ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ του 2008 ξαναζεί η παγκόσµια οικονοµία, καθώς η επιδηµία του κορονοϊού διαταράσσει όχι µόνο τη διεθνή αλυσίδα παραγωγής αλλά και τη ζήτηση. Τα χρηµατιστήρια καταγράφουν ήδη απώλειες τρισεκατοµµυρίων δολαρίων, αντανακλώντας τους φόβους των επενδυτών µπροστά στις προειδοποιήσεις ότι η παγκόσµια οικονοµία θα παρουσιάσει φέτος τους χαµηλότερους ρυθµούς ανάπτυξης από την ύφεση του 2009.
Όµως η εξέλιξη που πάτησε το κουµπί του πανικού δεν ήταν άλλη από την αιφνιδιαστική απόφαση της Federal Reserve να µειώσει τα επιτόκια του δολαρίου την Τρίτη, δύο εβδοµάδες νωρίτερα από την επόµενη προγραµµατισµένη συνεδρίασή της. Η κίνηση του κεντρικού τραπεζίτη, Τζερόµ Πάουελ, είχε τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος, αφού η τελευταία φορά που η Fed χρειάστηκε να προχωρήσει σε µείωση επιτοκίων εκτός των προγραµµατισµένων συνεδριάσεών της ήταν πριν από µία δεκαετία, κατά τη διάρκεια της παγκόσµιας χρηµατοοικονοµικής κρίσης. Πλέον, αναλυτές εκτιµούν ότι ο Πάουελ θα µειώσει και πάλι τα επιτόκια στις 18 Μαρτίου, σε µία προσπάθεια να διαβεβαιώσει τους επενδυτές ότι η Fed παίρνει την κατάσταση πολύ στα σοβαρά. Στην πράξη, αυτό που έκανε τον Πάουελ να δράσει ήταν η συνειδητοποίηση ότι η οικονοµική ζηµιά που προκαλεί ο κορονοϊός θα διαρκέσει όχι µερικές εβδοµάδες -όπως πολλοί ήλπιζαν αρχικά- αλλά αρκετούς µήνες ή και τρίµηνα.
Τις τελευταίες ηµέρες γίνεται σαφές ότι η επιδηµία που ξεκίνησε από την Κίνα πλησιάζει όλο και περισσότερο στον ορισµό µίας πανδηµίας. Και αυτό σηµαίνει ότι ο κορονοϊός δεν θα είναι απλώς ένα βραχυπρόθεσµο σοκ στην παραγωγή, που θα ξεπεραστεί εύκολα µόλις ξανανοίξουν τα εργοστάσια στην Κίνα. Η εξάπλωση του ιού σε όλο τον κόσµο σηµαίνει ότι η κρίση αυτή πλήττει τόσο την προσφορά όσο και τη ζήτηση, καθώς καταναλωτές ανά τον πλανήτη διστάζουν να ψωνίσουν, να ταξιδέψουν και να βγουν έξω για φαγητό. Οι επιχειρήσεις είναι αναγκασµένες όχι µόνο να στείλουν τους εργαζοµένους στα σπίτια τους, αλλά και να σταµατήσουν να προσλαµβάνουν, να επενδύουν και να ξοδεύουν.
Εάν ο κορονοϊός εξαπλωθεί ακόµη περισσότερο στην Ασία, την Ευρώπη και τη Β. Αµερική, τότε οι ρυθµοί ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας θα πέσουν φέτος µόλις στο 1,5%, από το 2,9% που προβλεπόταν πριν ξεσπάσει η επιδηµία και το 3% που καταγράφηκε πέρυσι. Αυτό σηµαίνει ότι Ευρώπη και Ιαπωνία θα βυθιστούν στην ύφεση, καθώς ο πλανήτης θα αντιµετωπίζει τις χειρότερες οικονοµικές συνθήκες από το 2009.
ΕΚΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΟΟΣΑ Ο ΟΟΣΑ απευθύνει έκκληση σε όσους χαράσσουν τις πολιτικές για µέτρα που θα περιορίσουν το οικονοµικό πλήγµα του κορονοϊού. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αυξήσουν τις δαπάνες (ήδη, το Χονγκ Κονγκ ανακοίνωσε ότι θα µοιράσει 1.200 δολάρια σε κάθε κάτοικο άνω των 18 ετών) και οι κεντρικές τράπεζες να εφαρµόσουν πολιτικές για τη στήριξη των οικονοµιών, τονίζει. Οµως οι «Financial Times» προειδοποιούν ότι το σοκ του κορονοϊού φυτεύει, ενδεχοµένως, τον σπόρο της επόµενης µεγάλης οικονοµικής κρίσης.
Η αναταραχή στις αγορές οδηγεί µεν σε µείωση των αποδόσεων των οµολόγων και πτώση του κόστους δανεισµού (η απόδοση του αµερικανικού 10ετούς οµολόγου έπεσε κάτω από το 1% για πρώτη φορά στην Ιστορία), όµως η πρόσβαση στις αγορές οµολόγων γίνεται δυσκολότερη για αδύναµους δανειζόµενους. Η κρίση του κορονοϊού χτυπά σε ένα ήδη επικίνδυνο οικονοµικό περιβάλλον, καθώς τα στοιχεία του Institute of International Finance δείχνουν ότι τα χρέη άγγιξαν νέο ιστορικό υψηλό κατά το τρίτο τρίµηνο του 2019, στο 322% του παγκόσµιου ΑΕΠ, ή στα 253 τρισ. δολάρια. Μετά την κρίση του 2008, η συσσώρευση των χρεών εντοπίζεται κυρίως στις επιχειρήσεις, οι οποίες απειλούν να γίνουν το «Σηµείο Μηδέν» του επόµενου κραχ, αφού από τη µία πλευρά αντιµετωπίζουν τη διαταραχή της παγκόσµιας παραγωγικής αλυσίδας και της διεθνούς ζήτησης και από την άλλη βλέπουν την πρόσβασή τους στις αγορές οµολόγων να δυσκολεύει.
*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» στις 7/2
