Το κρίσιμο τρίμηνο της «εξόδου» από την πανδημία: Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης και τα «αγκάθια» μέχρι 4 Οκτωβρίου
Οι ημερομηνίες-ορόσημα για άνοιγμα, τα μέτρα στήριξης, η πίεση των Ευρωπαίων για πλειστηριασμούς και οι αναταράξεις του Προϋπολογισμού
«Η έξοδος από αυτήν την πρωτοφανή κρίση είναι μαραθώνιος και όχι αγώνας ταχύτητας», επιμένουν να λένε στο υπουργείο Οικονομικών, συμπληρώνοντας ότι, αν και έχουν κάθε λόγο να νιώθουν δικαιωμένοι από την έως τώρα διαχείριση του «οπλοστασίου» τους, τα επόμενα βήματα απαιτούν χειρουργικές κινήσεις.
Η ανακοίνωση της πιο «ρηχής» ύφεσης για το 2020 δεν λειτούργησε απλώς ως ένεση ψυχολογίας, αλλά εξουδετέρωσε έναν από τους κινδύνους για τη φετινή χρονιά: ένα βαρύτερο αρνητικό carry over, κοινώς μια μεγαλύτερη ζημία, που θα έκανε ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή στο υπουργείο Οικονομικών.
Το ξεκίνημα του 2021 έδειξε, άλλωστε, ότι ο δρόμος που οδηγεί στην έξοδο από την κρίση έχει ακόμα πολλές ανηφοριές και επικίνδυνες στροφές, καθώς ήδη στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους επανυπολογίζουν το φετινό έλλειμμα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ο λογαριασμός της πανδημίας «φούσκωσε» κατά 4 δισ. ευρώ και ακόμη δεν έχει μπει τελεία.
Δημοσιονομικός προβληματισμός δεν υφίσταται, ωστόσο η συνετή ταμειακή διαχείριση παραμένει προτεραιότητα, έτσι ώστε το «μαξιλάρι» ασφαλείας να παραμένει τουλάχιστον στα 30 δισ. ευρώ, διασφαλίζοντας φθηνές εκδόσεις χρέους ειδικά στο πρώτο κρίσιμο εξάμηνο.
Ο αρχικός σχεδιασμός για σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς από τα μέσα Φεβρουαρίου έχει πάει προ πολλού περίπατο και το επόμενο ορόσημο είναι η 22α Μαρτίου. Ακόμα και με αυτό το σενάριο, το πρόσθετο κόστος για τα κρατικά ταμεία υπολογίζεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ το σχέδιο για σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης πάει πιο πίσω.
Ο Απρίλιος χαρακτηρίζεται ως ο μήνας- «κλειδί»
Εάν επιβεβαιωθεί το πλάνο για μαζικότερους εμβολιασμούς, τότε ανεβάζει ρολά και η εστίαση, έπειτα από σχεδόν πέντε μήνες αποκλειστικής λειτουργίας με delivery και take away.
Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι μιλάμε για περίπου 80.000 επιχειρήσεις, όπου απασχολούνται περίπου 330.000 εργαζόμενοι, γίνεται αντιληπτό ότι τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών - Εργασίας μπορούν να βάλουν μπροστά τη σταδιακή άρση του έκτακτου μέτρου των αναστολών συμβάσεων.
Αυτό που τονίζουν άπαντες είναι ότι δεν πρόκειται να προκληθεί σοκ σε καμία περίπτωση, καθώς ουδείς έχει την ψευδαίσθηση ότι η αγορά μπορεί να λειτουργήσει κανονικά μετά τα αλλεπάλληλα lockdowns.
Φιλτράρισμα των βιώσιμων επιχειρήσεων
Τον Απρίλιο αναμένεται και η πανευρωπαϊκή οδηγία-πλαίσιο, με βάση την οποία θα γίνει το φιλτράρισμα των βιώσιμων επιχειρήσεων που θα συνεχίσουν να στηρίζονται είτε με επιχορηγήσεις είτε με φθηνά δάνεια είτε με αναστολές φόρων - εισφορών. Οπως παραδέχονται στο οικονομικό επιτελείο, η διαδικασία θα είναι δύσκολη για την ελληνική πραγματικότητα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και δεν είναι τυχαίο ότι στο Σχέδιο Ανάκαμψης προβλέπονται ειδικά κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές, προκειμένου να μη διαρραγεί ο παραγωγικός ιστός της χώρας.
