Το plan Χ της κυβέρνησης για τις τράπεζες - «Κόκκινα» δάνεια και ρευστότητα οι επόμενοι στόχοι
Τα επόμενα βήματα για τη νέα γενιά «κόκκινων» δανείων και η «πλάτη» για ρευστότητα 25 δις. ευρώ στην αγορά - Έντονη αγωνιά επικρατεί στο πολιτικό σύστημα για πιθανό ντόμινο λουκέτων και χρεοκοπιών
Φτάσαμε στην πηγή, αλλά δεν προλάβαμε να πιούμε νερό», λένε με πικρία στα επιτελεία των τραπεζών, καθώς η νέα, πρωτοφανής κρίση βρήκε το εγχώριο τραπεζικό σύστημα σε μια συγκυρία όπου έβλεπε φως στην άκρη του τούνελ και ετοιμαζόταν να παίξει τον βασικό ρόλο που είχε απολέσει κατά την επώδυνη δεκαετή περιπέτεια: αυτόν του χρηματοδότη της οικονομίας.
Ουδείς κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του και άπαντες γνωρίζουν ότι η ύφεση και η ανεργία, που θα «χτυπήσουν» και την Ελλάδα, ανατρέπουν τους σχεδιασμούς για ταχεία εξυγίανση των χαρτοφυλακίων. Ωστόσο, σε όλα τα επιτελεία δηλώνουν αποφασισμένοι να μην επιστρέψουν στην καταστροφική εσωστρέφεια των προηγούμενων ετών και δηλώνουν έτοιμοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην προσπάθεια στήριξης της οικονομίας σε αυτήν την κρίσιμη καμπή. Αυτό ακριβώς το μήνυμα μετέφεραν, σύμφωνα με πληροφορίες, στον πρωθυπουργό και στο οικονομικό επιτελείο, ξεκαθαρίζοντας, όμως, ότι θα είναι ολέθριο σφάλμα να πέσει χρήμα στα «τυφλά», χωρίς δηλαδή να κατευθυνθεί όλος αυτός ο όγκος ρευστότητας στις επιχειρήσεις που είχαν και διατηρούν δυνατότητες επιβίωσης και ανάπτυξης.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η αγωνία του πολιτικού συστήματος για αποφυγή ντόμινο λουκέτων και χρεοκοπιών πολλές φορές μετατρέπεται σε πίεση προς τις τράπεζες για χαλάρωση ακόμα και των τελευταίων ασφαλιστικών δικλίδων. Η πρόθεση των τραπεζών είναι να στηρίξουν τις πραγματικά βιώσιμες επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, αλλιώς ο φαύλος κύκλος θα διαιωνιστεί.
Για παράδειγμα, ακόμα και στα δάνεια που θα έχουν την εγγύηση του ελληνικού ∆ημοσίου, η έκθεση των τραπεζών υπολογίζεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των στελεχών τους, στο 60%, παρά ταύτα είναι ειλημμένη απόφαση να ζητηθούν από τις επιχειρήσεις ελάχιστες εγγυήσεις (collateral), αν και η εμπειρία δείχνει ότι τουλάχιστον το 50% αυτών των δανείων θα «σκάσει».
Ο όγκος της ρευστότητας που θα περάσει από τα κανάλια των τραπεζών υπολογίζεται σε περίπου 25 δισ. ευρώ και, όπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, ήδη 3 δισ. ευρώ από αυτά έχουν πέσει στην οικονομία μέσα στο πρώτο τρίμηνο, ενώ άλλα 2 δισ. είναι η αναστολή χρεολυσίων. Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι, αν μη τι άλλο, τα 7 δισ. ευρώ που θα μοχλεύσουν με τα 2 δισ. ευρώ που θα αντληθούν από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, ενώ άλλα περίπου 3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, θεωρητικά από τον Ιούλιο και μετά.
«ΤΡΕΧΟΥΝ»
Το μόνο σίγουρο είναι ότι στα επιτελεία των τραπεζών «τρέχουν» τον σχεδιασμό για ενίσχυση της ρευστότητας, με αναγκαίο συνυπολογισμό του βάρους των «κόκκινων» δανείων, που αναμένεται να αυξηθούν κατά τουλάχιστον 15%, και μόνον αν επιβεβαιωθεί το καλό σενάριο, δηλαδή ύφεση σε μονοψήφιο ποσοστό, αύξηση της ανεργίας όχι πάνω από 56 ποσοστιαίες μονάδες και ανάκαμψη το 2021 με τουλάχιστον 4%5%.
