Στα 67 του χρόνια, ο Αντριου Λιβέρης έχει μια πλούσια καριέρα στην αμερικανική επιχειρηματική σκηνή, έχοντας διατελέσει, μεταξύ άλλων, πρόεδρος της Dow Chemicals, ενός από τους μεγαλύτερους ομίλους χημικών στον κόσμο. Γιος μεταναστών στην Αυστραλία από το Καστελλόριζο, ο Λιβέρης ίδρυσε μαζί με άλλους ομογενείς στις ΗΠΑ το 2012 το The Hellenic Initiative, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό με σκοπό τη στήριξη της Ελλάδας με πολλούς τρόπους, στον οποίο σήμερα είναι πρόεδρος. Λίγες ημέρες μετά την παρουσία του στο Delphi Economic Forum, ο Αντριου Λιβέρης μιλάει στα «Π» για τις αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα, τον τρόπο που η κυβέρνηση Μητσοτάκη χειρίστηκε την πανδημία και τις εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά.

Εχει περάσει ενάμισι έτος από τότε που η πανδημία χτύπησε την Ευρώπη. Πώς αποτιμάτε τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση αντιμετώπισε την κρίση του κορονοϊού;

 Η Ελλάδα τα έχει πάει εξαιρετικά καλά, ιδίως στην πρώτη φάση της πανδημίας. Αυτό έγινε εφικτό χάρη στον προσεκτικό σχεδιασμό και στην ηγετική ικανότητα που έδειξε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, και η κυβέρνησή του.

Δυστυχώς, το ίδιο δεν μπορεί να ειπωθεί συνολικά για την Ε.Ε. Το πρόγραμμα εμβολιασμού επιταχύνεται τώρα, αλλά είναι ακόμη πίσω σε σχέση με τα νούμερα που βλέπουμε σε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, όπως των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας. Η αποτυχία γίνεται ακόμα πιο εμφανής, αν προσθέσεις στην εξίσωση το γεγονός ότι η Ε.Ε. έχει μεγάλες δυνατότητες στη φαρμακοβιομηχανία και είναι παραγωγός εμβολίων και όχι μόνο καταναλωτής εμβολίων. Κρίσεις όπως αυτή δείχνουν την αξία της αποτελεσματικής ηγεσίας και τους θεσμούς που χρειαζόμαστε τον 21ο αιώνα. Καθώς βαδίζουμε από κρίση σε κρίση, είναι μεγάλη ανάγκη αυτόν τον αιώνα να ξαναφτιάξουμε θεσμούς που θα αντιμετωπίζουν την αστάθεια, την αβεβαιότητα, τη συνθετότητα και την ασάφεια.

Πρέπει να ενισχύσουμε τους δεσμούς με τους συμμάχους, ενώ παράλληλα να επικοινωνούμε καλύτερα τις θέσεις μας, που βασίζονται σε Συνθήκες που έχουν υπογραφεί, όχι μόνο από εμάς, αλλά και από την Τουρκία

 
Οι θεσμοί με αποτελεσματικές ηγεσίες αυτόν τον αιώνα θα βοηθήσουν να σχεδιάσουμε συστήματα που θα μας επιτρέψουν να βγάζουμε με αποτελεσματικότητα τον κόσμο από κρίσεις όπως αυτή που ζούμε τώρα. Μπορώ να σας πω ότι ήταν αληθινή έκπληξη για πολλούς ανθρώπους στη Διασπορά να διαβάζουμε άρθρα που μιλούσαν για την εξαιρετική απάντηση της Ελλάδα στην κρίση. Γνωρίζω, επειδή έχω πολλούς φίλους στην Ελλάδα, ότι πολλοί άνθρωποι που ζουν στη χώρα βιώνουν επίσης μια ευχάριστη έκπληξη με τη μετάβαση της κυβέρνησης σε έναν ψηφιακό κόσμο και τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, που συχνά μπλοκάρει την προσέλκυση ξένων επενδύσεων.

