Πόσες Μαρία Κάλλας αντέχουμε ακόμη;
Η Μαρία Κάλλας, η θρυλική σοπράνο με τη βελούδινη φωνή και τον ταραχώδη βίο, συνεχίζει να συναρπάζει και να εμπνέει γενιές. Η ζωή της, γεμάτη πάθος, έρωτες και καλλιτεχνικές αναζητήσεις, έχει γίνει αντικείμενο πολλών βιογραφιών, ταινιών και θεατρικών παραστάσεων.
Το «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ημέρα συμπλήρωσης των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, βγαίνει ξανά την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025, για πρώτη φορά στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, σε διανομή από το CINOBO, μετά από προβολές σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ καθώς και στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Με αφορμή την κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ κάνουμε μια ανασκόπηση στη ζωή της Μαρίας Κάλλας και παρατηρούμε ποια ηθοποιός κατάφερε να αποτυπώσει καλύτερα την πολυπλοκότητα αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας.
Η ζωή της όλη
Όταν το περιοδικό TIME την έβαλε στο εξώφυλλο του τεύχους της 29ης Οκτωβρίου 1956, την οναγόρευσε ως την «αδιαμφισβήτητη βασίλισσα της παγκόσμιας όπερας». Η Μαρία Κάλλας (1923-1977) θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες σοπράνο του 20ου αιώνα, και όχι άδικα. Γνωστή για τις ερμηνείες της στις όπερες Μήδεια, Τόσκα και Λα Τραβιάτα η Μαρία κινήθηκε στο μεταίχμιο μεταξύ θριάμβου και τραγωδίας.
Η Κάλλας ήταν γνωστή για το μεγάλο της “εγώ”. Φημολογείται ότι είχε πει κάποτε: «Έρχομαι στα εστιατόρια για να με λατρέψουν» ενώ έλεγε σε όλους ότι γράφει μια αυτοβιογραφία και μια άρια – τίποτα από τα οποία δεν έκανε στην πραγματική ζωή.
Στις παραστάσεις της δημιουργούσε σκηνή. «Ήταν γνωστή για το ότι θύμωνε όταν οι άνθρωποι σφύριζαν», γράφει η Lyndsy Spence, συγγραφέας του Cast a Diva: The Hidden Life of Maria Callas. Είχε τρομερό χαρακτήρα και η υπομονή της με τους ανθρώπους ήταν απειροελάχιστη.
Αφού μίλησε με την κόρη του νευρολόγου της Κάλλας, η Spence πιστεύει ότι η Μαρία Κάλλας μπορεί να έπασχε από μια νευρολογική πάθηση στο φάσμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Προς το τέλος της ζωής της, «δεν μπορεί να κουμαντάρει τη φωνή της και δεν έχει τη δύναμη να τραγουδήσει, και αυτό προφανώς φτάνει σε ένα σημείο που δεν μπορεί πλέον να ζήσει με αυτό», γράφει η συγγραφέας. «Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, άρχισε να κάνει θεραπεία για να προσπαθήσει να απαλύνει τα συμπτώματα και δυστυχώς εθίστηκε στα συνταγογραφούμενα φάρμακα, ένα από τα οποία ήταν το Mandrax».
Ο Paul Wink, καθηγητής ψυχολογίας στο Wellesley College και συγγραφέας του βιβλίου Prima Donna: The Psychology of Maria Callas, υποστηρίζει ότι πιθανότατα σήμερα να είχε διαγνωστεί με κατάθλιψη και εθισμό στα ναρκωτικά. «Πέθανε εθισμένη και σε απόγνωση», γράφει στο βιβλίο του.
Μαρία Κάλλας και Αριστοτέλης Ωνάσης
Η σχέση της Κάλλας με τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Έλληνα μεγιστάνα της ναυτιλίας, θα μπορούσε να είναι η πλοκή μιας όπερας. Στην πραγματικότητα ο Ωνάσης μισούσε την όπερα. «Αυτό που του άρεσε ήταν το πάρτι μετά, όταν αυτός και εκείνη θα ήταν στο επίκεντρο της προσοχής στα παρασκήνια», γράφει ο John Louis DiGaetani, συγγραφέας του The Definitive Diva: The Life and Career of Maria Callas.
