Ηλεκτρικό ρεύμα: Το πακέτο «µαµούθ» 3,2 δισ. ευρώ για έξι µήνες - Οι «ανάσες» για νοικοκυριά και επιχειρήσεις
«Παγώνουν» τα τιμολόγια από τον Ιούλιο, «γέφυρα» έως τη λειτουργία του του νέου μηχανισμού
Η «σπαζοκεφαλιά» είχε αίσιο τέλος για το οικονοµικό επιτελείο, και πολύ περισσότερο για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, καθώς µε µια τριπλή παρέµβαση αντιµετωπίζονται τρία «αγκάθια» που άναψαν φωτιές στην κοινωνία και πυροδότησαν εντάσεις στο πολιτικό σκηνικό. Με την πρώτη πυροσβεστική παρέµβαση, εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά που κατανάλωσαν περισσότερο ρεύµα από τον περασµένο Δεκέµβριο κυρίως για να ζεσταθούν και παρέλαβαν λογαριασµούς-φωτιά θα πάρουν αναδροµικά επιστροφές χρεώσεων.
Επί της ουσίας, θα καλυφθεί το 60% της διαφοράς µεταξύ της ρήτρας αναπροσαρµογής αυτών των έξι µηνών και των επιδοτήσεων-εκπτώσεων που έλαβαν από το κράτος και τους παρόχους το ίδιο χρονικό διάστηµα. Το ποσοστό επιδότησης αφορά νοικοκυριά µε δηλωθέν οικογενειακό εισόδηµα έως 45.000 ευρώ, δηλαδή το 95% των νοικοκυριών. Υπολογίζεται ότι 4,2 εκατ. παροχές καλύπτονται από αυτό το σύστηµα επιστροφών, ενώ τη µεγαλύτερη «ένεση» εκτιµάται ότι θα πάρουν 1,3 εκατοµµύρια νοικοκυριά, που κατανάλωσαν πάνω από 300 κιλοβατώρες µηνιαίως και δεν καλύφθηκαν από τις κρατικές επιδοτήσεις.
Υπολογίζεται ότι µε αυτόν τον τρόπο η τιµή ανά κιλοβατώρα θα διαµορφωθεί στα περίπου 16 λεπτά, από τα 21 λεπτά που είναι σήµερα, µε επιδότηση και τα 35 λεπτά χωρίς επιδότηση. Το πλέον σηµαντικό είναι ότι ο προβλεπόµενος αυτός µηχανισµός, ο σχεδιασµός του οποίου αποστέλλεται προς γνωµοδότηση στις Βρυξέλλες, έχει κατ’ αρχάς διάρκεια εφαρµογής ενός έτους. Ωστόσο, αν η κρίση παραταθεί, τότε θα διατηρηθεί εν ζωή.
Το κόστος των επιδοτήσεων Μαΐου - Ιουνίου αναµένεται να διαµορφωθεί στα 900 εκατ. ευρώ και θα καλυφθεί από τους πόρους του Ταµείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασµό µε το ειδικό τέλος, ύψους 90%, επί των επιπλέον εσόδων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα επιβληθεί για την προηγούµενη περίοδο, σύµφωνα µε το τελικό πόρισµα και τη µεθοδολογία της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας. Το κόστος των αναδροµικών, µε την απευθείας επιστροφή ποσού στους ατοµικούς τραπεζικούς λογαριασµούς, υπολογίζεται στα 280 εκατ. ευρώ. Αυτό θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισµό.
Το κόστος του νέου µηχανισµού πλαφόν, µε βάση τις σηµερινές τιµές ρεύµατος, αναµένεται να διαµορφωθεί σε περίπου 2 δισ. ευρώ το 2ο εξάµηνο του έτους. Το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισµό υπολογίζεται σε περίπου 800 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο αναµένεται να καλυφθεί από τους πόρους του Ταµείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασµό µε τον µηχανισµό απορρόφησης των επιπλέον εσόδων των παραγωγών στη χονδρική αγορά ρεύµατος.
*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 7 Μαΐου 2022.