Βλέπω αυτήν τη μετάβαση και αισθάνομαι την αλλαγή, παρόλο που βρίσκομαι χιλιάδες μίλια μακριά. Αυτή η κυβέρνηση χτίζει ένα νέο και πιο αποτελεσματικό μοντέλο ηγεσίας, το οποίο ελπίζω ότι ήρθε για να μείνει και που είναι, βασικά, ο λόγος που η Ελλάδα τα πάει τόσο καλά. Κατά πολλούς τρόπους, αυτό που βιώνουμε σήμερα μένοντας στο εξωτερικό είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που βιώναμε πριν από περίπου δέκα χρόνια, όταν διαβάζαμε τα πρωτοσέλιδα για την Ελλάδα και πώς τα πήγαινε εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η Ελλάδα πέρασε δύο μεγάλες κρίσεις με διαφορά δέκα ετών η μία από την άλλη. Η μία φορά στα 100 χρόνια πανδημία έγινε η μία φορά στα 10 χρόνια κρίση για την Ελλάδα. Η διαχείριση της οικονομικής κρίσης δεν ήταν υποδειγματική, αλλά η διαχείριση της πανδημίας ήταν εξαιρετική. Ο λαός είναι ο ίδιος. Ο κοινωνικός ιστός είναι πάνω-κάτω ο ίδιος. Αυτό που έχει αλλάξει είναι η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού και μετρήσιμου μοντέλου ηγεσίας το οποίο είναι ικανό να επηρεάζει τις ζωές πολλών και όχι μόνο λίγων. Η αντοχή και η σοφία που αποκτήθηκαν με σκληρό τρόπο πριν από δέκα χρόνια είναι τα στοιχεία που βοήθησαν την Ελλάδα να βγει από αυτήν τη νέα κρίση πιο γρήγορα και με καλύτερο αποτέλεσμα.

 Υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον από τις Ηνωμένες Πολιτείες για επενδύσεις στην Ελλάδα και σε ποιους τομείς;

 Συχνά φέρνω στον νου μου τον όρο που συχνά χρησιμοποιείται για την Ελλάδα εδώ και πολλές δεκαετίες. Αμερικανοί διπλωμάτες αναγνωρίζουν την Ελλάδα ως διαχρονικό και σταθερό φίλο των ΗΠΑ. Αυτό που έλειπε ήταν ο ορισμός του στρατηγικού εταίρου.

Οι μάνατζερ (CEOs) επενδύουν όταν και όπου βλέπουν ευκαιρίες. Ξεκίνησα να προσπαθώ να προσελκύσω επενδύσεις η Ελλάδα το 2012, όταν πρώτη φορά ήρθαμε με τους συναδέλφους μου από το The Hellenic Initiative και συναντηθήκαμε με τον πρωθυπουργό κ. Σαμαρά. Πιστεύω ότι όλοι θυμάστε τις συναντήσεις που είχε με μάνατζερς πολλών ομίλων, στους οποίους είχα την τύχη να εργάζομαι και να συμμετέχω στα Δ.Σ. Βλέπω τώρα όλες αυτές τις προσπάθειες να καρποφορούν. Εχω διαβάσει για τις πρόσφατες επενδύσεις της Microsoft, της Pfizer, της Amazon και γνωρίζω πολλούς ακόμα που κοιτούν τώρα την Ελλάδα μέσα από τον επιχειρηματικό φακό και όχι μόνο με αυτόν που βασίζεται σε φιλίες και προσωπικές γνωριμίες. Ειδικά αυτή την περίοδο, με τόσο φθηνό χρήμα τριγύρω, οι άνθρωποι αναζητούν έξυπνες επενδύσεις.

Ξέρω πολλούς που κοιτούν επενδυτικά την Ελλάδα

Ολοι γνωρίζουμε ότι η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας βρίσκεται σε πολλούς τομείς, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα logistics, η φαρμακοβιομηχανία, ο ξενοδοχειακός κλάδος, η αγροτοβιομηχανία και άλλοι. Αλλά θέλω να επισημάνω και ότι η Ελλάδα είναι επίσης πολύ ανταγωνιστική στο να προσελκύει και να απασχολεί τα σωστά ταλέντα. Γνωρίζω από τα χρόνια που ήμουν στην Dow και μιλούσα με άλλους μάνατζερ ότι όλοι επαινούσαν τις ομάδες που είχαν στην Ελλάδα. Δυστυχώς, πριν από δέκα χρόνια, αυτό οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες νέους και ταλαντούχους Ελληνες να μεταναστεύσουν.