Η Κάλλας ήθελε να την παντρευτεί, αλλά παρακολουθώντας τις τηλεοπτικές ειδήσεις στο Παρίσι κευρανοβολήθηκε για την επιλογή του: προτίμησε τη Jackie Kennedy, τη χήρα του δολοφονημένου προέδρου John F. Kennedy. Η Κάλλας φημολογήθηκε ότι ήταν έγκυος στο παιδί του Ωνάση κάποια στιγμή. Οι βιογράφοι με τους οποίους μίλησε το περιοδικό TIME ανάφεραν ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι συνέβη αυτό, αλλά αν κουβαλούσε το παιδί κάποιου, θα ήταν σίγουρα του Ωνάση. Ο γάμος του Ωνάση με την Jackie δεν είχε ακριβώς το happily ever after. Όταν εκείνος συνειδητοποίησε ότι η Μαρία ήταν η αγάπη της ζωής του, ήταν πολύ αργά για να αναθερμάνουν τη σχέση τους.
Στο τέλος της ζωής της
Η Κάλλας ήταν «μοναχική, απογοητευμένη, βασικά κουρασμένη», όπως περιγράφει η Spence τη σοπράνο στις τελευταίες της μέρες. Περνούσε τον χρόνο της παίζοντας χαρτιά με τον μπάτλερ και την υπηρέτριά της και φροντίζοντας τα σκυλιά της. Ήταν αποξενωμένη από την οικογένειά της. Η μητέρα της την ώθησε στην όπερα, απελπισμένη να βγάλει χρήματα από τη φωνή της. Πάντα της ζητούσε χρήματα ενώ ο πατέρας της κάποτε προσποιήθηκε ότι πέθαινε από καρκίνο και χρειαζόταν τη βοήθειά της για να πληρώσει τους ιατρικούς του λογαριασμούς.
Πάλεψε να βρει σκοπό στη ζωή της πέρα από την όπερα. Όταν ανέπτυξε σχέση με τον Ωνάση, η όπερα δεν ήταν πια η ζωή της, ο Ωνάσης ήταν η ζωή της. «Θα ήταν ωραίο να βρει τη δική της αίσθηση ταυτότητας, αλλά δεν μπορούσε να το κάνει. Γι’ αυτό ζούσε στην απόγνωση.» αναφέρει η συγγραφέας Lyndsy Spence. Η Κάλλας βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της στο Παρίσι σε ηλικία 53 ετών. Αιτία θανάτου: καρδιακή προσβολή.
Ποιες υποδύθηκαν την Μαρία Κάλλας
Monica Bellucci – Μαρία Κάλλας: Επιστολές και αναμνήσεις και στο Ηρώδειο ως Μαρία Κάλλας
Η Ιταλίδα σταρ Monica Bellucci ερμήνευσε επιστολές και αναμνήσεις της Μαρίας Κάλλας, σαγηνεύοντας τους θεατές στην πρώτη της θεατρική εμφάνιση, υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Tom Volf. Η περιοδεία διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2023. Στην παράσταση αναφέρονταν οι δύο διαφορετικές εποχές (η σημερινή και εκείνη στην οποία η Κάλλας έφτασε στο απόγειο της φήμης), ενώ ταυτόχρονα, οι θεατές συμμετείχαν ως μάρτυρες ενός ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ της μεγάλης σύγχρονης Ιταλίδας ηθοποιού και της φωνής που σημάδεψε τον 20ο αιώνα: της τέχνης.
