Ανδριόπουλος – Dimand: Κανονικά τα έργα, παρά την αναταραχή
Παρά τις πρωτοφανείς συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην οικονομία, η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Dimand βρίσκεται εντός χρονοδιαγραμμάτων σε όλα τα έργα που έχει σε εξέλιξη, ενώ εξακολουθεί να αναζητεί ευκαιρίες. Ταυτόχρονα, όπως είπε χθες ο επικεφαλής της εταιρείας Δημ. Ανδριόπουλος, έχουν υπάρξει σημαντικές εξελίξεις για την εταιρεία από τον Ιούλιο που οι μετοχές εισήχθησαν στο Χρηματιστήριο Αθηνών.
Η κοινοπραξία Dimand – Premia ΑΕΕΑΠ είναι προσωρινός ανάδοχος στο «Project Skyline» της Alpha Bank, «το πρώτο πακέτο καθαρών ακινήτων (δηλαδή όχι κόκκινων δανείων) που θα εξελιχθεί σε μια πολύ σημαντική δραστηριότητα για την Dimand». Ο κ. Ανδριόπουλος είπε πως «είμαστε αυτή την στιγμή στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή των σχετικών εγγράφων και το εν συνεχεία κλείσιμο της συναλλαγής».
Ο διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης είπε πως παράλληλα με την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων σε σειρά έργων που προωθεί αυτή την περίοδο (όπως η ανακατασκευή του ΜΙΝΙΟΝ, ο Πύργος Πειραιά, το νέο κτίριο γραφείων της PwC στον Παράδεισο Αμαρουσίου, το μεγάλο συγκρότημα γραφείων στην Θεσσαλονίκη, η ανάπτυξη αντίστοιχου συγκροτήματος στη Λεωφ. Συγγρού, κ.λπ.) «βρισκόμαστε στη διαδικασία να κάνουμε και stress test στην εταιρεία».
Έτσι «θα είμαστε βέβαιοι ότι την επόμενη διετία θα αντέξει η Dimand να συνεχίσει προστατευμένη από όποια θύελλα έρθει, ανάλογα, μειώνοντας ή αυξάνοντας ταχύτητα. Είναι η έκτη φορά που κάνουμε αυτή τη δοκιμασία των stress test – πρώτη φορά είχε γίνει το 2007- κι έχοντας μάθει στις κρίσεις έχουμε ευθύνη και γνώση πώς να θωρακίζουμε την εταιρεία και να την προστατεύουμε από αυτού του είδους τους κλυδωνισμούς». Κατά τον κ. Ανδριόπουλο «έρχεται το άγνωστο τους επόμενους 12 μήνες, οι συνθήκες και οι παράμετροι είναι πολλές και δεν τις έχουμε αντιμετωπίσει ξανά, ωστόσο, από την άλλη πλευρά εξακολουθούμε να κοιτάζουμε ευκαιρίες στο κομμάτι των νέων έργων με επίκεντρο τις αναπλάσεις, όπου έχουμε στραφεί τα τελευταία χρόνια». Όπως είπε, «η κατάσταση αυτή την στιγμή είναι ότι ναι μεν είμαστε πολύ προσεκτικοί μεν για την επερχόμενο χειμώνα, χωρίς όμως να ανακόπτουμε τη δραστηριότητά μας σε επίπεδο έρευνας και κλεισίματος νέων έργων».
Σταμάτησε το ράλι αυξήσεων στα υλικά κατασκευών
Στις θετικές ειδήσεις ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand ανέφερε πως καταγράφεται συγκράτηση των αυξήσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής. Το κόστος κατασκευής είχε αυξηθεί κατά 40% – 45% εξαιτίας αυτών των αυξήσεων, ανέφερε. Πλέον έχει σταματήσει η ανοδική κίνηση των τιμών «και μάλιστα έχουμε διαπιστώσει μία μείωση σε ποσοστό 5% – 10% σε βασικά υλικά, όπως είναι το αλουμίνιο, το σίδερο, και άλλα». Την ίδια στιγμή η ελληνική αγορά γραφείων εξακολουθεί να συντηρεί τις υψηλές τιμές σε σύγκριση με το 2019, εξέλιξη που επίσης θεωρείται θετική. «Δεν θεωρούμε ότι τα ενοίκια έχουν φτάσει σε σημείο όπου δημιουργείται πρόβλημα για τη διατηρησιμότητά τους σε αυτά τα επίπεδα στο μέλλον» υποστήριξε ο Δημ. Ανδριόπουλος.
