Ανακούφιση σε εκατομμύρια πολίτες έφερε η ανακοίνωση του πακέτου μέτρων στήριξης που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης με στόχο την ελάφρυνση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τους υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος που παραλαμβάνουν τους τελευταίους μήνες.

Πρόκειται για ένα Εθνικό Πρόγραμμα Στήριξης, που θα απορροφήσει το 70% έως 80% της αύξησης της τιμής της κιλοβατώρας για νοικοκυριά, επιχειρήσεις και αγρότες, με διπλή κρατική παρέμβαση στη χονδρική και λιανική αγορά ενέργειας και αναστολή ουσιαστικά της ρήτρας αναπροσαρμογής.

Στις 8.30 της Παρασκευής θα γίνει εξειδίκευση των μέτρων από τον Υπουργό Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Σκυλακάκη, τον Γενικό Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής Θάνο Πετραλιά και τη Γενική Γραμματέα Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου. Την παρουσίαση θα συντονίσει η Αναπληρώτρια Κυβερνητική Εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη.

Οι τρεις φάσεις του σχεδίου

Η πρώτη φάση του κυβερνητικού σχεδιασμού, προβλέπει αναδρομική επιστροφή των υπέρογκων αυξήσεων στα τιμολόγια από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο. Το κράτος επιστρέφει στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας το 60% των πρόσθετων επιβαρύνσεων τις οποίες έχει υποστεί από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο. Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά όλους τους συμπολίτες μας με ετήσιο εισόδημα έως 45.000 ευρώ.

Η δεύτερη φάση αφορά τον Μάιο και τον Ιούνιο και προβλέπει την κάλυψη κατά 50% της όποιας αύξησης στην κατανάλωση και πέραν των 300 kwh που επιδοτούνται έως σήμερα. Η έκπτωση αυτή θα αφορά ακόμα και τις δευτερεύουσες κατοικίες για το σύνολο της μηνιαίας κατανάλωσής τους.

Η τρίτη φάση του σχεδίου αφορά παρεμβάσεις στη χονδρική και λιανική τιμή του ρεύματος, με στόχο τη σταθεροποίηση των τιμών πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά, για τους επόμενους 6-12 μήνες.




Τι αλλάζει στην πράξη με την κυβερνητική παρέμβαση

Στόχος των παρεμβάσεων είναι η ανακούφιση των πολιτών που είδαν υπέρογκες αυξήσεις στα τιμολόγια τους από τον Δεκέμβριο εως τον Μάιο, με ιδιαίτερη έμφαση στη μεσαία τάξη.

Αυτό επιτυγχάνεται μέσω παρέμβασης στην αγορά ενέργειας, χονδρική και λιανική, με μόνιμο και δίκαιο τρόπο που θα εξορθολογίσει την αγορά και θα σταθεροποιήσει τις τιμές σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά.

Σκοπός της κυβερνητικής πρωτοβουλίας είναι να κοπεί ο γόρδιος δεσμός μεταξύ των αυξήσεων στις διεθνείς τιμές του φυσικού αερίου και τους λογαριασμούς της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα. Με τη διπλή παρέμβαση στη χονδρική και στη λιανική αγορά ενέργειας μπαίνει έμμεσο πλαφόν στην αγορά λιανικής και σταθεροποιούνται οι τιμές για τους επόμενους 6-12 μήνες. Στην πράξη αναστέλλεται η Ρήτρα Αναπροσαρμογής και μπαίνει φρένο στα υπερέσοδα των εταιρειών ενέργειας.

Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις έως σήμερα

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν σημειωθεί διαδοχικά ρεκόρ υψηλών διεθνών τιμών στο φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια που έχουν οδηγήσει τουλάχιστον τρεις φορές πάνω τις τιμές τους σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα. Για αυτό το λόγο, όπως αναφέρουν πηγές του Μαξίμου στο skai.gr η κυβέρνηση από την πρώτη στιγμή και διαβλέποντας την ένταση και τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης σε λογαριασμούς ενέργειας, αγαθά πρώτης ανάγκης και πρώτες ύλες, έχει κινηθεί σε τρεις άξονες:
 
-Με στοχευμένα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων συνολικού ύψους 4 δισ. ευρώ έως τώρα -από τα μεγαλύτερα πακέτα ενίσχυσης στην ΕΕ

-Με δυναμικές προτάσεις και συμμαχίες στο ευρωπαϊκό επίπεδο για κοινή παρέμβαση στις διεθνείς αγορές φυσικού αερίου που θα αποσυνδέει προσωρινά την επίδραση της τιμής του στο ηλεκτρικό ρεύμα