Το... καλό είναι ότι σε ανάλογη θέση θα βρεθούν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, άρα δεν θα ανοίξει η «ψαλίδα». Το κακό είναι πως όταν τελειώσει η περίοδος χάριτος εκτιμάται ότι δεν θα αργήσει πολύ ο SSM αναμένεται να ασκήσει τρομακτική πίεση στις ελληνικές τράπεζες, για να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Αυτή ακριβώς η «χαλάρωση» των εποπτικών κανόνων από τον SSM αναμένεται να κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί έως το τέλος του έτους, ωστόσο το αργότερο μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του 2021 θα εμφανιστεί η νέα γενιά των «κόκκινων» δανείων, που υπολογίζονται σε τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.
Οπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, ήδη ο SSM στέλνει φαινομενικά «αθώα» emails, ζητώντας πληροφορίες και στοιχεία, π.χ. για τις αναστολές χρεολυσίων, τη συμπεριφορά των ενήμερων δανειοληπτών κ.λπ. Αυτό, αν μη τι άλλο, δείχνει πρόθεση να «τραβήξει τα λουριά» μόλις υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στο υγειονομικό πεδίο (φάρμακα, εμβόλιο), που θα υποδηλώνουν λήξη του συναγερμού. Πριν ξεσπάσει η πανδημία, οι τράπεζες ήταν έτοιμες να καβαλήσουν το άρμα του «Ηρακλή» και να ξεφορτωθούν τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ προβληματικών δανείων, ενώ καθεμία ξεχωριστά σχεδίαζε τις κινήσεις της για ακόμα ταχύτερη εξυγίανση των ισολογισμών της. Πλέον, όλα έχουν ανατραπεί και με δεδομένες τις συνθήκες στις αγορές το σχέδιο τιτλοποιήσεων μπαίνει στον «πάγο» για τουλάχιστον έναν χρόνο, αν και κάθε επιτελείο θα αναζητήσει «παράθυρο» ευκαιρίας.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ
Η επόμενη ημέρα είναι βέβαιο ότι θα βρει ένα τελείως διαφορετικό τραπεζικό τοπίο. Οπως σημειώνουν οι ίδιες τραπεζικές πηγές, πριν καν εμφανιστεί ο κορονοϊός ήταν ειλημμένη η απόφαση για αλλαγές στη δομή, λειτουργία και φιλοσοφία των τραπεζών ως απάντηση στην πίεση που ασκούν το περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων, το διπλάσιο ή τριπλάσιο κόστος ρίσκου σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες και ο περιορισμένος τζίρος από τις προμήθειες. Ο κορονοϊός είναι ο καταλύτης των εξελίξεων, που, όπως φαίνεται, θα «πατήσουν» και στις νέες τεχνολογίες. «Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει», σημειώνουν οι ίδιες πηγές, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις αποδοχές του προσωπικού αλλά και τα λειτουργικά κόστη των τραπεζών. Φυσικά, τα δίκτυα θα περιοριστούν εντυπωσιακά. «Το downsizing είναι επιτακτικό, είναι μονόδρομος, αλλιώς θα γράψουμε ζημιές», τονίζουν οι ίδιες πηγές. Και τι μέλλει γενέσθαι με το προσωπικό των τραπεζών; Με δεδομένο ότι το μοντέλο των εθελουσίων δεν είναι ελκυστικό, αφού έχουν φύγει τα μεγαλύτερης ηλικίας στελέχη, αλλά ούτε υπάρχουν χρήματα, το ενδεχόμενο απολύσεων δεν θα πρέπει να αποκλειστεί.
Οσον αφορά το πόσες θα είναι οι συστημικές τράπεζες σε μία πενταετία, ήδη πολλοί στοιχηματίζουν ότι οι πρώτες συγχωνεύσεις δεν είναι μακριά.