Οι συγκρίσεις
Ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand ανέφερε το παράδειγμα του Μιλάνου που θεωρεί πως είναι συγκρίσιμο με την Αθήνα ως προορισμός για διεθνείς ομίλους που αναζητούν κτίρια γραφείων. Όπως είπε, για τα πράσινα κτίρια με πιστοποιητικό LEED «όπου εμείς έχουμε κόστος κατασκευής 1.500 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.), από 1.100 ευρώ ανά τ.μ. το 2019, το Μιλάνο είναι στα 1.800 – 2.000 ανά τμ., Τα ενοίκια εκεί είναι από 500 – 640 ευρώ το τ.μ. το χρόνο, ενώ στην Αθήνα βρισκόμαστε στα 280- 360 ευρώ το χρόνο».
Θεωρεί πως «σε αυτή τη φάση μπορούμε να συγκρίνουμε την Αθήνα με το Μιλάνο γιατί τα σύνορα στην Ευρώπη έχουν αλλάξει και δεν έχουν περιορισμούς, οι πολυεθνικές και οι ξένοι που ζούν στο εξωτερικό επιλέγουν πόλη με βάση συγκεκριμένα κριτήρια όπως η ποιότητα ζωής, η τεχνολογία, η συνδεσιμότητα, το εξειδικευμένο προσωπικό, κ.ο.κ.. Αρα πιστεύουμε ότι η Αθήνα και η Ελλάδα συνολικά έχει αρχίσει και αποκτά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με πόλεις όπως το Μιλάνο, τη Ρώμη κ.α. γιατί έχει φτάσει σε επίπεδα όπου τα κριτήρια την καθιστούν ελκυστική και όχι μόνο ανταγωνιστική». Το Μιλάνο, υποστήριξε ο κ. Ανδριόπουλος, «έχει φτάσει να έχει 12 εκατ. τουρίστες το χρόνο και επεκτείνεται προς τα έξω. Η Αθήνα είχε το 2019 6,3 ξένους επισκέπτες και φέτος μπορεί να έχει 6 – 6,5 εκατομμύρια άρα για να φτάσουμε σε αυτά τα νούμερα του Μιλάνου, ή άλλων ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Λισαβώνα θα πρέπει να γίνουν πολλές επενδύσεις σε υποδομές πράγμα που σημαίνει και πολλή δουλειά για εταιρείες όπως η δική μας».
Η Ελλάδα, κατά τον Δημ. Ανδριόπουλο, διαθέτει «ένα τεράστιο δώρο που λέγεται Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026, άρα η χώρα έχει το εργαλείο ώστε να γίνουν γρήγορα όλες οι απαραίτητες υποδομές. Εμείς έχουμε βασιστεί πάνω σε αυτό το πρόγραμμα που είναι ευρωπαϊκό κι έχουμε δρομολογήσει νέες επενδύσεις».
Οι επενδύσεις
Για τον Πύργο Πειραιά, η διοίκηση της Dimand ανέφερε χθες πως οι προμισθώσεις έχουν προχωρήσει σε ποσοστό 65%, ενώ το έργο θα παραδοθεί μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2023, νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Επίσης στον Πειραιά, η εταιρεία προωθεί το δεύτερο στάδιο ανάπλασης στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου καθώς έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες και υλοποιούνται και τα δύο οικιστικά έργα (4.500 τ.μ. και 2.000 τ.μ.) που περιλαμβάνουν επιπλωμένα διαμερίσματα με ένα ή δύο δωμάτια. Ο κ. Ανδριόπουλος είπε πως «για το συγκεκριμένο κομμάτι της αγοράς βλέπουμε να υπάρχει σημαντική ζήτηση». Η Dimand υπέγραψε πέρυσι συμφωνία με την Premia ΑΕΕΑΠ για το πρώτο οικιστικό εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων (serviced apartments) που κατασκεύασε στην περιοχή του Αγ. Διονυσίου, ενώ η συνεργασία των δύο εταιρειών θα συνεχιστεί. Σε σχέση με το ακίνητο Δασκαλάκη, επίσης στον Πειραιά, η Dimand θα υποβάλει εκ νέου προσφορά στο διαγωνισμό που «τρέχει» τώρα για τα νέα Δικαστήρια Πειραιά από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ). Η προβλεπόμενη ανωδομή φτάνει τα 26.000 τ.μ. με τη διοίκηση να υποστηρίζει πως αν δεν κερδίσει το διαγωνισμό του ΤΑΧΔΙΚ έχει καταστρώσει εναλλακτικό σχέδιο για μικτή χρήση γραφείων, κατοικίας κι ενδεχομένως και ξενοδοχείου.
