Λίγο πριν τη νέα καθοριστική ημερομηνία για το Brexit, δηλαδή την 31η Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί στο ταμπλό της New Bond Street η εξής συναλλαγή: στις 3 Οκτωβρίου, ο οίκος Sotheby’s θα μεσολαβήσει για την πώληση του τελευταίου έργου του Banksy, μίας από τις πιο αμφιλεγόμενες υπογραφές της σύγχρονης τέχνης που - όπως καλά γνωρίζουν οι μυημένοι στο χρηματιστήριο τέχνης που αφήνει τεράστια περιθώρια ανόδου. Γεγονός που από τη μια χαροποιεί τους επενδυτές, αλλά από την άλλη απογοητεύει τους οπαδούς της street art και της αστικής κουλτούρας βλέποντας έναν κορυφαίο καλλιτέχνη να έχει εισχωρήσει για τα καλά στα σαλόνια της αγοράς, όντας τελικά και ο ίδιος, μέρος του συστήματος στο οποίο αντιδρά μέσω των έργων του.
Από την άλλη πλευρά, τι κι αν ο Banksy επιμένει να κατακρίνει το σύστημα τόσο το κοινωνικοπολιτικό όσο και εκείνο της art market, έμποροι, broker και δημοπράτες υποκύπτουν στην εμπορικότητα της πρωτοτυπίας των έργων του (άρα μοναδικότητα), τη ζήτηση (άρα τάση), και την άνοδο της αξίας της υπογραφής του (άρα τεράστιο περιθώριο ανόδου μελλοντικά, με ασύλληπτα ποσοστά κέρδους για πωλητές και διαμεσολαβητές).
ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ… ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ;
Το τελευταίο έργο του Banksy έχει τίτλο «Devolved Parliament» και δεν είναι άλλο από μια αναφορά στα όσα παράλογα συνέβησαν το τελευταίο διάστημα στο Βρετανικό Κοινοβούλιο εν όψει του Brexit.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε διάσταση έργο (267x446εκ.) του και η τιμή εκτίμησης που συμφωνήθηκε είναι 1,5 με 2 εκατ. Στερλίνες. Το γεγονός ότι «έριξαν» το έργο στο πιτς φιτίλι στη δευτερογενή αγορά δείχνει, είτε ότι ο πωλητής είναι ο ίδιος ο καλλιτέχνης (κάτι που ο οίκος θα προστάτευε με νύχια και με δόντια για να μην αποκαλυφθεί), είτε ότι ήταν σε συνεννόηση με τον αγοραστή με στόχο να το αποκτήσει και να το μεταπωλήσει διπλασιάζοντας ενδεχομένως την αρχική του αξία. Πάντως αν το έργο αγγίξει τιμή πώλησης στα 2 εκατ. Στερλίνες, τότε θα έχουμε ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ στην αγορά έργων του Banksy, εφόσον η προηγούμενη τιμή ρεκόρ ήταν το 2008 με 1,8 εκατ. Στερλίνες.
ΣΠΕΚΟΥΛΑ
O οίκος Sotheby’s δεν ξεχνά να συνοδεύει τις ενημερώσεις του σε εμπόρους, ισχυρούς συλλέκτες-πελάτες του, αλλά ακόμη και σε δημοσιογράφους ένα σχόλιο του Banksy για το έργο: ««Ζωγραφίζεις 100 χιμπατζήδες και ακόμα σε ονομάζουν καλλιτέχνη αντάρτη».
Οι αναλυτές όμως, δεν βρίσκουν διόλου τυχαία, ούτε το θέμα του έργου και την επερχόμενη δημοπράτησή του λίγο πριν την ημερομηνία για την έξοδο της Μ.Βρετανίας από την ΕΕ, ούτε το σχόλιο του καλλιτέχνη και την αναφορά σε αυτό από τους ειδήμονες. Μ’ άλλα λόγια, θεωρούν ότι πρόκειται για ένα από τα πιο καλοστημένα market making σχέδια που έχει γίνει στην αγορά τέχνης τα τελευταία δέκα χρόνια.
«ΗΛΙΘΙΟΙ…» Αξίζει να θυμηθούμε τι είχε συμβεί και με το έργο του Banksy «Ηλίθιοι...δεν μπορώ να πιστέψω ότι πράγματι αγοράζετε αυτά τα σκατά!» (Ι can’t believe you morons you actually buy this shit). Ηταν πάλι ένα έργο - κατακραυγή για τον κόσμο του χρηματιστηρίου τέχνης. To έργο ήταν πολλαπλό. Ξεκινησε με low estimate τις 3.000 στερλίνες και μέχρι σήμερα έχει φτάσει τις 25.000 στερλίνες.
Ηταν τότε το πιο έξυπνο έργο του Banksy; Ένα στεγνό εμπορικό τρικ; Ίσως και τα δύο ή... τίποτα από αυτά. Ίσως ο καλλιτέχνης να σκαρφίστηκε απλώς μια ιδέα: πώς θα μπορούσε να αφήσει ιστορία στην αγορά Τέχνης, να ερεθίσει τη μανία των συλλεκτών, την κερδοσκοπία των εμπόρων και να κουρδίσει ταυτόχρονα τον ανταγωνισμό και την υπερηφάνεια των οίκων δημοπρασιών…