Μετά τη Maria by Callas, ο Tom Volf συνεργάστηκε με τον Γιάννη Δημολίτσα για να απεικονίσει την εμβληματική φιγούρα της όπερας με νέα αφηγηματικά εργαλεία, ανατρέχοντας στα παιδικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη μέχρι τα τελευταία της χρόνια στην Αθήνα, ακολουθώντας τα βήματά της προς τη διεθνή αναγνώριση και αναλύοντας τους εσωτερικούς της δαίμονες με βαθιά ευαισθησία.
Στο Ηρώδειο η Monica Bellucci μάς ταξίδεψε στη ζωή και στην καριέρα της μεγάλης ντίβας: από την παιδική της ηλικία στη Νέα Υόρκη ως τα χρόνια του πολέμου στην Αθήνα, και από τα πρώτα βήματα της καριέρας της ως τον γάμο της και τον κατοπινό της θυελλώδη έρωτα για τον Αριστοτέλη Ωνάση, σε μια ζωή που χαρακτηρίστηκε από επιτυχίες, δόξα, φήμη, σκάνδαλα και προσωπικές σιωπηρές δοκιμασίες.
Fanny Ardant – Callas Forever
Fanny Ardant – Callas Forever (Κάλλας για πάντα)
Ο Ιταλός σκηνοθέτης Franco Zeffirelli επέλεξε τη Fanny Ardant για να ενσαρκώσει τη Μαρία Κάλλας σε μια βιογραφική ταινία για τις τελευταίες μέρες της τραγουδίστριας της όπερας. Ο Jeremy Irons συμπρωταγωνιστούσε ως ο υποστηρικτής που δελεάζει την Κάλλας να βγει από την απομόνωση για να γυρίσει μια ταινία βασισμένη στην Κάρμεν. Ωστόσο, καθώς συγχρονίζει τις ηχογραφήσεις μιας παράστασης που έδωσε όταν η φωνή της ήταν στην ακμή της, η Κάλλας αρχίζει να αναρωτιέται αν πούλησε την ψυχή της για την τέχνη της.
Ντυμένη από τη Chanel, όπως έδειχναν οι τίτλοι της ταινίας, ο Franco Zeffirelli μετέτρεψε τις τελευταίες μέρες της Κάλλας σε ακούσια κωμωδία, που όχι μόνο δεν τίμησε τη ντίβα, αλλά την “έθαψε” σε έναν κατακλυσμό από γέλια.
Marina Abramović – Οι 7 θάνατοι της Μαρίας Κάλλας
Η Marina Abramović, μια από τις πιο αναγνωρισμένες και επιδραστικές σύγχρονες καλλιτέχνιδες performance, παρουσίασε το 2021 ένα έργο που συγκλόνισε τον καλλιτεχνικό κόσμο: Οι 7 Θάνατοι της Μαρίας Κάλλας.
Η Abramović συνέδεσε την προσωπική της καλλιτεχνική αναζήτηση με τη ζωή και το έργο της θρυλικής σοπράνο, δημιουργώντας μια παράσταση που ήταν ταυτόχρονα βαθιά προσωπική και καθολικά συγκινητική. Η παράσταση ήταν ένα οπτικοακουστικό ταξίδι στην καριέρα και τη ζωή της Μαρίας Κάλλας, με επίκεντρο επτά κορυφαίες στιγμές της. Σε συνεργασία με μια ομάδα ταλαντούχων καλλιτεχνών, δημιούργησε μια εμπειρία που συνδυάζει μουσική, θέατρο, video art και performance. Μάλιστα, η παράσταση δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές από το κοινό και τους ειδικούς.