Στο ΜΙΝΙΟΝ συνεχίζονται οι μελέτες και ο έλεγχος του ακινήτου ενώ αναμένονται ανακοινώσεις τον επόμενο μήνα. Σύμφωνα με τον κ. Ανδριόπουλο, η εταιρεία, που ανέπτυξε και το γειτονικό ξενοδοχείο «Moxy Athens City», ενδιαφέρεται για τη συνολική ανάπλαση της περιοχής πέριξ της Ομόνοιας, από κοινού με άλλους επενδυτές, ενώ υπάρχει συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων.
Στο Βοτανικό που η Dimand απέκτησε το ακίνητο που στεγάζονταν στο παρελθόν η βιομηχανία Softex και προωθεί επένδυση 150 εκατ. ευρώ, αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η αδειοδότηση. Ο σχεδιασμός της εταιρείας για το συγκεκριμένο ακίνητο περιλαμβάνει τη δημιουργία συγκροτήματος μικτής χρήσης με γραφεία και καταστήματα. «Θεωρούμε πως εκεί θα είναι μια στρατηγική επένδυση» είπε ο Δημ. Ανδριόπουλος τονίζοντας πως υπάρχουν έτοιμες υποδομές στην περιοχή που είναι κοντά στο κέντρο.
Η κοινοπραξία Dimand – Premia ΑΕΕΑΠ είναι προσωρινός ανάδοχος στο «Project Skyline» της Alpha Bank, «το πρώτο πακέτο καθαρών ακινήτων (δηλαδή όχι κόκκινων δανείων) που θα εξελιχθεί σε μια πολύ σημαντική δραστηριότητα για την Dimand». Ο κ. Ανδριόπουλος είπε πως «είμαστε αυτή την στιγμή στις διαπραγματεύσεις για την υπογραφή των σχετικών εγγράφων και το εν συνεχεία κλείσιμο της συναλλαγής».
Ο διευθύνων σύμβουλος της εισηγμένης είπε πως παράλληλα με την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων σε σειρά έργων που προωθεί αυτή την περίοδο (όπως η ανακατασκευή του ΜΙΝΙΟΝ, ο Πύργος Πειραιά, το νέο κτίριο γραφείων της PwC στον Παράδεισο Αμαρουσίου, το μεγάλο συγκρότημα γραφείων στην Θεσσαλονίκη, η ανάπτυξη αντίστοιχου συγκροτήματος στη Λεωφ. Συγγρού, κ.λπ.) «βρισκόμαστε στη διαδικασία να κάνουμε και stress test στην εταιρεία».
