει από τη διαλογή των αποβλήτων του μπλε κάδου, δεν υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα. Οι λόγοι είναι κάμποσοι. Έλλειψη ξεκάθαρου και αυστηρού νομικού πλαισίου αλλά και απαρχαιωμένα τεχνολογικά Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Ενώ έχει υπάρξει επιδότηση των ΚΔΑΥ, δεν έχει επιδοτηθεί ο πραγματικός ανακυκλωτής. Αποτέλεσμα; Κατηγορείται ένα υλικό ενώ η λύση είναι μπροστά μας. Πλήρης εναρμόνιση εγχώριων και Ευρωπαϊκών νόμων – στόχων όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Το πλαίσιο υπάρχει. Σχετικά τώρα με τα βιομηχανικά απόβλητα η ανακύκλωση έχει ένα πιο χειροπιαστό αποτέλεσμα καθώς το 90% ανακυκλώνεται και αυτό γίνεται μέσω συμφωνίας ιδιωτικών επιχειρήσεων. Δηλαδή παραγωγού και ανακυκλωτή. Και αυτό συμβαίνει υπό συνθήκες ανυπέρβλητων πολλές φορές εμποδίων, όπως οι αλλαγές στη νομοθεσία κάθε λίγα χρόνια, η σκληρή γραφειοκρατία σχετικά με την έκδοση αδειών κ.α.

Συμπερασματικά η Κυκλική Οικονομία αποτελεί λύση για τα μέγιστα προβλήματα του περιβάλλοντος, όπως η κλιματική αλλαγή και η υπερκατανάλωση φυσικών πόρων. Επίσης για την ταχύτερη δράση και λειτουργία της Κυκλικής Οικονομίας στην κοινωνικοοικονομική δραστηριότητα είναι αναγκαία η συνεργασία όλων των τμημάτων της κοινωνίας μας. Μη Κερδοσκοπικές εταιρίες, ιδρύματα έρευνας και ενημέρωσης, επιχειρηματικές και βιομηχανικές οργανώσεις, πολιτική ηγεσία (λήπτες αποφάσεων) και πολίτες μπορούν και οφείλουν να συνεργαστούν αρμονικά για να έναν και μόνον στόχο: να παραδώσουμε έναν πλανήτη καλύτερο στις επόμενες γενιές.

*Ο Κωνσταντίνος Κανελλάκης είναι ιδρυτής και πρόεδρος του Ινστιτούτου “Plastics for People”