Το Ισραήλ διαθέτει, σύµφωνα µε εκτιµήσεις, περίπου 3,3 τρισ. κυβικά µέτρα φυσικού αερίου προς εκµετάλλευση. Μόνο στα τρία θαλάσσια «οικόπεδα» της Κύπρου («Αφροδίτη», «Γλαύκος» και «Καλυψώ») βρίσκονται ποσότητες άνω των 550 δισ. κυβικών µέτρων (bcm), ενώ και η Ελλάδα διαθέτει άγνωστες προς το παρόν ποσότητες. Συνεπώς, λένε οι αναλυτές, πού αλλού µπορεί να στραφεί η Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να αντικαταστήσει το φυσικό αέριο που δεν θέλει να εισάγει από τη Ρωσία, εκτός από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο;

Γι’ αυτό και τις τελευταίες ηµέρες έχει ξαναφουντώσει η συζήτηση για την εκµετάλλευση των κοιτασµάτων στην περιοχή µας, ενώ έρχονται εκ νέου στο προσκήνιο σχέδια για αγωγούς όπως ο EastMed, που θα µεταφέρει το φυσικό αέριο της Νοτιοανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη µέσω Κύπρου και Ελλάδας. Την ίδια στιγµή, όµως, εξελίσσεται και η συζήτηση για τον ρόλο της Τουρκίας, η πολιτική ηγεσία της οποίας είχε δηλώσει πως «χωρίς εµάς δεν υπάρχει EastMed». Τις τελευταίες ηµέρες ο τουρκικός Τύπος έχει πληµµυρίσει από δηµοσιεύµατα σύµφωνα µε τα οποία η γειτονική χώρα είναι «ο µόνος δρόµος» για να φτάσουν, µέσω αγωγού, τα κοιτάσµατα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.

«Με φρέσκια ματιά»

Στις ΗΠΑ, η κυβέρνηση Μπάιντεν δέχεται κριτική από όσους θεωρούν πως κακώς βιάστηκε να αποσύρει προ µηνών την υποστήριξή της στον αγωγό EastMed, µε το επιχείρηµα πως δεν είναι βιώσιµος. Τώρα, όπως δήλωσε απαντώντας σε σχετική ερώτηση για τον EastMed και ο βοηθός γραµµατέας για διεθνείς υποθέσεις του αµερικανικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Andrew Light, «µετά τις τελευταίες εξελίξεις θα τα δούµε όλα µε φρέσκια µατιά». Οι δηλώσεις έγιναν στο 3ο Συνέδριο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τα ∆υτικά Βαλκάνια, που πραγµατοποιήθηκε την εβδοµάδα που πέρασε στην Ουάσινγκτον.

«Ήρθε η ώρα»

Εκεί, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Ποµπέο εξέφρασε την άποψη πως είναι η ώρα να βρεθεί ο βέλτιστος τρόπος εκµετάλλευσης των ενεργειακών πόρων της ΝΑ Μεσογείου και η δίοδος προς την Ευρώπη, έτσι ώστε να µειωθεί στο ελάχιστο η ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο ίδιο συνέδριο, η γενική γραµµατέας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, είπε πως οι γεωτρήσεις υδρογονανθράκων περιλαµβάνονται στους τέσσερις τοµείς στους οποίους εστιάζει η χώρα µας, µαζί µε τις Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), την αναβάθµιση των ενεργειακών υποδοµών και την κυβερνοασφάλεια. Προς το παρόν, πάντως, η κοινοπραξία TotalEnergies - ExxonMobil - Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛ.ΠΕ.), στην οποία έχουν παραχωρηθεί δύο µεγάλα «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, δεν έχει προχωρήσει τις σεισµικές έρευνες λόγω προσφυγών στο Συµβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Η συζήτηση των προσφυγών έχει, µάλιστα, αναβληθεί τέσσερις φορές... Τα ΕΛ.ΠΕ. πραγµατοποίησαν, όµως, πρόσφατα σεισµικές έρευνες στις δύο παραχωρήσεις που διαθέτουν σε «Ιόνιο» και «Οικόπεδο 10».