Έτσι «θα είμαστε βέβαιοι ότι την επόμενη διετία θα αντέξει η Dimand να συνεχίσει προστατευμένη από όποια θύελλα έρθει, ανάλογα, μειώνοντας ή αυξάνοντας ταχύτητα. Είναι η έκτη φορά που κάνουμε αυτή τη δοκιμασία των stress test – πρώτη φορά είχε γίνει το 2007- κι έχοντας μάθει στις κρίσεις έχουμε ευθύνη και γνώση πώς να θωρακίζουμε την εταιρεία και να την προστατεύουμε από αυτού του είδους τους κλυδωνισμούς». Κατά τον κ. Ανδριόπουλο «έρχεται το άγνωστο τους επόμενους 12 μήνες, οι συνθήκες και οι παράμετροι είναι πολλές και δεν τις έχουμε αντιμετωπίσει ξανά, ωστόσο, από την άλλη πλευρά εξακολουθούμε να κοιτάζουμε ευκαιρίες στο κομμάτι των νέων έργων με επίκεντρο τις αναπλάσεις, όπου έχουμε στραφεί τα τελευταία χρόνια». Όπως είπε, «η κατάσταση αυτή την στιγμή είναι ότι ναι μεν είμαστε πολύ προσεκτικοί μεν για την επερχόμενο χειμώνα, χωρίς όμως να ανακόπτουμε τη δραστηριότητά μας σε επίπεδο έρευνας και κλεισίματος νέων έργων».
Σταμάτησε το ράλι αυξήσεων στα υλικά κατασκευών
Στις θετικές ειδήσεις ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand ανέφερε πως καταγράφεται συγκράτηση των αυξήσεων στις τιμές των υλικών κατασκευής. Το κόστος κατασκευής είχε αυξηθεί κατά 40% – 45% εξαιτίας αυτών των αυξήσεων, ανέφερε. Πλέον έχει σταματήσει η ανοδική κίνηση των τιμών «και μάλιστα έχουμε διαπιστώσει μία μείωση σε ποσοστό 5% – 10% σε βασικά υλικά, όπως είναι το αλουμίνιο, το σίδερο, και άλλα». Την ίδια στιγμή η ελληνική αγορά γραφείων εξακολουθεί να συντηρεί τις υψηλές τιμές σε σύγκριση με το 2019, εξέλιξη που επίσης θεωρείται θετική. «Δεν θεωρούμε ότι τα ενοίκια έχουν φτάσει σε σημείο όπου δημιουργείται πρόβλημα για τη διατηρησιμότητά τους σε αυτά τα επίπεδα στο μέλλον» υποστήριξε ο Δημ. Ανδριόπουλος.
Οι συγκρίσεις
Ο διευθύνων σύμβουλος της Dimand ανέφερε το παράδειγμα του Μιλάνου που θεωρεί πως είναι συγκρίσιμο με την Αθήνα ως προορισμός για διεθνείς ομίλους που αναζητούν κτίρια γραφείων. Όπως είπε, για τα πράσινα κτίρια με πιστοποιητικό LEED «όπου εμείς έχουμε κόστος κατασκευής 1.500 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο (τ.μ.), από 1.100 ευρώ ανά τ.μ. το 2019, το Μιλάνο είναι στα 1.800 – 2.000 ανά τμ., Τα ενοίκια εκεί είναι από 500 – 640 ευρώ το τ.μ. το χρόνο, ενώ στην Αθήνα βρισκόμαστε στα 280- 360 ευρώ το χρόνο».
Θεωρεί πως «σε αυτή τη φάση μπορούμε να συγκρίνουμε την Αθήνα με το Μιλάνο γιατί τα σύνορα στην Ευρώπη έχουν αλλάξει και δεν έχουν περιορισμούς, οι πολυεθνικές και οι ξένοι που ζούν στο εξωτερικό επιλέγουν πόλη με βάση συγκεκριμένα κριτήρια όπως η ποιότητα ζωής, η τεχνολογία, η συνδεσιμότητα, το εξειδικευμένο προσωπικό, κ.ο.κ.. Αρα πιστεύουμε ότι η Αθήνα και η Ελλάδα συνολικά έχει αρχίσει και αποκτά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με πόλεις όπως το Μιλάνο, τη Ρώμη κ.α. γιατί έχει φτάσει σε επίπεδα όπου τα κριτήρια την καθιστούν ελκυστική και όχι μόνο ανταγωνιστική». Το Μιλάνο, υποστήριξε ο κ. Ανδριόπουλος, «έχει φτάσει να έχει 12 εκατ. τουρίστες το χρόνο και επεκτείνεται προς τα έξω. Η Αθήνα είχε το 2019 6,3 ξένους επισκέπτες και φέτος μπορεί να έχει 6 – 6,5 εκατομμύρια άρα για να φτάσουμε σε αυτά τα νούμερα του Μιλάνου, ή άλλων ευρωπαϊκών πόλεων όπως η Λισαβώνα θα πρέπει να γίνουν πολλές επενδύσεις σε υποδομές πράγμα που σημαίνει και πολλή δουλειά για εταιρείες όπως η δική μας».