Faye Dunaway – Master Class
Το Master Class είναι ένα θεατρικό έργο του Terrence McNally που εξερευνά τη ζωή και την καριέρα της διάσημης σοπράνο. Βασίζεται στο περίφημο σεμινάριο όπου δίδαξε η Μαρία Κάλλας στη Μουσική Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Το Master Class γράφτηκε και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1995, με πρωταγωνίστρια τη Zoe Caldwell, αρχικά στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και μετά στο Broadway, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία και διαγράφοντας έκτοτε μια σειρά σκηνικών ερμηνειών του σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η παράσταση παρουσιάζει την Κάλλας σε ένα μάθημα φωνητικής, όπου μέσα από τις αλληλεπιδράσεις της με τους μαθητές της, αποκαλύπτονται τα πάθη, οι ανασφάλειες και η ιδιοφυΐα της. Η Faye Dunaway ανέλαβε τον ρόλο της Μαρίας Κάλλας το 1996. Η ερμηνεία της ήταν εξαιρετικά δυναμική και συγκινητική, αποτυπώνοντας με ακρίβεια την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα της Κάλλας. Η Dunaway κατάφερε να μεταμορφωθεί σε μια σπουδαία τραγουδίστρια, αποδίδοντας με πάθος τα αίσθηματα και τις αναμνήσεις της Κάλλας.
Μαρία Ναυπλιώτου
Η Μαρία Ναυπλιώτου μεταμορφώθηκε σε Μαρία Κάλλας για τις ανάγκες του Master Class, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου και μετάφραση του ποιητή Στρατή Πασχάλη, στο «Μικρό Χορν». Στην Ελλάδα, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1997/1998 σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη και μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη, με την Κάτια Δανδουλάκη στον ρόλο της Κάλλας.
Κλεοπάτρα Ελευθεριάδου – Η Μαρία που Έγινε Κάλλας
Η πρωτοεμφανιζόμενη λυρική σοπράνο και φοιτήτρια υποκριτικής, Κλεοπάτρα Ελευθεριάδου, υποδύεται τη Μαρία Κάλλας, στη φετεινή σειρά της ΕΡΤ, σε σκηνοθεσία και σενάριο Όλγας Μαλέα. Πρόκειται για μία κοινωνική βιογραφική σειρά 10 επεισοδίων, η οποία καταγράφει με διεισδυτική ματιά τη μεταμόρφωση της νεαρής Μαρίας Κάλλας από ασχημόπαπο στη μεγαλύτερη ντίβα όλων των εποχών, την περίοδο της Κατοχής, στην Αθήνα. Η σειρά βασίστηκε στο βιβλίο «Η άγνωστη Κάλλας» του ιστορικού Νικόλα Πετσάλη-Διομήδη.
Angelina Jolie – Maria
Το επιβλητικό trailer του Maria βάζει το κοινό στον κόσμο της Κάλλας και το μεταφέρει στο Παρίσι, εκεί που η σπουδαία σοπράνο πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Σκηνές της ταινίας έχουν γυριστεί και στην Ελλάδα, ενώ στο καστ συμμετάσχουν και Ελληνίδες ηθοποιοί, όπως η Αγγελίνα Παπαδοπούλου στον ρόλο της Κάλλας όταν ακόμη ήταν σε νεαρή ηλικία. Εμφανίζεται και η Λυδία Κονιόρδου που έχει αναλάβει τον ρόλο της μητέρας της. Η ταινία του μετρ των biopics Πάμπλο Λαραΐν, επικεντρώνεται στις άγνωστες πτυχές της ζωής της μεγαλύτερης ντίβας της όπερας, και αποκαλύπτει πλευρές της προσωπικότητάς της που κανείς δεν γνώριζε μέχρι σήμερα.
