Από το Ελ Σαλβαδόρ, το οποίο επέλεξε τον δρόµο του bitcoin, έως την Τουρκία και τις «επαναστατικές» οικονοµικές µεθόδους του προέδρου Ερντογάν για την καταπολέµηση της ακρίβειας, σχεδόν ολόκληρος ο αναπτυσσόµενος κόσµος βρίσκεται στα πρόθυρα οικονοµικής κατάρρευσης.

Τα κρατικά χρέη, που αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδηµίας, η άνοδος του δολαρίου και ο πληθωρισµός σε ενέργεια και τρόφιµα «πνίγουν» χώρες που είτε δεν έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τη φτώχεια είτε αντιµετωπίζουν µακροχρόνια προβλήµατα κακοδιαχείρισης. Είναι µια κρίση µε βασικά χαρακτηριστικά τον υψηλό πληθωρισµό, τη χαµηλή ανάπτυξη, το υπερβολικό χρέος και την αύξηση του κόστους δανεισµού διεθνώς. Κατά την περασµένη δεκαετία όλα τα κράτη δανείζονταν είτε µε αρνητικά είτε µε χαµηλά επιτόκια, µε αποτέλεσµα το παγκόσµιο χρέος να φτάσει στα ύψη. Η πανδηµία ήρθε απλώς να µεγαλώσει το πρόβληµα και το παγκόσµιο χρέος έφτασε σε υψηλό 50 ετών, ξεπερνώντας το 250% των κρατικών εσόδων.

Τι «βλέπει» ο Πούτιν

Μπορεί η πιο ηχηρή στάση πληρωµών να θεωρείται η τεχνικού χαρακτήρα «χρεοκοπία» της Ρωσίας, όµως ο Βλαντιµίρ Πούτιν βλέπει την οικονοµία του να εµφανίζει εµπορικό πλεόνασµα-µαµούθ λόγω των εσόδων από την ενέργεια και τα εµπορεύµατα. Στον αντίποδα, ο ενεργειακός πληθωρισµός που κρατάει ζωντανή τη ρωσική οικονοµία και η ακρίβεια στα τρόφιµα, που εν πολλοίς οφείλεται στον πόλεµο στην Ουκρανία, προκαλούν οικονοµική ασφυξία σε µεγάλο αριθµό κρατών που εξαρτώνται από τις εισαγωγές.

Σε έκτακτη ανάγκη

Η Σρι Λάνκα έχει συγκεντρώσει τους προβολείς της επικαιρότητας, µε τον υπηρεσιακό πρόεδρο να κηρύσσει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Από 10% τον Ιανουάριο ο πληθωρισµός εκτινάχθηκε στο 54,6% τον Ιούνιο. Η Σρι Λάνκα αντιµετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε καύσιµα και τρόφιµα, επειδή δεν έχει ρευστότητα να προχωρήσει σε εισαγωγές και η οικονοµία βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Λεωφορεία, τρένα, ακόµα και ασθενοφόρα µένουν παροπλισµένα, τα σχολεία έκλεισαν και ο κόσµος βγήκε στους δρόµους. Ο λόγος που έφτασε σε αυτή την κατάσταση είναι η κακοδιαχείριση. Μετά τον εµφύλιο του 2009, οι εισαγωγές της χώρας ήταν κάθε χρόνο 3 δισ. δολάρια υψηλότερες από τις εξαγωγές κι έτσι σήµερα χρωστάει 51 δισ. δολάρια σε ξένους πιστωτές, τα οποία φυσικά δεν µπορεί να πληρώσει.

Υπάρχουν πολλά κράτη ανά την υφήλιο που πραγµατικά βρίσκονται σε παρόµοια κατάσταση, όπως το Λάος, το Τσαντ, η Νιγηρία, η Ζάµπια και η Γκάνα. Ολος ο αναπτυσσόµενος κόσµος, µε λίγες εξαιρέσεις, αντιµετωπίζει σηµαντικά προβλήµατα από την άνοδο του πληθωρισµού και κυρίως την εκτίναξη των τιµών σε ενέργεια και τρόφιµα. Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο και Παγκόσµια Τράπεζα προειδοποιούν για παγκόσµια κρίση χρέους, µε επίκεντρο τα φτωχότερα κράτη. Αλλες αντιµετωπίζουν χρόνια προβλήµατα και άλλες αύξησαν το χρέος τους για να αντιµετωπίσουν την πανδηµία και πλέον αδυνατούν να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους, καθώς το κόστος σε αµερικανικά δολάρια έχει εκτιναχθεί.

Μεγάλος κίνδυνος

Παράλληλα, αδυνατούν να πληρώσουν για τις απαραίτητες εισαγωγές ενέργειας και τροφίµων, µε αποτέλεσµα να αυξάνεται και ο κίνδυνος ανθρωπιστικής κρίσης. Πρόσφατα η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, δήλωσε ότι κινδυνεύει µε κρίση χρέους το 30% των αναπτυσσόµενων και αναδυόµενων αγορών και το 60% των χωρών χαµηλού εισοδήµατος. Βραζιλία, Αργεντινή και Τουρκία είναι οι σηµαντικότερες οικονοµίες που βρίσκονται σε κρίση. Ηδη η Ζάµπια, το Τσαντ και η Αιθιοπία έχουν ξεκινήσει διαπραγµατεύσεις µε τους πιστωτές τους για την αναδιάρθρωση του χρέους, έτσι ώστε να εισέλθουν σε πρόγραµµα του ΔΝΤ, ενώ έπεται και συνέχεια.

Ελ Σαλβαδόρ

Σύµφωνα µε τον σύνθετο δείκτη του Bloomberg για τον κίνδυνο κρατικής χρεοκοπίας (Sovereign Debt Vulnerability Risk), η χώρα που κινδυνεύει περισσότερο είναι το Ελ Σαλβαδόρ, το πρώτο στον κόσµο που αναγνώρισε το bitcoin ως επίσηµο µέσο πληρωµών. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γκάνα, στην τρίτη η Τυνησία, στην τέταρτη το Πακιστάν και στην πέµπτη η Αίγυπτος. Στην πρώτη δεκάδα βλέπουµε επίσης την Κένυα, την Αργεντινή, την Ουκρανία, το Μπαχρέιν και τη Ναµίµπια, ενώ µέσα στην εικοσάδα είναι η Βραζιλία, η Νότια Αφρική και η Τουρκία. Με βάση τις αποδόσεις των οµολόγων, οι χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο µε χρεοκοπία (εξαιρείται η Ουκρανία) είναι: η Αιθιοπία µε απόδοση 33,9%, η Τυνησία µε 32,1% και το Ελ Σαλβαδόρ µε 31,8%. Ακολουθεί η Αργεντινή µε 20,7%, η Γκάνα µε 17,1% και το Πακιστάν µε 16,8%. 



*Δημοσιεύτηκε στο Money Pro στις 23 Ιουλίου 2022.