Συμφωνία

Οι αναλυτές θεωρούν πως, ακόµα και στην περίπτωση που υπάρξει σαφές πολιτικό µήνυµα στην Ελλάδα για έρευνες και εκµετάλλευση υδρογονανθράκων, θα χρειαστούν γύρω στα δέκα χρόνια για τα πρώτα αποτελέσµατα. ∆εν ισχύει το ίδιο µε άλλα κοιτάσµατα φυσικού αερίου στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, σε Ισραήλ και Κύπρο, τα οποία µπορούν να προσφέρουν νωρίτερα λύση στην Ευρωπαϊκή Ενωση, που σήµερα καλύπτει σχεδόν το 45% των αναγκών της από τη Ρωσία. Εκτός από σαφές πολιτικό µήνυµα, αναζητείται και πολιτική συµφωνία, ώστε να ξεπεραστούν τα εµπόδια της Τουρκίας στην αξιοποίηση των κοιτασµάτων υδρογονανθράκων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ετσι, η Ευρωπαϊκή Ενωση θα µπορέσει ακόµα και να επιδοτήσει, όπως προτείνουν ορισµένοι αναλυτές, την εκµετάλλευση των πιο ώριµων κοιτασµάτων, όπως είναι το «Αφροδίτη» της Κύπρου, που το διαχειρίζεται κοινοπραξία υπό την αµερικανική Chevron.

«Εναλλακτική λύση»

Μια δήλωση του διευθύνοντος συµβούλου της Chevron, Michael Wirth, στο Συνέδριο CERAWeek στο Χιούστον, σύµφωνα µε την οποία ένας αγωγός από το Ισραήλ προς την Ευρώπη θα προσέφερε στην Ε.Ε. µια εναλλακτική λύση στο ρωσικό αέριο, συζητείται επίσης αυτές τις ηµέρες. Πολλοί έσπευσαν να θεωρήσουν πως οι δηλώσεις Wirth αποτελούν «δεύτερη ευκαιρία» για τον αγωγό EastMed. Από το κοίτασµα «Αφροδίτη» εκτιµάται πως µπορούν να εξαχθούν οι πρώτες ποσότητες το 2026-2027 µέσω των σταθµών υγροποίησης της Αιγύπτου, συνεπώς είναι το πιο ώριµο κοίτασµα-αντίδοτο στη ρωσική εξάρτηση της Ε.Ε.

Το κόστος εξόρυξης υπολογίζεται στα 5 δισ. δολάρια περίπου, συν 1 δισ. που απαιτείται για τον αγωγό σύνδεσης µε την Αίγυπτο, προκειµένου στη συνέχεια το αέριο να υγροποιείται (LNG) και να εξάγεται. Εκτιµάται πως από το κοίτασµα µπορούν να παράγονται περίπου 6-8 δισ. κυβικά µέτρα (bcm) φυσικού αερίου για τα επόµενα 10-15 χρόνια. Για να προχωρήσει η εκµετάλλευση του κοιτάσµατος «Αφροδίτη», απαιτείται και συµφωνία µε το Ισραήλ, που διεκδικεί ποσοστό εσόδων, αφού µικρό τµήµα βρίσκεται εντός της ισραηλινής ΑΟΖ.



Κοίτασμα «Γλαύκος»

Αυτές τις ηµέρες είχαµε και νέες εξελίξεις στην Κύπρο, καθώς ολοκληρώθηκε η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο κοίτασµα «Γλαύκος» από την κοινοπραξία ExxonMobil - Qatar Petroleum. Εξελίξεις υπάρχουν και στο Ισραήλ µε τη δεύτερη φάση αξιοποίησης του κοιτάσµατος «Λεβιάθαν», δυναµικότητας περίπου 650 bcm, το οποίο εκµεταλλεύεται η ίδια κοινοπραξία, υπό τη Chevron, που διαχειρίζεται και το «Αφροδίτη». Οι Αιγύπτιοι µέσα σε τρία χρόνια έβαλαν σε παραγωγή το τεράστιο κοίτασµα «Ζορ» (850 bcm) και προχωρούν σε νέες έρευνες. Ρόλο στην αξιοποίηση κοιτασµάτων στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου διαδραµατίζει και η ελληνική Energean, η οποία αυτές τις ηµέρες ξεκινά νέο γεωτρητικό πρόγραµµα στο Ισραήλ.

*Δημοσιεύτηκε στο Money Pro στις 19 Μαρτίου 2022.