Photo credit: Μουσείο Μαρία Κάλλας
Ένα μουσείο για την Κάλλας
Το Μουσείο Μαρία Κάλλας είναι το πρώτο στον κόσμο για τη μεγάλη ντίβα και μοναδικό μουσείο στην Αθήνα αφιερωμένο στη Μαρία Κάλλας. Ανήκει στην κατηγορία των ιστορικών/βιογραφικών μουσείων και των μουσείων παραστατικών τεχνών. Βασικός σκοπός του είναι να κάνει γνωστή την καλλιτεχνική προσωπικότητα και το έργο αυτής της εμβληματικής λυρικής καλλιτέχνιδας σε ευρύτερες ομάδες κοινού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Photo credit: Getty Images
Το «Μαίρη, Μαριάννα, Μαρία: Τα άγνωστα ελληνικά χρόνια της Κάλλας» που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Εθνική Λυρική Σκηνή στις 2 Δεκεμβρίου 2023, ημέρα συμπλήρωσης των 100 ετών από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Έτους Κάλλας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, βγαίνει ξανά την Πέμπτη 13 Φεβρουαρίου 2025, για πρώτη φορά στις ελληνικές κινηματογραφικές αίθουσες, σε διανομή από το CINOBO, μετά από προβολές σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ καθώς και στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Με αφορμή την κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ κάνουμε μια ανασκόπηση στη ζωή της Μαρίας Κάλλας και παρατηρούμε ποια ηθοποιός κατάφερε να αποτυπώσει καλύτερα την πολυπλοκότητα αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας.
Η ζωή της όλη
Όταν το περιοδικό TIME την έβαλε στο εξώφυλλο του τεύχους της 29ης Οκτωβρίου 1956, την οναγόρευσε ως την «αδιαμφισβήτητη βασίλισσα της παγκόσμιας όπερας». Η Μαρία Κάλλας (1923-1977) θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες σοπράνο του 20ου αιώνα, και όχι άδικα. Γνωστή για τις ερμηνείες της στις όπερες Μήδεια, Τόσκα και Λα Τραβιάτα η Μαρία κινήθηκε στο μεταίχμιο μεταξύ θριάμβου και τραγωδίας.
Η Κάλλας ήταν γνωστή για το μεγάλο της “εγώ”. Φημολογείται ότι είχε πει κάποτε: «Έρχομαι στα εστιατόρια για να με λατρέψουν» ενώ έλεγε σε όλους ότι γράφει μια αυτοβιογραφία και μια άρια – τίποτα από τα οποία δεν έκανε στην πραγματική ζωή.
Στις παραστάσεις της δημιουργούσε σκηνή. «Ήταν γνωστή για το ότι θύμωνε όταν οι άνθρωποι σφύριζαν», γράφει η Lyndsy Spence, συγγραφέας του Cast a Diva: The Hidden Life of Maria Callas. Είχε τρομερό χαρακτήρα και η υπομονή της με τους ανθρώπους ήταν απειροελάχιστη.
Αφού μίλησε με την κόρη του νευρολόγου της Κάλλας, η Spence πιστεύει ότι η Μαρία Κάλλας μπορεί να έπασχε από μια νευρολογική πάθηση στο φάσμα της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Προς το τέλος της ζωής της, «δεν μπορεί να κουμαντάρει τη φωνή της και δεν έχει τη δύναμη να τραγουδήσει, και αυτό προφανώς φτάνει σε ένα σημείο που δεν μπορεί πλέον να ζήσει με αυτό», γράφει η συγγραφέας. «Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, άρχισε να κάνει θεραπεία για να προσπαθήσει να απαλύνει τα συμπτώματα και δυστυχώς εθίστηκε στα συνταγογραφούμενα φάρμακα, ένα από τα οποία ήταν το Mandrax».
Ο Paul Wink, καθηγητής ψυχολογίας στο Wellesley College και συγγραφέας του βιβλίου Prima Donna: The Psychology of Maria Callas, υποστηρίζει ότι πιθανότατα σήμερα να είχε διαγνωστεί με κατάθλιψη και εθισμό στα ναρκωτικά. «Πέθανε εθισμένη και σε απόγνωση», γράφει στο βιβλίο του.
Μαρία Κάλλας και Αριστοτέλης Ωνάσης
Η σχέση της Κάλλας με τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον Έλληνα μεγιστάνα της ναυτιλίας, θα μπορούσε να είναι η πλοκή μιας όπερας. Στην πραγματικότητα ο Ωνάσης μισούσε την όπερα. «Αυτό που του άρεσε ήταν το πάρτι μετά, όταν αυτός και εκείνη θα ήταν στο επίκεντρο της προσοχής στα παρασκήνια», γράφει ο John Louis DiGaetani, συγγραφέας του The Definitive Diva: The Life and Career of Maria Callas.