Τώρα βλέπουμε αυτό να αντιστρέφεται και πιστεύω ότι είναι ευθεία αντανάκλαση του γεγονότος ότι η Ελλάδα γυρίζει σελίδα για τα καλά και χτίζει, όπως προανέφερα, θεσμούς με αποτελεσματική ηγεσία. Βλέπω τις επενδύσεις να αυξάνονται και περισσότερο κόσμο να θέλει να επιστρέψει στην Ελλάδα. Οταν αυτό συμβεί και κλιμακωθεί, θα μιλάμε για μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα στη χώρα.

Σε λίγους μήνες, το Τhe Hellenic Initiative θα γιορτάσει τα δέκατα γενέθλιά του. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το προσεχές διάστημα;

Ξεκίνησα το The Hellenic Initiative μαζί με φίλους το 2012. Τότε, αυτό που μας έφερε κοντά ήταν ένα τραύμα. Το τραύμα που είχαμε διαβάζοντας συνέχεια τα πρωτοσέλιδα και βλέποντας τη γη των πατεράδων μας και των μανάδων μας να την ξεγράφουν ως αποτυχημένο κράτος. Το κράτος μπορεί να απέτυχε, αλλά η κοινωνία άντεξε. Εργαζόμαστε τώρα με την ίδια κοινωνία για να γιατρέψουμε τις πληγές της και να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για τις γενιές που έρχονται, μέσα από το έργο μας με το The Hellenic Initiative.

 Τα τελευταία εννιά χρόνια, εργαστήκαμε με πολλές οργανώσεις για την ανακούφιση από την κρίση ή για την οικονομική ανάπτυξη.

Εχω συναντήσει πολλούς επιχειρηματίες, φοιτητές και ηγέτες μη κερδοσκοπικών σωματείων, μέσα από τη δουλειά στο The Hellenic Initiative. Για μένα προσωπικά, και πιστεύω ότι αυτό ισχύει για όλους μας, είναι ένας προφανής τρόπος να προσφέρουμε στον τόπο των πατεράδων και των μανάδων μας. Να συνδέσουμε τους Ελληνες της Διασποράς όχι μόνο με το χωριό τους ή με τις πόλεις, αλλά με την Ελλάδα, με έναν οικουμενικό τρόπο. Συχνά λέω στο Δ.Σ. ότι ένα από τα πιο σημαντικά μας επιτεύγματα είναι να φέρουμε όλους αυτούς τους Ελληνες μαζί.

«Ολοι μαζί» είναι το μότο μας και το στηρίζουμε. Σε αυτά τα δέκα χρόνια, έχουμε αναπτυχθεί και έχουμε δει αυτό που ξεκινήσαμε στις ΗΠΑ να μεταπηδά στην Αυστραλία, στον Καναδά και τελευταία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οπως λέω συχνά, είναι μια φωνή με πολλές προφορές. Τι φέρνει όλον αυτόν τον κόσμο κοντά; Η Ελλάδα. Ο Ελληνισμός. Αυτό που ονειρευόμαστε.

Είναι οι ιστορίες από τους προγόνους μας και οι εικόνες και οι γεύσεις και οι μυρωδιές που εισπνέουμε όταν επισκεπτόμαστε τον ευλογημένο αυτόν τόπο. Την ίδια στιγμή, είναι ένα όχημα για να συνδέσουμε τις επόμενες γενιές με αυτά που αγαπάμε. Είμαι παππούς κι εγώ και βλέπω πως άνθρωποι διάφορων ηλικιών νιώθουν ενωμένοι γύρω από έναν σκοπό, αρκεί να αξίζει. Αυτό είναι το The Hellenic Initiative. Η προσπάθειά μας να συνδεθούμε και να στηρίξουμε αυτούς που το χρειάζονται περισσότερο. Είμαι πολύ υπερήφανος που ηγούμαι αυτού του οργανισμού και που υπηρετώ στο Διοικητικό του Συμβούλιο μαζί με τόσους Ελληνες και φιλέλληνες.