TΟ ΝΕΟΤΡΑΠΕΖΙΚΟΤΟΠΙΟ
Ουδείς κρύβεται πίσω από το δάκτυλό του και άπαντες γνωρίζουν ότι η ύφεση και η ανεργία, που θα «χτυπήσουν» και την Ελλάδα, ανατρέπουν τους σχεδιασμούς για ταχεία εξυγίανση των χαρτοφυλακίων. Ωστόσο, σε όλα τα επιτελεία δηλώνουν αποφασισμένοι να μην επιστρέψουν στην καταστροφική εσωστρέφεια των προηγούμενων ετών και δηλώνουν έτοιμοι να αναλάβουν πρωτοβουλίες στην προσπάθεια στήριξης της οικονομίας σε αυτήν την κρίσιμη καμπή. Αυτό ακριβώς το μήνυμα μετέφεραν, σύμφωνα με πληροφορίες, στον πρωθυπουργό και στο οικονομικό επιτελείο, ξεκαθαρίζοντας, όμως, ότι θα είναι ολέθριο σφάλμα να πέσει χρήμα στα «τυφλά», χωρίς δηλαδή να κατευθυνθεί όλος αυτός ο όγκος ρευστότητας στις επιχειρήσεις που είχαν και διατηρούν δυνατότητες επιβίωσης και ανάπτυξης.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η αγωνία του πολιτικού συστήματος για αποφυγή ντόμινο λουκέτων και χρεοκοπιών πολλές φορές μετατρέπεται σε πίεση προς τις τράπεζες για χαλάρωση ακόμα και των τελευταίων ασφαλιστικών δικλίδων. Η πρόθεση των τραπεζών είναι να στηρίξουν τις πραγματικά βιώσιμες επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, αλλιώς ο φαύλος κύκλος θα διαιωνιστεί.
Για παράδειγμα, ακόμα και στα δάνεια που θα έχουν την εγγύηση του ελληνικού ∆ημοσίου, η έκθεση των τραπεζών υπολογίζεται, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των στελεχών τους, στο 60%, παρά ταύτα είναι ειλημμένη απόφαση να ζητηθούν από τις επιχειρήσεις ελάχιστες εγγυήσεις (collateral), αν και η εμπειρία δείχνει ότι τουλάχιστον το 50% αυτών των δανείων θα «σκάσει».
Ο όγκος της ρευστότητας που θα περάσει από τα κανάλια των τραπεζών υπολογίζεται σε περίπου 25 δισ. ευρώ και, όπως σημειώνουν τραπεζικές πηγές, ήδη 3 δισ. ευρώ από αυτά έχουν πέσει στην οικονομία μέσα στο πρώτο τρίμηνο, ενώ άλλα 2 δισ. είναι η αναστολή χρεολυσίων. Το μεγαλύτερο στοίχημα είναι, αν μη τι άλλο, τα 7 δισ. ευρώ που θα μοχλεύσουν με τα 2 δισ. ευρώ που θα αντληθούν από την Αναπτυξιακή Τράπεζα, ενώ άλλα περίπου 3 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα εισρεύσουν στην ελληνική οικονομία μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, θεωρητικά από τον Ιούλιο και μετά.
«ΤΡΕΧΟΥΝ»
Το μόνο σίγουρο είναι ότι στα επιτελεία των τραπεζών «τρέχουν» τον σχεδιασμό για ενίσχυση της ρευστότητας, με αναγκαίο συνυπολογισμό του βάρους των «κόκκινων» δανείων, που αναμένεται να αυξηθούν κατά τουλάχιστον 15%, και μόνον αν επιβεβαιωθεί το καλό σενάριο, δηλαδή ύφεση σε μονοψήφιο ποσοστό, αύξηση της ανεργίας όχι πάνω από 56 ποσοστιαίες μονάδες και ανάκαμψη το 2021 με τουλάχιστον 4%5%.
Το... καλό είναι ότι σε ανάλογη θέση θα βρεθούν και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, άρα δεν θα ανοίξει η «ψαλίδα». Το κακό είναι πως όταν τελειώσει η περίοδος χάριτος εκτιμάται ότι δεν θα αργήσει πολύ ο SSM αναμένεται να ασκήσει τρομακτική πίεση στις ελληνικές τράπεζες, για να καλύψουν το χαμένο έδαφος. Αυτή ακριβώς η «χαλάρωση» των εποπτικών κανόνων από τον SSM αναμένεται να κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί έως το τέλος του έτους, ωστόσο το αργότερο μέσα στο δεύτερο τρίμηνο του 2021 θα εμφανιστεί η νέα γενιά των «κόκκινων» δανείων, που υπολογίζονται σε τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ.
Οπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, ήδη ο SSM στέλνει φαινομενικά «αθώα» emails, ζητώντας πληροφορίες και στοιχεία, π.χ. για τις αναστολές χρεολυσίων, τη συμπεριφορά των ενήμερων δανειοληπτών κ.λπ. Αυτό, αν μη τι άλλο, δείχνει πρόθεση να «τραβήξει τα λουριά» μόλις υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στο υγειονομικό πεδίο (φάρμακα, εμβόλιο), που θα υποδηλώνουν λήξη του συναγερμού. Πριν ξεσπάσει η πανδημία, οι τράπεζες ήταν έτοιμες να καβαλήσουν το άρμα του «Ηρακλή» και να ξεφορτωθούν τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ προβληματικών δανείων, ενώ καθεμία ξεχωριστά σχεδίαζε τις κινήσεις της για ακόμα ταχύτερη εξυγίανση των ισολογισμών της. Πλέον, όλα έχουν ανατραπεί και με δεδομένες τις συνθήκες στις αγορές το σχέδιο τιτλοποιήσεων μπαίνει στον «πάγο» για τουλάχιστον έναν χρόνο, αν και κάθε επιτελείο θα αναζητήσει «παράθυρο» ευκαιρίας.
ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ
Η επόμενη ημέρα είναι βέβαιο ότι θα βρει ένα τελείως διαφορετικό τραπεζικό τοπίο. Οπως σημειώνουν οι ίδιες τραπεζικές πηγές, πριν καν εμφανιστεί ο κορονοϊός ήταν ειλημμένη η απόφαση για αλλαγές στη δομή, λειτουργία και φιλοσοφία των τραπεζών ως απάντηση στην πίεση που ασκούν το περιβάλλον των χαμηλών επιτοκίων, το διπλάσιο ή τριπλάσιο κόστος ρίσκου σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες και ο περιορισμένος τζίρος από τις προμήθειες. Ο κορονοϊός είναι ο καταλύτης των εξελίξεων, που, όπως φαίνεται, θα «πατήσουν» και στις νέες τεχνολογίες. «Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει», σημειώνουν οι ίδιες πηγές, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τις αποδοχές του προσωπικού αλλά και τα λειτουργικά κόστη των τραπεζών. Φυσικά, τα δίκτυα θα περιοριστούν εντυπωσιακά. «Το downsizing είναι επιτακτικό, είναι μονόδρομος, αλλιώς θα γράψουμε ζημιές», τονίζουν οι ίδιες πηγές. Και τι μέλλει γενέσθαι με το προσωπικό των τραπεζών; Με δεδομένο ότι το μοντέλο των εθελουσίων δεν είναι ελκυστικό, αφού έχουν φύγει τα μεγαλύτερης ηλικίας στελέχη, αλλά ούτε υπάρχουν χρήματα, το ενδεχόμενο απολύσεων δεν θα πρέπει να αποκλειστεί.
Οσον αφορά το πόσες θα είναι οι συστημικές τράπεζες σε μία πενταετία, ήδη πολλοί στοιχηματίζουν ότι οι πρώτες συγχωνεύσεις δεν είναι μακριά.
TΟ ΝΕΟΤΡΑΠΕΖΙΚΟΤΟΠΙΟ
- Ακόμα και στα δάνεια που θα έχουν την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, η έκθεση των τραπεζών υπολογίζεται στο 60%
- €2.000.000.000είναι η αναστολή χρεολυσίων
- €25.000.000.000 ΘΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ
- 50% των δανείων θα «σκάσει»
- €3.000.000.000από τα 25 δισ. ευρώ έχουν ήδη πέσει στην οικονομία μέσα στο πρώτο τρίμηνο
- Μεγάλο στοίχημα τα €7.000.000.000 που θα μοχλεύσουν με τα 2 δισ. ευρώ που θα βάλει η Αναπτυξιακή Τράπεζα
- €3.000.000.000υπολογίζεται ότι θα πέσουν στην οικονομία μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων μετά τον Ιούλιο