Η Κάλλας ήθελε να την παντρευτεί, αλλά παρακολουθώντας τις τηλεοπτικές ειδήσεις στο Παρίσι κευρανοβολήθηκε για την επιλογή του: προτίμησε τη Jackie Kennedy, τη χήρα του δολοφονημένου προέδρου John F. Kennedy. Η Κάλλας φημολογήθηκε ότι ήταν έγκυος στο παιδί του Ωνάση κάποια στιγμή. Οι βιογράφοι με τους οποίους μίλησε το περιοδικό TIME ανάφεραν ότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι συνέβη αυτό, αλλά αν κουβαλούσε το παιδί κάποιου, θα ήταν σίγουρα του Ωνάση. Ο γάμος του Ωνάση με την Jackie δεν είχε ακριβώς το happily ever after. Όταν εκείνος συνειδητοποίησε ότι η Μαρία ήταν η αγάπη της ζωής του, ήταν πολύ αργά για να αναθερμάνουν τη σχέση τους.
Στο τέλος της ζωής της
Η Κάλλας ήταν «μοναχική, απογοητευμένη, βασικά κουρασμένη», όπως περιγράφει η Spence τη σοπράνο στις τελευταίες της μέρες. Περνούσε τον χρόνο της παίζοντας χαρτιά με τον μπάτλερ και την υπηρέτριά της και φροντίζοντας τα σκυλιά της. Ήταν αποξενωμένη από την οικογένειά της. Η μητέρα της την ώθησε στην όπερα, απελπισμένη να βγάλει χρήματα από τη φωνή της. Πάντα της ζητούσε χρήματα ενώ ο πατέρας της κάποτε προσποιήθηκε ότι πέθαινε από καρκίνο και χρειαζόταν τη βοήθειά της για να πληρώσει τους ιατρικούς του λογαριασμούς.
Πάλεψε να βρει σκοπό στη ζωή της πέρα από την όπερα. Όταν ανέπτυξε σχέση με τον Ωνάση, η όπερα δεν ήταν πια η ζωή της, ο Ωνάσης ήταν η ζωή της. «Θα ήταν ωραίο να βρει τη δική της αίσθηση ταυτότητας, αλλά δεν μπορούσε να το κάνει. Γι’ αυτό ζούσε στην απόγνωση.» αναφέρει η συγγραφέας Lyndsy Spence. Η Κάλλας βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της στο Παρίσι σε ηλικία 53 ετών. Αιτία θανάτου: καρδιακή προσβολή.
Ποιες υποδύθηκαν την Μαρία Κάλλας
Monica Bellucci – Μαρία Κάλλας: Επιστολές και αναμνήσεις και στο Ηρώδειο ως Μαρία Κάλλας
Η Ιταλίδα σταρ Monica Bellucci ερμήνευσε επιστολές και αναμνήσεις της Μαρίας Κάλλας, σαγηνεύοντας τους θεατές στην πρώτη της θεατρική εμφάνιση, υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Tom Volf. Η περιοδεία διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Ιανουάριο του 2023. Στην παράσταση αναφέρονταν οι δύο διαφορετικές εποχές (η σημερινή και εκείνη στην οποία η Κάλλας έφτασε στο απόγειο της φήμης), ενώ ταυτόχρονα, οι θεατές συμμετείχαν ως μάρτυρες ενός ουσιαστικού διαλόγου μεταξύ της μεγάλης σύγχρονης Ιταλίδας ηθοποιού και της φωνής που σημάδεψε τον 20ο αιώνα: της τέχνης.
Μετά τη Maria by Callas, ο Tom Volf συνεργάστηκε με τον Γιάννη Δημολίτσα για να απεικονίσει την εμβληματική φιγούρα της όπερας με νέα αφηγηματικά εργαλεία, ανατρέχοντας στα παιδικά της χρόνια στη Νέα Υόρκη μέχρι τα τελευταία της χρόνια στην Αθήνα, ακολουθώντας τα βήματά της προς τη διεθνή αναγνώριση και αναλύοντας τους εσωτερικούς της δαίμονες με βαθιά ευαισθησία.