Επί της ουσίας, θα καλυφθεί το 60% της διαφοράς µεταξύ της ρήτρας αναπροσαρµογής αυτών των έξι µηνών και των επιδοτήσεων-εκπτώσεων που έλαβαν από το κράτος και τους παρόχους το ίδιο χρονικό διάστηµα. Το ποσοστό επιδότησης αφορά νοικοκυριά µε δηλωθέν οικογενειακό εισόδηµα έως 45.000 ευρώ, δηλαδή το 95% των νοικοκυριών. Υπολογίζεται ότι 4,2 εκατ. παροχές καλύπτονται από αυτό το σύστηµα επιστροφών, ενώ τη µεγαλύτερη «ένεση» εκτιµάται ότι θα πάρουν 1,3 εκατοµµύρια νοικοκυριά, που κατανάλωσαν πάνω από 300 κιλοβατώρες µηνιαίως και δεν καλύφθηκαν από τις κρατικές επιδοτήσεις.
Έως 600 ευρώ
Η επιστροφή δεν µπορεί να ξεπερνά τα 600 ευρώ ανά καταναλωτή, ενώ το ελάχιστο ποσό είναι 18 ευρώ. Η πλατφόρµα για τα αναδροµικά θα ανοίξει τον επόµενο µήνα, έτσι ώστε να έχουν εκδοθεί και οι λογαριασµοί του Μαΐου, και η διαδικασία θα είναι εξαιρετικά απλή. Οι καταναλωτές θα µπαίνουν µε τους κωδικούς Taxis και το σύστηµα θα τους εµφανίζει µε βάση το Ε1, τη δηλωµένη κατοικία και τον αριθµό ρολογιού της ΔΕΗ. Εφόσον τα στοιχεία είναι ακριβή (θα δοθεί δυνατότητα διορθώσεων, αν έχει γίνει µετακόµιση σε άλλη κατοικία) και ο καταναλωτής πληροί τα εισοδηµατικά κριτήρια, το σύστηµα θα αντλεί από τους παρόχους όλα τα στοιχεία των χρεώσεων από τον Δεκέµβριο έως το τέλος Μαΐου. Θα υπολογίζει τα αναδροµικά και θα τα πιστώνει στον τραπεζικό λογαριασµό που θα δηλωθεί.Αφορολόγητα
Τα ποσά αυτά θα είναι αφορολόγητα και ακατάσχετα. Η δεύτερη παρέµβαση δηµιουργεί µια «γέφυρα» έως τη λειτουργία του νέου µηχανισµού, που θα ισχύσει από τον Ιούλιο. Ειδικότερα, αυξάνονται οι επιδοτήσεις των υφιστάµενων κατηγοριών καταναλώσεων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και επιδοτούνται, για πρώτη φορά, και οι καταναλώσεις πάνω από τις 300 KWh της κύριας κατοικίας, καθώς και καταναλώσεις υπόλοιπων ιδιοκτησιών των νοικοκυριών:- Στις κύριες κατοικίες, για τις πρώτες 300 kWh απορροφάται το 86% της αύξησης στο κόστος ηλεκτρισµού, καθώς η µέση ενίσχυση θα ανέλθει σε 56,6 ευρώ ανά µήνα.
- Για το σύνολο της κατανάλωσης πάνω από 300 kWh τον µήνα το ύψος της επιδότησης ανέρχεται σε 100 ευρώ/MWh.
- Για όλες τις µη κύριες κατοικίες επιδοτείται η συνολική κατανάλωση µε 100 ευρώ/MWh, προκειµένου να απορροφηθεί το 50% της αύξησης.
- Για τους δικαιούχους Κοινωνικού Οικιακού Τιµολογίου, η επιδότηση θα ανέλθει σε 215 ευρώ/MWh για το σύνολο της κατανάλωσης, µε στόχο την απορρόφηση του 100% των αυξήσεων.