Η Ελλάδα, κατά τον Δημ. Ανδριόπουλο, διαθέτει «ένα τεράστιο δώρο που λέγεται Ταμείο Ανάκαμψης το οποίο έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2026, άρα η χώρα έχει το εργαλείο ώστε να γίνουν γρήγορα όλες οι απαραίτητες υποδομές. Εμείς έχουμε βασιστεί πάνω σε αυτό το πρόγραμμα που είναι ευρωπαϊκό κι έχουμε δρομολογήσει νέες επενδύσεις».
Οι επενδύσεις
Για τον Πύργο Πειραιά, η διοίκηση της Dimand ανέφερε χθες πως οι προμισθώσεις έχουν προχωρήσει σε ποσοστό 65%, ενώ το έργο θα παραδοθεί μεταξύ Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2023, νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Επίσης στον Πειραιά, η εταιρεία προωθεί το δεύτερο στάδιο ανάπλασης στην περιοχή του Αγίου Διονυσίου καθώς έχουν εκδοθεί οι σχετικές άδειες και υλοποιούνται και τα δύο οικιστικά έργα (4.500 τ.μ. και 2.000 τ.μ.) που περιλαμβάνουν επιπλωμένα διαμερίσματα με ένα ή δύο δωμάτια. Ο κ. Ανδριόπουλος είπε πως «για το συγκεκριμένο κομμάτι της αγοράς βλέπουμε να υπάρχει σημαντική ζήτηση». Η Dimand υπέγραψε πέρυσι συμφωνία με την Premia ΑΕΕΑΠ για το πρώτο οικιστικό εξυπηρετούμενων διαμερισμάτων (serviced apartments) που κατασκεύασε στην περιοχή του Αγ. Διονυσίου, ενώ η συνεργασία των δύο εταιρειών θα συνεχιστεί. Σε σχέση με το ακίνητο Δασκαλάκη, επίσης στον Πειραιά, η Dimand θα υποβάλει εκ νέου προσφορά στο διαγωνισμό που «τρέχει» τώρα για τα νέα Δικαστήρια Πειραιά από το Ταμείο Χρηματοδότησης Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ). Η προβλεπόμενη ανωδομή φτάνει τα 26.000 τ.μ. με τη διοίκηση να υποστηρίζει πως αν δεν κερδίσει το διαγωνισμό του ΤΑΧΔΙΚ έχει καταστρώσει εναλλακτικό σχέδιο για μικτή χρήση γραφείων, κατοικίας κι ενδεχομένως και ξενοδοχείου.
Στο ΜΙΝΙΟΝ συνεχίζονται οι μελέτες και ο έλεγχος του ακινήτου ενώ αναμένονται ανακοινώσεις τον επόμενο μήνα. Σύμφωνα με τον κ. Ανδριόπουλο, η εταιρεία, που ανέπτυξε και το γειτονικό ξενοδοχείο «Moxy Athens City», ενδιαφέρεται για τη συνολική ανάπλαση της περιοχής πέριξ της Ομόνοιας, από κοινού με άλλους επενδυτές, ενώ υπάρχει συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων.
Στο Βοτανικό που η Dimand απέκτησε το ακίνητο που στεγάζονταν στο παρελθόν η βιομηχανία Softex και προωθεί επένδυση 150 εκατ. ευρώ, αυτή την περίοδο είναι σε εξέλιξη η αδειοδότηση. Ο σχεδιασμός της εταιρείας για το συγκεκριμένο ακίνητο περιλαμβάνει τη δημιουργία συγκροτήματος μικτής χρήσης με γραφεία και καταστήματα. «Θεωρούμε πως εκεί θα είναι μια στρατηγική επένδυση» είπε ο Δημ. Ανδριόπουλος τονίζοντας πως υπάρχουν έτοιμες υποδομές στην περιοχή που είναι κοντά στο κέντρο.