Στο Ηρώδειο η Monica Bellucci μάς ταξίδεψε στη ζωή και στην καριέρα της μεγάλης ντίβας: από την παιδική της ηλικία στη Νέα Υόρκη ως τα χρόνια του πολέμου στην Αθήνα, και από τα πρώτα βήματα της καριέρας της ως τον γάμο της και τον κατοπινό της θυελλώδη έρωτα για τον Αριστοτέλη Ωνάση, σε μια ζωή που χαρακτηρίστηκε από επιτυχίες, δόξα, φήμη, σκάνδαλα και προσωπικές σιωπηρές δοκιμασίες.
Fanny Ardant – Callas Forever
Fanny Ardant – Callas Forever (Κάλλας για πάντα)
Ο Ιταλός σκηνοθέτης Franco Zeffirelli επέλεξε τη Fanny Ardant για να ενσαρκώσει τη Μαρία Κάλλας σε μια βιογραφική ταινία για τις τελευταίες μέρες της τραγουδίστριας της όπερας. Ο Jeremy Irons συμπρωταγωνιστούσε ως ο υποστηρικτής που δελεάζει την Κάλλας να βγει από την απομόνωση για να γυρίσει μια ταινία βασισμένη στην Κάρμεν. Ωστόσο, καθώς συγχρονίζει τις ηχογραφήσεις μιας παράστασης που έδωσε όταν η φωνή της ήταν στην ακμή της, η Κάλλας αρχίζει να αναρωτιέται αν πούλησε την ψυχή της για την τέχνη της.
Ντυμένη από τη Chanel, όπως έδειχναν οι τίτλοι της ταινίας, ο Franco Zeffirelli μετέτρεψε τις τελευταίες μέρες της Κάλλας σε ακούσια κωμωδία, που όχι μόνο δεν τίμησε τη ντίβα, αλλά την “έθαψε” σε έναν κατακλυσμό από γέλια.
Marina Abramović – Οι 7 θάνατοι της Μαρίας Κάλλας
Η Marina Abramović, μια από τις πιο αναγνωρισμένες και επιδραστικές σύγχρονες καλλιτέχνιδες performance, παρουσίασε το 2021 ένα έργο που συγκλόνισε τον καλλιτεχνικό κόσμο: Οι 7 Θάνατοι της Μαρίας Κάλλας.
Η Abramović συνέδεσε την προσωπική της καλλιτεχνική αναζήτηση με τη ζωή και το έργο της θρυλικής σοπράνο, δημιουργώντας μια παράσταση που ήταν ταυτόχρονα βαθιά προσωπική και καθολικά συγκινητική. Η παράσταση ήταν ένα οπτικοακουστικό ταξίδι στην καριέρα και τη ζωή της Μαρίας Κάλλας, με επίκεντρο επτά κορυφαίες στιγμές της. Σε συνεργασία με μια ομάδα ταλαντούχων καλλιτεχνών, δημιούργησε μια εμπειρία που συνδυάζει μουσική, θέατρο, video art και performance. Μάλιστα, η παράσταση δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές από το κοινό και τους ειδικούς.
