Σενάρια ενεργειακού χάους στην Ευρώπη - Το χαρτί του εκβιασμού μέσω του Nord Stream που παίζει η Ρωσία
Απρόβλεπτες συνέπειες για βιομηχανία και οικονομία
Τα σενάρια της επόµενης ηµέρας επεξεργάζονται οι Βρυξέλλες αλλά και µεµονωµένα οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εν αναµονή του ζοφερού σεναρίου, σύµφωνα µε το οποίο η Ρωσία δεν θα ξανανοίξει τη στρόφιγγα του Nord Stream, που έκλεισε την προηγούμενη ∆ευτέρα για λόγους συντήρησης του δικτύου, όταν, την Πέµπτη, 21 Ιουλίου, παρέλθουν οι προγραµµατισµένες δεκαήµερες εργασίες.
Τα ευρωπαϊκά αποθέµατα φυσικού αερίου βρίσκονται επί του παρόντος στο 61,6%, µε τον δεδηλωµένο προ τριµήνου στόχο του 70% έως τον Νοέµβριο να µοιάζει απλησίαστος, όπως άλλωστε και η µείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία, καθώς ήδη έως τις 16 Ιουνίου η Ε.Ε. είχε εισαγάγει το ρωσικό φυσικό αέριο που προϋπολόγιζε έως το τέλος του έτους.
Το χαρτί του εκβιασµού µέσω του Nord Stream που παίζει η Ρωσία «έπιασε» άλλωστε κιόλας, µε τον Καναδά να αποδέχεται το ρωσικό αίτηµα για επιστροφή τουρµπινών, απαραίτητων για τη λειτουργία του ρωσικού αγωγού, που βρίσκονταν για επισκευή στο Μόντρεαλ, κάνοντας εξαίρεση στις κυρώσεις. Θεωρείται πιθανό η Μόσχα να συνεχίζει να παίζει το ίδιο χαρτί. Αλλωστε, σε αντίθεση µε παλαιότερες συντηρήσεις του αγωγού, στη διάρκεια των οποίων διασφάλιζε την αποκατάσταση της παροχής προς την Ευρώπη µέσω άλλων δικτύων, αυτή τη φορά δεν έχει πράξει κάτι τέτοιο.
Οι τιµές της ενέργειας έχουν εκτιναχθεί
Τουλάχιστον δέκα ευρωπαϊκές χώρες έχουν βάλει σε λειτουργία το πρώτο στάδιο των εθνικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης, που υποχρεούνται να έχουν στην άκρη από το 2017. Εξαίρεση αποτελεί η Γερµανία, η οποία έχει ενεργοποιήσει ήδη και το δεύτερο στάδιο. Αν προχωρήσει στο τρίτο, το Βερολίνο µεταξύ άλλων θα παρέµβει στην ενεργειακή αγορά και θα ορίσει βιοµηχανικούς τοµείς στους οποίους θα µπει φρένο κατά προτεραιότητα για εξοικονόµηση ενέργειας. Ηδη άλλωστε οι τιµές της ενέργειας έχουν εκτιναχθεί από τα 50 ευρώ ανά µεγαβατώρα σε πάνω από 300 ευρώ/ MWh. Ταυτόχρονα, Νορβηγία και Αζερµπαϊτζάν έχουν αυξήσει την εξόρυξη φυσικού αερίου, όµως το Οσλο προειδοποιεί πως έχουν φτάσει στη µέγιστη δυνατότητά τους ή πάντως βρίσκονται πολύ κοντά. Η Ολλανδία πέτυχε να µειώσει την ενεργειακή κατανάλωση κατά το 1/3, δυνητικά διασφαλίζοντας αποθέµατα και για εξαγωγές και αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόµενο να ενεργοποιήσει ακόµη και το σεισµογενές ενεργειακό πεδίο του Γκρόνινγκεν, έστω και ως τελευταία καταφυγή.Στη Γαλλία, οι διευθύνοντες σύµβουλοι των τριών µεγαλύτερων ενεργειακών εταιρειών κάλεσαν τους πολίτες να κάνουν ενεργειακή οικονοµία. Πάντως, κανείς δεν ξέρει σε τι µέτρα θα καταφύγουν τελικά, αν έρθει ο δύσκολος χειµώνας που προµηνύεται. Αυτή τη στιγµή, βρίσκονται σε ισχύ έξι διακρατικές «συµφωνίες αλληλεγγύης» για διαµοιρασµό φυσικού αερίου σε περίπτωση ανάγκης, όµως ενδεχοµένως η κατάσταση να εξελιχθεί σε ένα σενάριο του τύπου «ο σώζων εαυτόν σωθήτω».