Ο Απρίλιος είναι κρίσιμος και για ακόμα έναν λόγο: Εάν οι Ευρωπαίοι δεν αποφασίσουν να «παγώσουν» την τελευταία στιγμή τις προβλεπόμενες διαδικασίες του ευρωπαϊκού εξαμήνου, η κυβέρνηση θα πρέπει να υποβάλει Πρόγραμμα Σταθερότητας και Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο έως το 2025, ανοίγοντας, έτσι, κάποια από τα χαρτιά της με προφανείς αστερίσκους.
Και κάπου εδώ «κουμπώνει» ο Μάιος, ως μήνας της 10ης αξιολόγησης, η οποία συνδέεται και με εκταμίευση. Το μεγαλύτερο «αγκάθι», με τα σημερινά δεδομένα, είναι το θέμα των πλειστηριασμών και η ενεργοποίηση του νέου Πτωχευτικού για τα νοικοκυριά. Αν όλα πάνε καλά, το πλέγμα προστασίας θα έχει ενεργοποιηθεί και η μετάβαση στην επόμενη ημέρα για τους πλέον ευάλωτους θα γίνει χωρίς «φάλτσα».
Ο Ιούνιος, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οικονομικού επιτελείου, θα αποκαλύψει ποιες μπορεί να είναι τελικά οι προσδοκίες από τις φετινές τουριστικές εισπράξεις. Παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι από τα μέσα Μαΐου κιόλας θα φανεί από τις κρατήσεις και τις προκρατήσεις η τάση, με τα σενάρια έως τώρα να συγκλίνουν σε έσοδα γύρω στα 8 δισ. ευρώ. Εάν επιβεβαιωθούν οι πιο αισιόδοξοι, τότε ο πήχης ανεβαίνει κοντά στα 10 δισ. ευρώ.
Σταθμός η 4η Οκτωβρίου
Ως τελευταίο ορόσημο φαντάζει η 4η Οκτωβρίου, όταν δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να υποβάλει το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2022. Εκεί θα γίνει η... σούμα, δηλαδή τι μόχλευση προκάλεσαν τα πρώτα 5,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και εάν επιβεβαιώνονται οι προβλέψεις για ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 3,5%, παρά το lockdown του πρώτου τριμήνου και το σχέδιο φοροελαφρύνσεων της επόμενης χρονιάς, που θα «σφραγίσει» το τέλος της κρίσης.
Η ανακοίνωση της πιο «ρηχής» ύφεσης για το 2020 δεν λειτούργησε απλώς ως ένεση ψυχολογίας, αλλά εξουδετέρωσε έναν από τους κινδύνους για τη φετινή χρονιά: ένα βαρύτερο αρνητικό carry over, κοινώς μια μεγαλύτερη ζημία, που θα έκανε ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή στο υπουργείο Οικονομικών.
Το ξεκίνημα του 2021 έδειξε, άλλωστε, ότι ο δρόμος που οδηγεί στην έξοδο από την κρίση έχει ακόμα πολλές ανηφοριές και επικίνδυνες στροφές, καθώς ήδη στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους επανυπολογίζουν το φετινό έλλειμμα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ο λογαριασμός της πανδημίας «φούσκωσε» κατά 4 δισ. ευρώ και ακόμη δεν έχει μπει τελεία.
Δημοσιονομικός προβληματισμός δεν υφίσταται, ωστόσο η συνετή ταμειακή διαχείριση παραμένει προτεραιότητα, έτσι ώστε το «μαξιλάρι» ασφαλείας να παραμένει τουλάχιστον στα 30 δισ. ευρώ, διασφαλίζοντας φθηνές εκδόσεις χρέους ειδικά στο πρώτο κρίσιμο εξάμηνο.
Ο αρχικός σχεδιασμός για σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς από τα μέσα Φεβρουαρίου έχει πάει προ πολλού περίπατο και το επόμενο ορόσημο είναι η 22α Μαρτίου. Ακόμα και με αυτό το σενάριο, το πρόσθετο κόστος για τα κρατικά ταμεία υπολογίζεται σε περίπου 2 δισ. ευρώ, ενώ το σχέδιο για σταδιακή άρση των μέτρων στήριξης πάει πιο πίσω.