-Με νομοθετικές πρωτοβουλίες, συνεχείς ελέγχους και αυστηρά πρόστιμα σε όσους επιτήδειους επιχειρούν να κερδοσκοπήσουν πάνω στην διεθνή κρίση
 
Στο ερώτημα λοιπόν «τι έχετε κάνει έως σήμερα και γιατί δεν κινηθήκατε πιο γρήγορα» η απάντηση των κυβερνητικών πηγών είναι πως «έχουμε κάνει ήδη πολλά, σίγουρα περισσότερα και νωρίτερα από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γνωρίζοντας όμως οτι και αυτά δεν είναι αρκετά για να καλύψουν το σύνολο των αυξήσεων για ολους τους καταναλωτες και αναμένοντας ταυτόχρονα και τις ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες».
 
-Είμαστε η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που δημιούργησε το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης στο οποίο οδηγούνται τα υπερέσοδα του ειδικού λογαριασμού των ΑΠΕ, του ειδικού λογαριασμού των ΥΚΩ, καθώς και τα έσοδα από τις δημοπρασίες των ρύπων CO2 για να επιστρέψουν ως εκπτώσεις στους λογαριασμούς ρεύματος.  

-Μέχρι σήμερα έχουν δοθεί από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης 2,2 δισ. για επιδοτήσεις και επιπλέον 1,1 δισ. από ΔΕΗ και ΔΕΠΑ εμπορίας σε εκπτώσεις σε ρεύμα και φυσικό αέριο, επιχειρώντας να μετριάσουμε τις εκρηκτικές αυξήσεις της ενέργειας.

-Για ένα σημαντικό αριθμό νοικοκυριών που προσεγγίζει το 70%, 2,3 εκατ. νοικοκυριά για την ακρίβεια, που καταναλώνουν μέχρι 300 kwh το μήνα για την κύρια κατοικία του, απορροφούμε έως και το 80% της αύξησης.

-Επιπλέον, περισσότερες από 1.250.000 πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που έβλεπαν τους λογαριασμούς ρεύματος να είναι δυσβάσταχτοι τους προηγούμενους μήνες, από τον Απρίλιο και μετά χάρις στην πολύ αυξημένη επιδότηση αλλά και τις αναδρομικές επιδοτήσεις για τις καταναλώσεις των μηνών Δεκεμβρίου 2021 έως και 30 Απριλίου, θα διαπιστώσουν στους λογαριασμούς που θα λάβουν το επόμενο διάστημα, την θετική επίπτωση των ενισχύσεων της κυβέρνησης στην ελάφρυνση του ενεργειακού τους κόστους.

Το πρόβλημα εντοπίζεται, κυρίως, σε περίπου 1 εκ. νοικοκυριά που θερμαίνονται κατά τη διάρκεια του χειμώνα με ηλεκτρικό ρεύμα, με αποτέλεσμα να καταναλώνουν πολλή περισσότερη ενέργεια από αυτήν που επιδοτείται με ένα μεγάλο μέρος αυτής της κατανάλωσης να έχει μείνει εκτός επιδότησης.

-Τι επιτυγχάνεται με τη διπλή μόνιμη παρέμβαση στην αγορά ενέργειας

-Επανέρχονται οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από τα σημερινά

- Κόβεται η τη δημιουργία υπερεσόδων από τη χρηματιστηριακή αγορά

- Αναστέλλεται ουσιαστικά η ρήτρα αναπροσαρμογής

- Ρυθμίζονται, στη βάση ενός αντικειμενικού και δίκαιου τρόπου υπολογισμού που έχει επεξεργαστεί η ΡΑΕ, τις εύλογες τελικες τιμές καταναλωτή στη βάση του μεταβλητού κόστους των παρόχων ενέργειας. Καλύπτουμε κατά 70% έως 80% τις αυξήσεις επι των τιμών ηλεκτρικού ρευματος προ της κρισης. 

Τι θα γίνει  με τα υπερέσοδα των παραγωγών ενέργειας  

Η απόφαση της κυβέρνησης είναι ότι τα έσοδα αυτά -όταν πιστοποιηθούν από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας- θα φορολογηθούν με 90%. Αναμένουμε την απόφαση της ΡΑΕ επ’αυτού. Όπως έχει δηλώσει ο Πρωθυπουργός, θα επιβληθεί το ποσόν που αναλογεί ως έκτακτο τέλος σε όλες τις επιχειρήσεις ενέργειας από τον Οκτώβριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Το τέλος αυτό θα τροφοδοτήσει μέρος των πρόσθετων εκπτώσεων σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Με το νέο μηχανισμό που τίθεται σε εφαρμογή από τον Ιούλιο σταματάει η παραγωγή υπερεσόδων.