Εκτιµήσεις για υποχώρηση του ευρώ στα 90 σεντς έναντι του δολαρίου και µείωση εταιρικών κερδών άνω του 15%, ενώ οι γερµανικές µετοχές έχουν χάσει 11% της αξίας τους
Οι υψηλές τιµές στην ενέργεια ρίχνουν την τιµή του ευρώ
Οι οικονοµολόγοι της UBS Group AG έκαναν στις αρχές της εβδοµάδας πρόγνωση για το τι θα συµβεί στις αγορές αν η Ρωσία κλείσει την ενεργειακή στρόφιγγα. Εκτίµησαν πως το ευρώ (το οποίο ήδη αυτή την εβδοµάδα για πρώτη φορά εντός εικοσαετίας έπεσε κάτω από την ισοτιµία 1 προς 1 σε σχέση µε το δολάριο) θα υποχωρήσει στα 90 σεντς και τα εταιρικά κέρδη θα µειωθούν περισσότερο από 15%.Ηδη κάποιες από τις συνέπειες διαφαίνονται. Οι γερµανικές µετοχές έχουν απολέσει το 11% της αξίας τους από τον Ιούνιο - ειδικά η µετοχή της Uniper έκανε βουτιά 80% φέτος. «Η Ευρώπη αυτή τη στιγµή έχει εµπλακεί σε έναν φαύλο κύκλο», εκτίµησε ο Τσαρλς-Χένρι Μόντσο, επικεφαλής επενδύσεων στην Banque Syz. Οι υψηλές τιµές στην ενέργεια, δηλαδή, πλήττουν την ευρωπαϊκή οικονοµία και ρίχνουν την τιµή του ευρώ, µε αποτέλεσµα οι απαραίτητες εισαγωγές ενέργειας να καθίστανται ακόµη πιο ακριβές για τους Ευρωπαίους.
Σύµφωνα µε τη δεξαµενή σκέψης Bruegel, σε περίπτωση ρωσικού ενεργειακού µπλακάουτ, οι χώρες της Ε.Ε. θα πρέπει να µειώσουν τη ζήτηση κατά 15% για το επόµενο δεκάµηνο. Ειδικά στις χώρες της Βαλτικής και τη Φινλανδία, οι µειώσεις θα πρέπει να φτάσουν στο 54%.
Αν τελικά η Ρωσία κλείσει τις στρόφιγγες, το σοκ στην προµήθεια ενέργειας για την ευρωπαϊκή αγορά θα ανέλθει στο 35%
Από πλευράς της, η Goldman Sachs, στην αντίστοιχη έκθεση που εξετάζει τις συνέπειες ενός ρωσικού µπλακάουτ, εκτιµά ότι οι βιοµηχανικοί πελάτες σε Γερµανία και Ιταλία (τις δύο µεγάλες οικονοµίες και ταυτόχρονα πολύ εκτεθειµένες ενεργειακά στη Ρωσία χώρες) θα µπορούσαν να βρεθούν αντιµέτωποι µε περικοπές ενέργειας µεταξύ 65% και έως και 80% (!) για τις πλέον εξαρτηµένες από το φυσικό αέριο βιοµηχανίες.
Αν τελικά η Ρωσία κλείσει τις στρόφιγγες του φυσικού αερίου, το σοκ στην προµήθεια ενέργειας για την ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου θα ανέλθει στο 35%, ενώ η πιθανότητα µιας ευρωπαϊκής ύφεσης βραχυπρόθεσµα ανέρχεται στο 50%. Στο συγκεκριµένο σενάριο, θεωρείται αναπόφευκτη η περαιτέρω εκτίναξη των τιµών του φυσικού αερίου και η άνοδος των ευρωπαϊκών λογαριασµών ρεύµατος κατά 65% σε σχέση µε τα σηµερινά επίπεδα και κατά 290% (!) σε σχέση µε τα επίπεδα του καλοκαιριού του 2020.