Ο Απρίλιος χαρακτηρίζεται ως ο μήνας- «κλειδί»
Εάν επιβεβαιωθεί το πλάνο για μαζικότερους εμβολιασμούς, τότε ανεβάζει ρολά και η εστίαση, έπειτα από σχεδόν πέντε μήνες αποκλειστικής λειτουργίας με delivery και take away.
Αν λάβει κανείς υπ’ όψιν ότι μιλάμε για περίπου 80.000 επιχειρήσεις, όπου απασχολούνται περίπου 330.000 εργαζόμενοι, γίνεται αντιληπτό ότι τα συναρμόδια υπουργεία Οικονομικών - Εργασίας μπορούν να βάλουν μπροστά τη σταδιακή άρση του έκτακτου μέτρου των αναστολών συμβάσεων.
Αυτό που τονίζουν άπαντες είναι ότι δεν πρόκειται να προκληθεί σοκ σε καμία περίπτωση, καθώς ουδείς έχει την ψευδαίσθηση ότι η αγορά μπορεί να λειτουργήσει κανονικά μετά τα αλλεπάλληλα lockdowns.
Φιλτράρισμα των βιώσιμων επιχειρήσεων
Τον Απρίλιο αναμένεται και η πανευρωπαϊκή οδηγία-πλαίσιο, με βάση την οποία θα γίνει το φιλτράρισμα των βιώσιμων επιχειρήσεων που θα συνεχίσουν να στηρίζονται είτε με επιχορηγήσεις είτε με φθηνά δάνεια είτε με αναστολές φόρων - εισφορών. Οπως παραδέχονται στο οικονομικό επιτελείο, η διαδικασία θα είναι δύσκολη για την ελληνική πραγματικότητα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων και δεν είναι τυχαίο ότι στο Σχέδιο Ανάκαμψης προβλέπονται ειδικά κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές, προκειμένου να μη διαρραγεί ο παραγωγικός ιστός της χώρας.
Ο Απρίλιος είναι κρίσιμος και για ακόμα έναν λόγο: Εάν οι Ευρωπαίοι δεν αποφασίσουν να «παγώσουν» την τελευταία στιγμή τις προβλεπόμενες διαδικασίες του ευρωπαϊκού εξαμήνου, η κυβέρνηση θα πρέπει να υποβάλει Πρόγραμμα Σταθερότητας και Μεσοπρόθεσμο Σχέδιο έως το 2025, ανοίγοντας, έτσι, κάποια από τα χαρτιά της με προφανείς αστερίσκους.
Και κάπου εδώ «κουμπώνει» ο Μάιος, ως μήνας της 10ης αξιολόγησης, η οποία συνδέεται και με εκταμίευση. Το μεγαλύτερο «αγκάθι», με τα σημερινά δεδομένα, είναι το θέμα των πλειστηριασμών και η ενεργοποίηση του νέου Πτωχευτικού για τα νοικοκυριά. Αν όλα πάνε καλά, το πλέγμα προστασίας θα έχει ενεργοποιηθεί και η μετάβαση στην επόμενη ημέρα για τους πλέον ευάλωτους θα γίνει χωρίς «φάλτσα».
Ο Ιούνιος, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του οικονομικού επιτελείου, θα αποκαλύψει ποιες μπορεί να είναι τελικά οι προσδοκίες από τις φετινές τουριστικές εισπράξεις. Παράγοντες του κλάδου εκτιμούν ότι από τα μέσα Μαΐου κιόλας θα φανεί από τις κρατήσεις και τις προκρατήσεις η τάση, με τα σενάρια έως τώρα να συγκλίνουν σε έσοδα γύρω στα 8 δισ. ευρώ. Εάν επιβεβαιωθούν οι πιο αισιόδοξοι, τότε ο πήχης ανεβαίνει κοντά στα 10 δισ. ευρώ.
Σταθμός η 4η Οκτωβρίου
Ως τελευταίο ορόσημο φαντάζει η 4η Οκτωβρίου, όταν δηλαδή το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να υποβάλει το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού για το 2022. Εκεί θα γίνει η... σούμα, δηλαδή τι μόχλευση προκάλεσαν τα πρώτα 5,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και εάν επιβεβαιώνονται οι προβλέψεις για ρυθμούς ανάπτυξης πάνω από 3,5%, παρά το lockdown του πρώτου τριμήνου και το σχέδιο φοροελαφρύνσεων της επόμενης χρονιάς, που θα «σφραγίσει» το τέλος της κρίσης.