Πώς ωφελούνται οι πολίτες - Αναλυτικά παραδείγματα

Εάν κάποιος έχει ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ και είναι ιδιοκτήτης ή ενοικιαστής πρώτης κατοικίας, τότε θα λάβει το 60% όλων των πρόσθετων επιβαρύνσεων που έχει υποστεί, αναδρομικά από το Δεκέμβριο 2021 έως και τον Μάιο 2022.

Για ένα τετραμελές νοικοκυριό που διαμένει σε διαμέρισμα 95 τ.μ. είχε πρόσθετη επιβάρυνση 60 ευρώ το μήνα στο λογαριασμό ρεύματος, η Πολιτεία έρχεται να καλύψει το 60% της επιβάρυνσης, ήτοι τα 36 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως για όλο το διάστημα κατανάλωσης από το Δεκέμβριο 2021 έως το Μάιο 2022, στον ατομικό τραπεζικό λογαριασμό κάθε ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή, στο όνομα του οποίου εκδίδεται ο λογαριασμός, θα πιστωθούν 216 ευρώ (36×6).

Το όριο της έκτακτης αυτής αποζημίωσης θα είναι τα 600 ευρώ και θα αφορά σε όλους όσους έχουν ατομικό ετήσιο εισόδημα έως και 45.000 ευρώ.

Έτσι, εάν ένα νοικοκυριό που διαμένει σε μεζονέτα είχε το διάστημα από το Δεκέμβριο 2021 έως και τον Μάιο 2022 πρόσθετη επιβάρυνση 220 ευρώ το μήνα στο λογαριασμό ρεύματος, δεν θα αποζημιωθεί για τα 792 ευρώ, που είναι το 60% της συνολικής επιβάρυνσης του για το εν λόγω διάστημα, αλλά θα λάβει τα 600 ευρώ που είναι το πλαφόν που έθεσε η κυβέρνηση.

Για να γίνει ακόμη πιο ευδιάκριτο, η κυβέρνηση έθεσε ως οροφή για την αποζημίωση που θα δώσει τα 165,5 ευρώ πρόσθετης μηνιαίας επιβάρυνσης για κάθε λογαριασμό ιδιοκτήτη ή ενοικιαστή πρώτης κατοικίας. Στο επίπεδο αυτό, το 60% της καλυπτόμενης επιβάρυνσης διαμορφώνεται στα 100 ευρώ τον μήνα, δηλαδή η εξαμηνιαία αποζημίωση φτάνει στο πλαφόν των 600 ευρώ. Οι μεγάλοι χαμένοι του κρατικού σχήματος αποζημίωσης είναι όσοι έχουν ατομικό εισόδημα που ξεπερνάει τις 45.000 ευρώ.

Πώς και πότε θα καταβληθεί το επίδομα ενέργειας

Με εισοδηματικά κριτήρια και με αυτόματες διαδικασίες, σύμφωνα με το OPEN, θα δοθεί το αναδρομικό επίδομα ενέργειας στα νοικοκυριά που θα αποσβέσει μέρος των επιβαρύνσεων που έχουν υποστεί από τις ανατιμήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρονικού ρεύματος από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επίδομα θα είναι κλιμακωτό ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και αντιστρόφως ανάλογο δηλαδή όσο πιο χαμηλό είναι το εισόδημα τόσο υψηλότερο θα είναι το ποσό της ενίσχυσης. Παράλληλα ένα από τα κριτήρια θα είναι η σύνθεση του νοικοκυριού δηλαδή θα λαμβάνονται υπόψη και ο αριθμός των μελών του.

Αρμόδιοι παράγοντες επισημαίνουν ότι ο προσδιορισμός του εισοδήματος θα γίνεται αυτόματα από τις φορολογικές αρχές με βάση τις δηλώσεις στο Taxisnet και αφήνουν να εννοηθεί ότι η βάση υπολογισμού θα είναι τα περυσινά εισοδήματα. Σχετικά με την καταβολή του επιδόματος διευκρινίζουν ότι για όσους πληρούν τα κριτήρια το ποσό θα πιστωθεί στους τραπεζικούς τους λογαριασμούς. Για το χρόνο πληρωμής το επικρατέστερο σενάριο είναι η καταβολή του επιδόματος να γίνει έως τις αρχές Ιουνίου.