Faye Dunaway – Master Class
Το Master Class είναι ένα θεατρικό έργο του Terrence McNally που εξερευνά τη ζωή και την καριέρα της διάσημης σοπράνο. Βασίζεται στο περίφημο σεμινάριο όπου δίδαξε η Μαρία Κάλλας στη Μουσική Σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Το Master Class γράφτηκε και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1995, με πρωταγωνίστρια τη Zoe Caldwell, αρχικά στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ και μετά στο Broadway, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία και διαγράφοντας έκτοτε μια σειρά σκηνικών ερμηνειών του σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η παράσταση παρουσιάζει την Κάλλας σε ένα μάθημα φωνητικής, όπου μέσα από τις αλληλεπιδράσεις της με τους μαθητές της, αποκαλύπτονται τα πάθη, οι ανασφάλειες και η ιδιοφυΐα της. Η Faye Dunaway ανέλαβε τον ρόλο της Μαρίας Κάλλας το 1996. Η ερμηνεία της ήταν εξαιρετικά δυναμική και συγκινητική, αποτυπώνοντας με ακρίβεια την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα της Κάλλας. Η Dunaway κατάφερε να μεταμορφωθεί σε μια σπουδαία τραγουδίστρια, αποδίδοντας με πάθος τα αίσθηματα και τις αναμνήσεις της Κάλλας.
Μαρία Ναυπλιώτου
Η Μαρία Ναυπλιώτου μεταμορφώθηκε σε Μαρία Κάλλας για τις ανάγκες του Master Class, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου και μετάφραση του ποιητή Στρατή Πασχάλη, στο «Μικρό Χορν». Στην Ελλάδα, το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε το 1997/1998 σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη και μετάφραση του Μάριου Πλωρίτη, με την Κάτια Δανδουλάκη στον ρόλο της Κάλλας.
Κλεοπάτρα Ελευθεριάδου – Η Μαρία που Έγινε Κάλλας
Η πρωτοεμφανιζόμενη λυρική σοπράνο και φοιτήτρια υποκριτικής, Κλεοπάτρα Ελευθεριάδου, υποδύεται τη Μαρία Κάλλας, στη φετεινή σειρά της ΕΡΤ, σε σκηνοθεσία και σενάριο Όλγας Μαλέα. Πρόκειται για μία κοινωνική βιογραφική σειρά 10 επεισοδίων, η οποία καταγράφει με διεισδυτική ματιά τη μεταμόρφωση της νεαρής Μαρίας Κάλλας από ασχημόπαπο στη μεγαλύτερη ντίβα όλων των εποχών, την περίοδο της Κατοχής, στην Αθήνα. Η σειρά βασίστηκε στο βιβλίο «Η άγνωστη Κάλλας» του ιστορικού Νικόλα Πετσάλη-Διομήδη.
Angelina Jolie – Maria
Το επιβλητικό trailer του Maria βάζει το κοινό στον κόσμο της Κάλλας και το μεταφέρει στο Παρίσι, εκεί που η σπουδαία σοπράνο πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Σκηνές της ταινίας έχουν γυριστεί και στην Ελλάδα, ενώ στο καστ συμμετάσχουν και Ελληνίδες ηθοποιοί, όπως η Αγγελίνα Παπαδοπούλου στον ρόλο της Κάλλας όταν ακόμη ήταν σε νεαρή ηλικία. Εμφανίζεται και η Λυδία Κονιόρδου που έχει αναλάβει τον ρόλο της μητέρας της. Η ταινία του μετρ των biopics Πάμπλο Λαραΐν, επικεντρώνεται στις άγνωστες πτυχές της ζωής της μεγαλύτερης ντίβας της όπερας, και αποκαλύπτει πλευρές της προσωπικότητάς της που κανείς δεν γνώριζε μέχρι σήμερα.
Photo credit: Μουσείο Μαρία Κάλλας
Ένα μουσείο για την Κάλλας
Το Μουσείο Μαρία Κάλλας είναι το πρώτο στον κόσμο για τη μεγάλη ντίβα και μοναδικό μουσείο στην Αθήνα αφιερωμένο στη Μαρία Κάλλας. Ανήκει στην κατηγορία των ιστορικών/βιογραφικών μουσείων και των μουσείων παραστατικών τεχνών. Βασικός σκοπός του είναι να κάνει γνωστή την καλλιτεχνική προσωπικότητα και το έργο αυτής της εμβληματικής λυρικής καλλιτέχνιδας σε ευρύτερες ομάδες κοινού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Photo credit: Getty Images