Σας ανησυχεί η συμπεριφορά και οι ενέργειες της κυβέρνησης Ερντογάν απέναντι στην Ελλάδα και την Κύπρο τον τελευταίο χρόνο; Τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα, κατά τη γνώμη σας;

Το ερώτημα αυτό με έχει βασανίσει πολύ τελευταία. Οπως ίσως γνωρίζετε, η οικογένειά μου προέρχεται από το Καστελλόριζο. Ενα πανέμορφο νησί, που έχει γίνει συχνά το επίκεντρο συγκρούσεων και πολιτικών διαμαχών.

Από τα χρόνια του Γιώργου Παπανδρέου, στο Ελσίνκι, και τη διαμόρφωση νέου δόγματος, που θα αντιμετώπιζε την υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην Ε.Ε. ως στρατηγική «win-win», μέχρι τις σημερινές, σχεδόν καθημερινές απειλές, πολλά έχουν αλλάξει. Κατ’ αρχάς, δεν πιστεύω ότι μπορούμε εύκολα να επιδιώξουμε λύσεις «win-win» με την παρούσα κατάσταση.

Δυστυχώς, αν θέλουμε να είμαστε πραγματιστές, σήμερα η Τουρκία σπρώχνει την Ελλάδα σε ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Η Ελλάδα αντέδρασε σωστά. Η διπλωματία, που συνοδεύτηκε από μια χάραξη ακριβείας με τις κόκκινες γραμμές, ήταν ένα επιτυχημένο μείγμα. Επίσης, πρέπει να επικροτήσουμε τις προσπάθειες του υπουργού Εξωτερικών, κ. Δένδια, και του πρωθυπουργού, κ. Μητσοτάκη, να δημιουργήσουν νέες συμμαχίες στην ευρύτερη περιοχή με γοργό ρυθμό. Μια ελληνική παροιμία λέει πως «Οσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος». Νομίζω ότι αυτό συμβαίνει τώρα. Μέσα σε λίγους μόνο μήνες, έχουμε καταφέρει να διασφαλίσουμε στρατηγικές σχέσεις με τόσες χώρες στην περιοχή. Καταστήσαμε, επίσης, σαφές ότι τα ελληνικά σύνορα είναι και ευρωπαϊκά σύνορα. Η κρίση με την Τουρκία δεν είναι απλώς μια διμερής διαμάχη, αλλά μια διαμάχη μεταξύ της Τουρκίας και της Ευρώπης.

Το είδαμε αυτό στα χερσαία μας σύνορα πριν από 14 μήνες. Το διαπιστώσαμε πέρυσι το καλοκαίρι στο Αιγαίο. Νομίζω ότι πρέπει να ενισχύσουμε τους δεσμούς με τους συμμάχους, ενώ παράλληλα να επικοινωνούμε καλύτερα τις θέσεις μας, που βασίζονται σε Συνθήκες που έχουν υπογραφεί, όχι μόνο από εμάς, αλλά και από την Τουρκία.

Μου φαίνεται δύσκολο να αποφύγουμε τη Χάγη και ελπίζω ότι θα φτάσουμε σε αυτό το στάδιο μέσα από διάλογο και όχι με το να πιέζουμε ο ένας τον άλλον στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θέλω, επίσης, να γνωρίζετε ότι πολλοί από εμάς, που ζούμε εκτός Ελλάδας, κάνουμε το καλύτερο δυνατό για να υπηρετήσουμε τα συμφέροντα της χώρας στη διεθνή σκηνή και στα διάφορα συμβούλια και φόρα. Η Διασπορά είναι ένα από τα μυστικά όπλα της Ελλάδας και τώρα αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τη δύναμή της. Δεν θα καθίσουμε με σταυρωμένα τα χέρια.