Το πλαφόν
Το... colpo grosso αφορά το πλαφόν της τιµής του ηλεκτρικού ρεύµατος από τον Ιούλιο και µετά, µε την αναστολή ουσιαστικά της ρήτρας αναπροσαρµογής. Επί της ουσίας, αποσυνδέεται η τιµή του ηλεκτρικού από την τιµή του φυσικού αερίου και θα προσαρµόζεται -σε µηνιαία βάση- το ποσοστό επιδότησης στη λιανική αγορά, ενισχύοντας τον παρόντα µηχανισµό εκπτώσεων στα τιµολόγια, ώστε οι τιµές να παραµένουν µεσοσταθµικά σταθερές σε συγκεκριµένα επίπεδα, σηµαντικά χαµηλότερες από αυτές που παρατηρήθηκαν τους προηγούµενους µήνες και ελαφρώς υψηλότερες από αυτές που ίσχυαν πριν από την κρίση.Υπολογίζεται ότι µε αυτόν τον τρόπο η τιµή ανά κιλοβατώρα θα διαµορφωθεί στα περίπου 16 λεπτά, από τα 21 λεπτά που είναι σήµερα, µε επιδότηση και τα 35 λεπτά χωρίς επιδότηση. Το πλέον σηµαντικό είναι ότι ο προβλεπόµενος αυτός µηχανισµός, ο σχεδιασµός του οποίου αποστέλλεται προς γνωµοδότηση στις Βρυξέλλες, έχει κατ’ αρχάς διάρκεια εφαρµογής ενός έτους. Ωστόσο, αν η κρίση παραταθεί, τότε θα διατηρηθεί εν ζωή.
Εντός δηµοσιονοµικών αντοχών
Το πακέτο-µαµούθ είναι πραγµατικά εντυπωσιακό, αν λάβει κανείς υπόψη ότι καλύπτει µόνο το κόστος των επόµενων έξι µηνών. Θα πρέπει, όµως, να επισηµανθεί ότι, ακόµα κι έτσι, δεν θέτει εν αµφιβόλω τους δηµοσιονοµικούς στόχους, όπως αυτοί περιγράφονται στο Πρόγραµµα Σταθερότητας, δηλαδή πρωτογενές έλλειµµα 2%, και αυτό ήταν ένα από τα «αγκάθια» σε όλη αυτή τη φάση της διαβούλευσης.Το κόστος των επιδοτήσεων Μαΐου - Ιουνίου αναµένεται να διαµορφωθεί στα 900 εκατ. ευρώ και θα καλυφθεί από τους πόρους του Ταµείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασµό µε το ειδικό τέλος, ύψους 90%, επί των επιπλέον εσόδων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα επιβληθεί για την προηγούµενη περίοδο, σύµφωνα µε το τελικό πόρισµα και τη µεθοδολογία της Ρυθµιστικής Αρχής Ενέργειας. Το κόστος των αναδροµικών, µε την απευθείας επιστροφή ποσού στους ατοµικούς τραπεζικούς λογαριασµούς, υπολογίζεται στα 280 εκατ. ευρώ. Αυτό θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισµό.
Το κόστος του νέου µηχανισµού πλαφόν, µε βάση τις σηµερινές τιµές ρεύµατος, αναµένεται να διαµορφωθεί σε περίπου 2 δισ. ευρώ το 2ο εξάµηνο του έτους. Το κόστος για τον κρατικό προϋπολογισµό υπολογίζεται σε περίπου 800 εκατ. ευρώ. Το υπόλοιπο αναµένεται να καλυφθεί από τους πόρους του Ταµείου Ενεργειακής Μετάβασης, σε συνδυασµό µε τον µηχανισµό απορρόφησης των επιπλέον εσόδων των παραγωγών στη χονδρική αγορά ρεύµατος.
