Απανωτές είναι οι συσκέψεις στην Αθήνα και τις άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς και οι διαβουλεύσεις στις Βρυξέλλες, προκειμένου να κλείσει το πακέτο μέτρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών στην ενέργεια και της πιθανής πλήρους διακοπής της παροχής φυσικού αερίου από τη Μόσχα. Την Παρασκευή έχει προγραμματιστεί έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, ώστε να συζητήσει το πακέτο.

Χθες, έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου μια ακόμα σύσκεψη της επιτροπής διαχείρισης κρίσεων προκειμένου να εξεταστεί η κατάσταση, με βάση τον σχεδιασμό που είχε συμφωνηθεί τους τελευταίους μήνες, αλλά και τις νέες συνθήκες που δημιουργούν οι προτάσεις της Κομισιόν. Στο επίκεντρο βρέθηκαν τα μέτρα εξοικονόμησης ηλεκτρικής ενέργειας που αναμένεται να ανακοινωθούν τις επόμενες ημέρες, όχι μόνο στο δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα.

Αύριο αναμένεται να πραγματοποιηθεί μια ακόμα σύσκεψη μεταξύ Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εκπροσώπων των κρατών – μελών για το θέμα του πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου και τυχόν αλλαγών στην αγορά με επίκεντρο το TTF, το δείκτη με βάση τον οποίο διαμορφώνεται η ευρωπαϊκή τιμή του καυσίμου.

Η κατάσταση με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι ηγέτες της Ευρώπης αποτυπώνεται σε προχθεσινή έκθεση της Goldman Sachs σύμφωνα με την οποία «με βάση τις σημερινές διεθνείς τιμές, εκτιμούμε πως οι λογαριασμοί ενέργειας θα φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο στις αρχές του επόμενου έτους και θα πλησιάσουν τα 500 ευρώ το μήνα για μια τυπική ευρωπαϊκή οικογένεια, με αύξηση περίπου 200% σε σύγκριση με το 2021. Για το σύνολο της ΕΕ αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση των λογαριασμών ενέργειας κατά δύο τρισ. ευρώ ή κατά ποσοστό 15% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ»!

Αν και οι τελικές αποφάσεις θα είναι, για άλλη μια φορά, ζήτημα πολιτικών ισορροπιών, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έδωσε χθες ένα περίγραμμα των μέτρων. Κινούνται σε τέσσερις άξονες:

  1. Μέτρα για μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. επιδότηση βιομηχανιών για να περιορίζουν τη ζήτηση ηλεκτρικού ρεύματος σε ώρες αιχμής),
  2. πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που μεταφέρεται μέσω αγωγών,
  3. μηχανισμό άντλησης των «υπερεσόδων» από τους παραγωγούς ενέργειας (όπως αυτός που εφαρμόζει από αρχές Ιουλίου η Ελλάδα) και
  4. χρηματοδοτικό εργαλείο για τη στήριξη των ενεργειακών ομίλων που αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας λόγω των υψηλών διεθνών τιμών.

Τα μέτρα ακούγονται ευχάριστα, αλλά – όπως επισημαίνεται και στα απανωτά non papers της Κομισιόν, που κυκλοφορούν ως φέιγ βολάν – οι τελικές αποφάσεις θα είναι πολιτικές! Χθες, για παράδειγμα έγινε γνωστό πως ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμ. Μακρόν, μετά από τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον καγκελάριο της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, εμφανίζεται να στηρίζει μια «ευρωπαϊκή εισφορά» από τους ενεργειακούς ομίλους που έχουν «υπερέσοδα». Αυτή η εισφορά θα μοιράζεται στα κράτη – μέλη ώστε να υπάρξει ευρωπαϊκή αλληλεγγύη.

Το πλαφόν στο ρωσικό αέριο

Αλλά και για το θέμα της επιβολής πλαφόν στο ρωσικό φυσικό αέριο μέσω αγωγών, στο οποίο αναφέρθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν, στο σχετικό non paper επισημαίνεται πως αν για την επιβολή του ακολουθηθεί μια νομική οδός αντίστοιχη με τις κυρώσεις προς τη Μόσχα, τότε απαιτείται ομόφωνη απόφαση. Συνεπώς αναζητείται ή έχει ήδη βρεθεί μια άλλη νομική φόρμουλα. Όσο για το ύψος του πλαφόν, οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υποστηρίζουν πως «με δεδομένο πως την προηγούμενη δεκαετία (2010 – 2020) οι τιμές του ρωσικού φυσικού αερίου κινούνταν μεταξύ 5 και 35 ευρώ ανά μεγαβατώρα, οποιοδήποτε πλαφόν πάνω από αυτό το επίπεδο εξασφαλίζει πως η Ρωσία βρίσκεται πάνω από το οριακό κόστος παραγωγής».

Το πλαφόν στο ρωσικό αέριο θεωρείται το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της Μόσχας αφού προτείνεται να εξεταστεί και ένα δεύτερο μέτρο στο μέλλον: Η σύσταση φορέα που θα αγοράζει, για λογαριασμό όλων των κρατών – μελών, συγκεκριμένες ποσότητες ρωσικού αερίου, σε συγκεκριμένη τιμή.

Η Αθήνα

Οι συναντήσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα με τις διοικήσεις ενεργοβόρων βιομηχανιών, την Παρασκευή, δείχνουν πως η Ελλάδα σπεύδει να εναρμονιστεί με το νέο πακέτο μέτρων που προωθεί και εξοικονόμηση ηλεκτρικού ρεύματος, όχι μόνο φυσικού αερίου. Κατά τα λοιπά, στις τελευταίες (προ του Αυγούστου) συσκέψεις της επιτροπής διαχείρισης κρίσεων στο Μαξίμου είχε παρουσιαστεί κατάλογος μέτρων για την αντιμετώπιση πιθανής πλήρους διακοπής του ρωσικού φυσικού αερίου.

Στον κατάλογο αντίμετρων περιλαμβάνεται η αναζήτηση περίπου 45 πρόσθετων φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις διεθνείς αγορές, η αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής, η μετατροπή μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο ώστε να λειτουργούν με ντήζελ (μονάδες των ΔΕΗ, Elpedison και ΗΡΩΝ), ακόμα και ο περιορισμός των ροών προς Βουλγαρία σε περίπτωση έκρηξης της ζήτησης (λόγω π.χ. ψύχους). Για τον Σεπτέμβριο έχουν προγραμματιστεί 11 φορτία LNG μέσω Ρεβυθούσας, έξι από τα οποία θα κατευθυνθούν προς Βουλγαρία και πέντε αφορούν εγχώριους προμηθευτές (Motor Oil, Epledison, ΔΕΠΑ, Μυτιληναίος).

Ωστόσο, τόσο το ρίσκο με την προμήθεια LNG, όσο και οι κίνδυνοι από τυχόν βλάβη σε λιγνιτικές ή άλλες μονάδες, δείχνουν πως η χώρα κινείται σε τεντωμένο σκοινί, αν και είναι μια μικρή αγορά, χωρίς την εξάρτηση που έχουν χώρες της Κεντρικής Ευρώπης από τη Μόσχα.