Ο οδικός χάρτης των ενεργειακών επιδοτήσεων: Το πλάνο της κυβέρνησης για το 2023 - Ο διάδρομος για νέα μέτρα στήριξης

Κι εκεί που η «ψαλίδα» σε σχέση με πέρυσι είχε ανοίξει στο 300%- 400%, οι σημερινές τιμές του φυσικού αερίου είναι, πλέον, υψηλότερες κατά μόλις 20%, χωρίς καν να έχουν πάρει σάρκα και οστά τα ευρωπαϊκά μέτρα, που «πηγαινοέρχονται» μεταξύ Κομισιόν και υπουργών Ενέργειας.

Στο υπουργείο Οικονομικών «σταυρώνουν τα δάχτυλα» να μην αλλάξει η εικόνα και συγκροτούν εκ νέου τον οδικό χάρτη των ενεργειακών επιδοτήσεων του 2023. Αυτή τη φορά, όμως, χωρίς να βαρυγκομούν, αλλά έχοντας ζωγραφισμένο στο πρόσωπο ένα συγκρατημένο χαμόγελο αισιοδοξίας ότι τα χειρότερα έχουν περάσει και ότι σε κάθε περίπτωση υπάρχουν, πλέον, τα «πολεμοφόδια» για να στηριχθούν οι πιο αδύναμοι και οι πιο ευάλωτες ενεργειακά μικρές επιχειρήσεις.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που είχαν κάνει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους την περασμένη άνοιξη, κάθε 10 ευρώ πάνω από το βασικό σενάριο για το φυσικό αέριο συνεπάγεται σε ετήσια βάση περί τα 500-600 εκατ. ευρώ απώλειες στο ΑΕΠ και γύρω στα 300 εκατ. ευρώ χαμένα έσοδα. Κάπως έτσι, η εκτίναξη του φυσικού αερίου πάνω από τα 200 ευρώ από το καλοκαίρι δημιούργησε περιβάλλον δημοσιονομικών απωλειών 1,5 δισ. ευρώ, δηλαδή όσα θα ήταν τα φορολογικά έσοδα από τις υπερεισπράξεις του τουρισμού.

Κάτι ανάλογο είχαν υπολογίσει στις αρχές Ιουνίου και για την επιβάρυνση του Προϋπολογισμού από τις κρατικές επιδοτήσεις για το ρεύμα. Πολύ γρήγορα το βασικό σενάριο για μέση χονδρική τιμή 240 ευρώ στο β’ εξάμηνο κατέληξε στον κάλαθο των αχρήστων κι εκεί που μετρούσαν περί τα 160 εκατ. τον μήνα ως συνεισφορά του Προϋπολογισμού, το... κοντέρ άρχισε να γράφει 220 εκατ. ευρώ, 300 εκατ. ευρώ, ενώ λίγο έλειψε να φτάσουμε στα 420 εκατ. ευρώ.

Και στην περίπτωση του φυσικού αερίου και στην περίπτωση του ρεύματος η εξίσωση λειτουργεί αντίστροφα και αυτό είναι πλέον το βασικό σενάριο πάνω στο οποίο εργάζονται στο υπουργείο Οικονομικών. Δηλαδή πόσο λιγότερα χρήματα φορολογουμένων θα βγουν από τα κρατικά ταμεία τους επόμενους μήνες και πόσα μπορούν να κατευθυνθούν σε νέες στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως, για παράδειγμα, μια νέα «επιταγή ακρίβειας» μέσα στο α’ εξάμηνο του επόμενου έτους, η οποία έχει κόστος περί τα 400 εκατ. ευρώ. Ενδεικτικά, ενώ τον Σεπτέμβριο εκταμιεύθηκαν από τον Προϋπολογισμό περί τα 800 εκατ. ευρώ, τον Οκτώβριο η συμβολή του έπεσε στα 100 εκατ. ευρώ και στο τελευταίο δίμηνο του έτους υπολογίζεται ότι δεν θα χρειαστεί να βγει ούτε σεντ από τα κρατικά ταμεία.