Το παρασκήνιο
«Φρένο» στην ακρίβεια και «ανάσα» για εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά, µε κρατική παρέµβαση, επιχειρεί να δώσει η κυβέρνηση, µε ένα γενναίο πακέτο µέτρων, που για πρώτη φορά έχουν οριζόντιο χαρακτήρα, ώστε να καλύπτουν όλα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις για όλη την κατανάλωση ρεύµατος που έχουν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη στείλει µήνυµα προς τις Βρυξέλλες ότι επιζητεί κοινή δράση απέναντι σε ένα πανευρωπαϊκό πρόβληµα, αλλά ότι παράλληλα δεν θα περιµένει να διογκώνεται κι άλλο το πρόβληµα προτού παρέµβει µε τρόπο εθνικό. Οι πληροφορίες που έφταναν στο Μέγαρο Μαξίµου σχετικά µε τη Σύνοδο Κορυφής της 30ής Μαΐου στις Βρυξέλλες έδειχναν ότι το σενάριο της επιβολής πανευρωπαϊκού πλαφόν στη χονδρική τιµή του φυσικού αερίου δεν κέρδιζε έδαφος, εποµένως αποφασίστηκε οι σχετικές εθνικές πρωτοβουλίες να επισπευστούν. Οπως τόνισε µε τρόπο αιχµηρό ο πρωθυπουργός στο µήνυµά του, «σε αντίθεση µε τις πρωτοβουλίες που πήρε για το Ταµείο Ανάκαµψης, εδώ η Ευρώπη εµφανίζεται -µέχρι σήµερα τουλάχιστον- κατώτερη των περιστάσεων. Και, δυστυχώς, η λύση της αργεί».Task Force
«Γι’ αυτό και η Ελλάδα συνεχίζει να τη διεκδικεί», συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός και τόνισε «αλλά στο µεταξύ δεν αδρανεί. Δεν θα την περιµένει». Η άσκηση που γινόταν τους τελευταίους περίπου τρεις µήνες από µια άτυπη task force, που συνεδρίαζε τακτικά στο Μέγαρο Μαξίµου υπό την προεδρία του κ. Μητσοτάκη, ήταν σύνθετη. Τα δεδοµένα άλλαζαν διαρκώς και ο πρωθυπουργός µε τους συναρµόδιους υπουργούς και το επιτελείο του αναζητούσαν τον ιδανικό τρόπο ώστε και η δηµοσιονοµική ισορροπία να µη διαταραχθεί και η λύση που θα δοθεί να αφορά όσο το δυνατόν πιο πλατιά στρώµατα της κοινωνίας και σίγουρα τη µεσαία τάξη, που ένιωθε αδικηµένη από τις ενισχύσεις που είχαν ήδη δοθεί, καθώς αφορούσαν τους χαµηλοσυνταξιούχους και τους χαµηλόµισθους.Τεράστιες δυσκολίες
Αυτό που διαφάνηκε ήταν ότι και στις µεγαλύτερες των 300 KWh καταναλώσεις η επιβάρυνση για σηµαντική µερίδα των πολιτών ήταν πολύ µεγάλη, µε αποτέλεσµα να δηµιουργεί τεράστιες δυσκολίες σε οικογενειακούς προϋπολογισµούς. Αποδείχθηκε επίσης στην πράξη ότι η στήριξη για λογαριασµούς ρεύµατος στην κύρια κατοικία δεν επαρκούσε, για διάφορους λόγους, που αφορούν κυρίως τη δοµή και την οργάνωση της ελληνικής κοινωνίας. Παράλληλα, αυτό που επίσης ελήφθη σοβαρά υπόψη στις συσκέψεις ήταν ότι πρέπει να στηριχθούν περαιτέρω και οι επιχειρήσεις, πέρα από τα νοικοκυριά, για δύο λόγους: Για να µπορούν να αντεπεξέλθουν στα υψηλά κόστη, χωρίς να οδηγηθούν σε απολύσεις ή ακόµα και σε κλείσιµο, αλλά και για να µη µετακυλίσουν το κόστος στους καταναλωτές και έτσι, συν τοις άλλοις, αυξηθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.Χρονικός ορίζοντας
Τέταρτο και τελευταίο στοιχείο που συνυπολογίστηκε σοβαρά στο τελικό σχέδιο που ανακοινώθηκε ήταν ο απαιτούµενος χρονικός ορίζοντας, που κρίθηκε ότι έπρεπε να έχει βάθος και να φτάνει µέχρι και το τέλος της παρούσας θητείας της κυβέρνησης. Το σύστηµα που αποδεσµεύει τις διεθνείς αυξήσεις του φυσικού αερίου από τους λογαριασµούς ρεύµατος στη χώρα «θα έχει ορίζοντα έως και έναν χρόνο», όπως είπε ο πρωθυπουργός.*Δημοσιεύτηκε στα Παραπολιτικά στις 7 Μαΐου 2022.