▶Στο υπουργείο Οικονομικών «σταυρώνουν τα δάχτυλα» να μην αλλάξει η εικόνα με την τιμή του φυσικού αερίου.

Το δημοσιονομικό κόστος

Με φόντο το δημοσιονομικό κόστος των 2,480 δισ. ευρώ για ενεργειακές παρεμβάσεις στη χρονιά που τελειώνει και υπό τον φόβο νέων αρνητικών εξελίξεων, το Προσχέδιο του 2023 στηρίχθηκε σε ένα αποθεματικό 1 δισ. ευρώ αποκλειστικά και μόνο για ενεργειακές επιδοτήσεις, εκ των οποίων τα 800 εκατ. ευρώ για τους λογαριασμούς ρεύματος. Πλέον, παγιώνεται η εκτίμηση ότι από αυτό το 1 δισ. ευρώ μπορούν να χρηματοδοτηθούν και άλλου είδους παρεμβάσεις / επιδοτήσεις για τους πιο αδύναμους, καθώς, ενώ η πίεση στο ενεργειακό κόστος δείχνει να αμβλύνεται, οι δευτερογενείς επιπτώσεις στην ιδιόμορφη ελληνική οικονομία συνεχίζουν να προκύπτουν κατά κύματα.

Η επιμονή του πληθωρισμού στο 12% και η εκτίμηση από διεθνείς οργανισμούς ότι οι πληθωριστικές πιέσεις θα κινηθούν άνω του 3% το επόμενο 12μηνο υποχρεώνουν σε αναδιάταξη δυνάμεων. Εν αναμονή των αποφάσεων από την Ευρώπη για το πώς θα διανεμηθούν στα κράτη-μέλη τα 40 δισ. ευρώ από τα υπόλοιπα του προηγούμενου ΕΣΠΑ, η στόχευση είναι τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Η απόφαση που πρέπει να ληφθεί για τον μειωμένο ΦΠΑ στην εστίαση και στο τουριστικό πακέτο και ο κρυφός άσος της ανάπτυξης, η οποία υπολογίζεται ότι θα κλείσει στο 6%

Κατ’ αρχάς, με δεδομένο ότι ο μηχανισμός παρέμβασης στη χονδρική του ρεύματος έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί στο τέλος του α’ εξαμήνου του 2023, γεννάται ερώτημα τι μέλλει γενέσθαι με τους λογαριασμούς νοικοκυριών-επιχειρήσεων στο υπόλοιπο του έτους. Κι εδώ αναμένεται να γίνει η βασική παρέμβαση είτε με την παράταση λειτουργίας του μηχανισμού είτε με νέου τύπου επιδοτήσεις στη λιανική. Σε ορίζοντα εξαμήνου, το κόστος μιας τέτοιας παρέμβασης υπολογίζεται στα 600-700 εκατ. ευρώ, με μέση χονδρική τιμή έως 200 ευρώ/MWh.

Πριν τελειώσει το α’ εξάμηνο του 2023, το υπουργείο Οικονομικών θα κληθεί να πάρει άλλη μία απόφαση: τι θα γίνει με τον μειωμένο ΦΠΑ στην εστίαση και στο τουριστικό πακέτο; Και κάπου εδώ προκύπτει ένας άλλος κρυφός... άσος. Η φετινή χρονιά, όπως όλα δείχνουν, δεν θα κλείσει με ανάπτυξη 5,3%, αλλά τουλάχιστον με 6%. Τα ποιοτικά στοιχεία που φτάνουν στο ΓΛΚ δείχνουν ότι μέρος αυτής της επιτάχυνσης έχει μόνιμα χαρακτηριστικά, συνεπώς πρακτικά μιλάμε για θετικό αποτύπωμα (carry over) και στο 2023, όπου ο πήχης για τους ρυθμούς ανάπτυξης έχει τεθεί συντηρητικά στο 2,1%. Ο δημοσιονομικός χώρος από την εκτιμώμενη υπέρβαση των προβλέψεων είναι βέβαιο ότι μπορεί να καλύψει τα 250 εκατ. ευρώ που απαιτούνται για την παράταση του μειωμένου ΦΠΑ έως το τέλος του 2023...